سومین مناظره میان نامزدهای ریاست جمهوری توانست میلیون ها بیننده را پای تلویزیون بنشاند؛ مناظره ای پرشور و آگاهی بخش که از دید بسیاری از ناظران تصویری روشن از عرصه رقابت و گزینه های پیش رو ارایه کرد و تکلیف بخش مهمی از آرای خاکستری را مشخص خواهد ساخت.
به گزارش گروه پژوهش و تحلیلی خبری ایرنا، آخرین مناظره میان ۶ نامزد ریاست جمهوری ۹۶ با موضوع اقتصاد که عصر روز جمعه ۲۲ اردیبهشت ماه برگزار شد، از دید ناظران به تاثیرگذارترین مناظره انتخاباتی این دوره بدل شد؛ مناظره ای که نامزدها در آن ضمن تشریح برنامه و راهکارهای اقتصادی خود، به نقد وعده و کارنامه یکدیگر پرداختند و در زمینه های گوناگون درصدد پاسخگویی برآمدند.
به همین خاطر، بخش زیادی از خبر و تحلیل های انتخاباتی در روزهای گذشته به نوعی با متن، حاشیه و پیامدهای مناظره دیروز ارتباط یافت.
**مناظره ای اثرگذار
مناظره دیروز میان نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در مقایسه با دو مناظره پیشین، بسیار پر شور و حرارت بود. در این برنامه سه ساعته، ۶ نامزد دیدگاه های اقتصادی و سیاسی یکدیگر را به چالش کشیدند و به دفاع از برنامه های بدیل خود برای اداره کشور پرداختند.
«محمدباقر قالیباف» شهردار تهران و نامزد مورد حمایت تشکل جمعی اصولگرایان موسوم به «جمنا» در مناظره دیروز مانند دو مناظره پیشین تلاش کرد مهمترین بخش گفته های خود را بر نقد عملکرد دولت متمرکز کند. او به این منظور اتهامات اثبات نشده ای را متوجه دولت، شخص رییس جمهوری و معاون اول او ساخت و آنها را به بهره گرفتن از آنچه «املاک نجومی» خوانده می شود متهم کرد.
قالیباف در مناظره آخر هم تلاش کرد با تکرار وعده های انتخاباتی خود آرای قشرهای فرودست جامعه را به خود جلب کند. ایجاد یک میلیون شغل، افزایش درآمد ملی کشور به دو و نیم برابر در بخش های ریالی و ارزی، افزایش یارانه و پرداخت کارانه، همچنان در صدر وعده های انتخاباتی او قرار داشت، هرچند درخواست نامزدهای دیگر برای ارایه برنامه و اعلام منابع مالی این اقدام ها، از سوی او بی پاسخ ماند.
حجت الاسلام «سید ابراهیم رئیسی» تولیت آستان قدس و دیگر نامزد مورد حمایت جمنا هم تلاش کرد در آخرین دور مناظرات چهره ای منتقد از خود ارایه دهد و با ایراد نقدهایی به عملکرد دولت در حوزه اقتصادی، بر وعده های خود بر حمایت از طبقات محروم جامعه، افزایش یارانه ها و ایجاد سالی یک میلیون شغل تاکید کند. رئیسی هم ارایه مستندات در خصوص منابع تامین یارانه سه برابری برای طبقات محروم جامعه را با اظهاراتی کلی مبنی بر اینکه منابع مشخص است، محدود کرد.
«سیدمصطفی میرسلیم» دیگر نامزد اصولگرای ریاست جمهوری بود که دیروز محور سخنان خود را بر نقد عملکرد دولت و طرح سوال هایی از نامزدهای ریاست جمهوری متمرکز کرد. میرسلیم برخی سخنان و اظهارات خود را به آمارهایی مستند کرد که از دید نامزدهای جریان اعتدال و اصلاح طلب ارقامی غیر رسمی و اثبات نشده خوانده شد. نامزد حزب موتلفه اسلامی به رغم تلاش برای کنشگری فعال در آخرین دور از مناظرات، در جهت دهی به بحث ها چندان موفق نبود.
«سیدمصطفی هاشمی طبا» دیگر نامزد ریاست جمهوری همانند مناظره های پیشین دیروز در قامت نامزد منطقی و کم حاشیه ظاهر شد. با این حال چالش او با برخی نامزدهای انتخاباتی جالب توجه بود. هاشمی طبا با مطرح کردن پرسش های اساسی در مورد منابع تامین یارانه های چند برابری و ایجاد شغل، وعده های برخی دیگر از نامزدها را به چالش کشید. همچنین نگاه منطقی و خارج از جناح بندی سیاسی او به مسایل، موجب شد در بسیاری از موارد در مقام دفاع از عملکرد اقتصادی دولت بپردازد و وزنه دولتمردان را در مناظره سنگین تر کند.
«اسحاق جهانگیری» معاون اول رییس جمهوری در این مناظره مانند مناظره نخست پرفروغ ظاهر شد و با دفاع از عملکرد دولت در حوزه های اقتصادی و سیاسی، تلاش کرد با ارایه تصویر روشنی از شرایط کشور در چهارسال پیش و اکنون، ناظران را به قضاوت فرابخواند. جهانگیری بخشی از اظهارات خود را به پاسخ به اتهاماتی اختصاص داد که از سوی برخی نامزدها علیه شخص او مطرح شد؛ اتهاماتی اثبات نشده که با پاسخ قاطع او مواجه شد و نتوانست مقاصد مطرح کنندگانش را فراهم کند.
«حسن روحانی» رییس جمهوری در آخرین و سومین مناظره قدرتمند ظاهر شد و کوشید در برابر اتهاماتی که به او و دولتش وارد می شد، کاملا مستدل پاسخ دهد. روحانی همچنین تلاش کرد به صورت متقابل رقیبان اصولگرای خود را به سبب عملکردشان در قوه قضاییه و شهرداری تهران به چالش بکشد و با دفاع از عملکرد دولتش، به ارایه برنامه های خود در جهت تداوم دستاوردها و روندهای اقتصادی بپردازد.
** برآوردها از نتیجه مناظره اقتصادی
سومین و آخرین مناظره انتخاباتی میان ۶ نامزد ریاست جمهوری به هرحال پایان یافت. اما برآوردهای متفاوتی از برندگان و بازندگان این مناظره در رسانه ها منتشر شد.
یکی از تارنماهای اصلاح طلب در این خصوص نوشت: آخرین مناظره انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد. این مناظره صحنه تنش بالای نامزدهای مخالف دولت با حسن روحانی و اسحاق جهانگیری بود. تحلیلگران و ناظران می گویند برنده این مناظره حسن روحانی بوده است.
در یکی از روزنامه های اصلاح طلب هم در این باره می خوانیم: دیروز روحانی آن‌چنان مانند همیشه وارد چالش‌ها نشد و جهانگیری مسئولیت پاسخگویی را بر عهده گرفت. روحانی دیروز مرد اول مناظره آخر بود و پاسخ اتهامات به دولت را صریح داد. دیروز قالیباف باز هم الگوی رئیس دولت قبل را سرلوحه خود قرار داد و بار دیگر در پاسخ به چند سوال کاغذهایی را مقابل دوربین گرفت. او در چند مورد هم حرف‌هایی به زبان آورد که جهانگیری ناگزیر شد به او تذکر بدهد که «ادب» را رعایت کند.
در ادامه آمده است: روحانی هم دیروز برای گفتن ناگفته‌ها آمده بود و شرایط از سوی رقبای اصولگرای او به نحوی پیش رفت که برخلاف تمایل خود به موضوعاتی اشاره کرد که قالیباف شاید هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد اظهاراتش در مورد دانشجویان روزی عیان شود. روحانی در مناظره‌پایانی، دروغ‌ها را برملا کرد به‌طوری که قالیباف را لوله کرد و رئیسی را کیش‌ومات. دیروز بسیاری حتی آنانی که مخالف روحانی در هفته‌های گذشته بودند بر صراحت و راستگویی روحانی و جهانگیری مهر تایید زدند، به‌ویژه آن زمان که روحانی تاکید کرد: «عهد من با ملت ایران راستگویی است».
یکی از روزنامه های اصولگرا اما در این ارتباط نوشت: برخلاف تصور دولتمردان و اتاق فکرهای امنیتی آنها، نباید کمترین تردیدی داشت که آنچه در آخرین مناظره رخ داد، نه یک پیروزی پر افتخار برای دولت، که شکست دولت مستقر بود. دیروز همه مردم ایران ،به عنوان داورانی هوشمند، به خوبی شاهد فرار دولت از پاسخگویی به کارنامه اقتصادی خود بودند.
برخی رسانه ها نیز از مظلوم واقع شدن اقتصاد در میانه بحث ها سخن گفتند. به نوشته یکی از روزنامه ها، فصل مشرک شش کاندیداها در این مناظرات نداشتن برنامه مشخص بود! برنامه‌ای که اقتصاد کشور را با راهکاری روشن مشخص و به پیشبرد اهداف برساند. در ادامه مناظرات باز کاندیداها بدون توجه به سوال مجری به یکدیگر بحث‌های خارج از برنامه می کردند.
**واکنش ها به اظهارات نامزدها در مناظره دیروز
برخی اظهارات نامزدها در مناظره دیروز واکنش هایی را در میان نهادها و مسوولان برانگیخت. به دنبال اظهارات یکی از نامزدها در مناظره دیروز مبنی بر اینکه با افزایش تعرفه های پزشکی، پرداختی مردم زیاد شده است، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به این ادعا پاسخ داد.
این وزارتخانه اعلام کرد: مردم عزیزمان که به بیمارستانهای دولتی مراجعه می‌کنند، به خوبی می‌دانند هزینه درمان در حال حاضر نسبت به دولت قبل کاهش شدید پیدا کرده است. در حال حاضر به طور متوسط برای هر نوبت بستری به جای ۲ میلیون تومان قبل، مردم فقط ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کنند و دیگر کسی به خاطر هزینه‌ها از خدمات پزشکی محروم نمی‌ماند. بیماران سرطانی، بیماران خاص و آنهایی که جراحی بزرگ داشته‌اند، با تمام وجود احساس کرده‌اند که دولت چه حمایت مالی بزرگی از آنها کرده است.
وزارت ورزش و جوانان هم با انتشار دو نمودار به اظهارات یکی دیگر از نامزدها در خصوص عملکرد وام ازدواج واکنش نشان داد. براساس نمودار منتشر شده، میزان وام پرداختی به زوج های جوان در کشور از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ چهار برابر شده که رقم قابل توجهی است. علاوه بر این، در سال های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ تعداد ۲۰۰ مرکز تخصصی مشاوره ازدواج و خانواده در کشور راه اندازی شده است.
بر اساس این نمودار، در سال ۱۳۹۲ تعداد وام پرداخت شده ۲۹ میلیون و ۶۳هزار و ۴۱۵ میلیون ریال بوده که به ۹۴۴ هزار و ۶۲۷ زوج پرداخت شده است. در سال ۱۳۹۳ در سال دوم فعالیت دولت یازدهم ۳۹ میلیون و ۲۸۰ هزار و ۸۱۱ اعتبار پرداخت شده برای وام ازدواج که به یک میلیارد و ۲۹۴ هزار و ۱۸۰ میلیون زوج پرداخت شده است.
بر اساس این گزارش، وزارت ورزش و جوانان در سال ۹۴ به منظور بهره مندی ۸۱۲ هزار و ۳۷۲ زوج حوان متقاضی دریافت وام ازدواج، ۲۴ میلیون و ۹۷۳ هزار و ۷۰ میلیون ریال اعتبار تخصیص داده است. همچنین در سال ۹۵ به منظور بهره مندی یک میلیون و ۱۸ هزار و ۱۰ ازدواج متقاضی دریافت وام ازدواج ۹۸ میلیون ،۳ هزار و ۹۰۴ میلیون ریال اعتبار تخصیص داده شده است.
وزارت جهاد کشاورزی نیز به اظهارات یکی از نامزدها مبنی بر اینکه « کشور ما قطب کشاورزی است. وقتی به کسی اجازه داده می‌شود میوه وارد کند، این چه معنایی دارد؟» واکنش نشان داد.
در جوابیه این وزارتخانه آمده است: فقط در سال جاری برای تامین میوه شب عید که به دلیل سرما و یخ زدگی مرکبات شمال ۵۰ هزار تن مرکبات وارد شد. ضمنا در طول هشت سال فعالیت دولت قبلی یک میلیون و سیصد هزار تن انواع مرکبات به کشور وارد شده است.
در ادامه می خوانیم: برای اولین بار در این دولت سیاست بازار در ازای بازار برای حمایت از تولیدات داخلی اتخاذ شد و در اجرای آن واردات موز به صادرات سیب تولید داخل محدود شد و به صادرات بیش از سیصد و پنچاه هزار تن سیب مازاد کشور کمک کرده است.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم در پاسخ به اعلام نظر یکی از نامزدها در مناظره سوم تلویزیونی درباره افزایش قبوض، اطلاعیه‌ای صادر کرد. در بخش هایی از این اطلاعیه می خوانیم: تعرفه ارتباطات در دولت تدبیر و امید کاهش یافت. دولت تدبیر و امید در دو مرحله تعرفه اینترنت را حدود پنجاه درصد کاهش داد. هزینه تلفن ثابت مخصوصا در شهرهای کوچک کاهش چشمگیر پیدا کرد.
بانک مرکزی هم به سخنان یکی از نامزدها در مورد تورم پاسخ گفت. در بیانیه این بانک آمده است: طی سال های ۹۲ تا ۹۵ تورم از بالای ۴۰ درصد به ۹ درصد رسید. برای مثال، بنابر آمار بانک مرکزی، میانگین قیمت هر کیلو شکر طی سال های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۱، نزدیک به ۴ برابر شده است. اما این روند افزایشی، طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ کنترل و حدود ۲ برابر شده است. به عبارت دیگر میانگین قیمت هر کیلو شکر در سال ۱۳۸۸، ۳۹۴ تومان بوده است که این رقم در سال ۱۳۹۱ به ۱۵۴۱ تومان رسیده است. اگر قیمت شکر با همین روند افزایش می یافت در سال ۱۳۹۵ به ۶۰۲۹ تومان می رسید. اما مهار تورم باعث شده است که میانگین قیمت هر کیلو شکر در سال ۱۳۹۵، در محدوده ۳۳۱۰ تومان متوقف شود.
سازمان خصوصی‌سازی هم جوابیه‌ای را در پاسخ به اظهارات یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری در مناظره سوم مبنی بر اینکه « اگر اصل ۴۴ را پیاده کنیم انقلابی می‌شود. دولت اصلا نفهمید با اقتصاد مقاومتی و اصل ۴۴ چه کار کند» منتشر کرد. در این جوابیه این سازمان می خوانیم: در دولت یازدهم، در اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، شیوه غلط دولت قبل برای واگذاری سهام شرکتهای دولتی به صورت واگذاری مستقیم شرکتها به نهادهای عمومی و شبه دولتی بابت رد دیون دولت، اصلاح شد و خصوصی‌سازی فقط به بخش خصوصی واقعی کشور هدف قرار گرفت و درصد حضور بخش خصوصی واقعی در دولت یازدهم به بیش از ۳٫۵ برابر دولت قبل رسید و این از افتخارات دولت تدبیر و امید بود که به بخش خصوصی واقعی اهمیت داد و حضور بخش خصولتی و نهادهای عمومی را بسیار کاهش داد.
همچنین به دنبال اظهارات یکی از نامزدهای ریاست جمهوری در مناظره دیروز در منتسب دانستن موسسه مالی و اعتباری «میزان» به قوه قضاییه، روابط عمومی این موسسه مالی با انتشار اطلاعیه ای ارتباط خود به دستگاه قضایی را تکذیب و اعلام کرد: این موسسه مستقل بوده و ارتباطی به دستگاه قضا ندارد.
همچنین به دنبال اظهارات یکی از نامزدها در مورد کشف ۱۰۰ کانتینر کالای قاچاق در بندر شهید رجایی، گمرک بندر شهید رجایی بندرعباس واکنش نشان داد و صحت این اظهارات را تکذیب کرد.
همچنین «محمدعلی نجفی» از اعضای ستاد انتخاباتی روحانی، گفته های یکی از نامزدها را در مورد اینکه « نجفی به عنوان مشاور آقای روحانی تلاش کرده با مطرح کردن املاک نجومی کار سیاسی کنند تا جلوی خرابکاری حقوق نجومی گرفته شود» رد کرد.
به گفته نجفی، آنچه آقای قالیباف به من نسبت داد کذب محض است و در هیچ جلسه ای صحبت از لوث کردن حقوقهای نجومی با طرح املاک نجومی نکرده ام و املاک نجومی را سازمان بازرسی گزارش داد و حداقل خسارت شهرداری را ۲۳۰۰ میلیارد تومان اعلام کرد و حتی وقوع تخلف را سازمان شفافیت آقای توکلی نیز تایید کرد.