زمستان سرخرود بیش از هر فصل دیگر زیبا و دلپذیرتر است چراکه تالاب‌های این شهر میزبان قوهای فریادکش و آوازه‌خوان است.

دسته‌دسته پرنده و قوهایی که برفراز شهر سرخرود و محمودآباد بال گشوده‌اند، نوای خوش و آوایشان، صبح دل‌انگیزی را برای رهگذران و مسافران رقم می‌زند.

تالاب‌های محمود و سرخرود در فصل زمستان به رنگ سپید قوهای فریادکش درآمده‌اند و تاکنون بیش از چهار هزار قطعه انواع قوهای فریادکش، گنگ و کوچک برای زمستان گذرانی به این مناطق سفرکرده‌اند.

علت نام‌گذاری این شهر را نام رودی می‌داند که از شمال کوه دماوند سرچشمه می‌گرفته است. این رودخانه همان هراز است که از قسمت غربی شهر عبور می‌کند و به دلیل طغیانی بودن رودخانه هراز و سایش بستر مارنی ورسی رودخانه منجر به گل‌آلود شدن رودخانه در پایین‌دست شده و رنگ متمایل به سرخ می‌گرفته است که به‌مرورزمان به‌عنوان نشانه‌ای برای ساکنان این سامان درآمده و مردمان اطراف این رودخانه را سرخ‌رود می‌نامیده‌اند.

پارسال حدود پنج هزار قو به این منطقه مهاجرت کردندکه با توجه به محدود بودن زمین‌های شالیزاری منطقه و فراوانی جمعیت قوها، غذای طبیعی در این دشت فقط پاسخگوی نیاز یک هفته این پرندگان بوده است. دوستداران حیات‌وحش با جمع‌آوری ذرت و پخش آن در اراضی  می‌کوشند تا این میهمانان دلربا گرسنه نمانند. در روزهای گذشته هم دوستداران محیط‌زیست یک‌تن گندم و ۲۰۰ کیلو سبزی برای تغذیه این گونه‌های حمایت‌شده در تالاب و آب‌بندان های این شهرستان نذر طبیعت کردند.

ورود چند هزارتایی پرندگان مهاجر به این منطقه و کمبود غذا موجب می‌شود تا آن‌ها برای  دستیابی به منابع غذایی به آب‌بندان های دیگر پرواز کنند و در معرض خطر شکار قرار بگیرند و اداره حفاظت محیط‌زیست محمودآباد  با همکاری دوستداران محیط‌زیست تلاش می‌کند با توزیع گندم در حاشیه تالاب‌ها و آب‌بندان ها برخی از مناطق، بخشی از نیاز این پرندگان را برطرف و امنیت آن‌ها را تأمین کند.

امسال همچنین مسیر پرواز قوهای زمستان گذران به تالاب سرخ‌رود با نصب نشانگر ویژه (برد بال) برای جلوگیری از برخورد این پرندگان با دکل برق فشارقوی ایمن‌سازی شد. انتقال برق فشارقوی در مازندران به دلیل قرارگیری خطوط در داخل اراضی کشاورزی، به‌صورت هوائی و با استفاده از دکل‌های فلزی با ارتفاع بالا انجام‌شده است و همین وضعیت سبب می‌شود تا همه‌ساله تعداد زیادی پرنده در برخورد باسیم‌های برق تلف شوند.

یاسر  سالار رئیس محیط زیست محمودآباد اظهار داشت: تالاب سرخ‌رود یکی از سه تالاب مهم استان مازندران است که سالانه پنج‌تا ۱۰ هزار بال قو برای زمستان گذرانی در آن فرود می‌آیند و وجود سیم‌های فشارقوی برق ازجمله تهدیداتی برای حفاظت از جان این پرندگان به شمار می‌رود.

وی گفت: با توجه به آغاز فصل مهاجرت قوها کلیه سیم‌های برق فشارقوی موجود در مسیر پرواز قوها در ورود به تالاب سرخ‌رود با مارکر بال ایمن‌سازی شده و با توجه به وجود برق فشارقوی نسبت به نصب  مارکر بال‌ها و علائم هشداردهنده اقدام شده تا از برخورد پرندگان باسیم‌های برق جلوگیری شود.

وی افزود: این اقدام  برای اولین بار در کشور و به همت همکاری شرکت‌های توزیع  و انتقال برق  و تشکل زیست‌محیطی کانون محیط بان و اداره حفاظت محیط‌زیست محمودآباد در مسیر پروازی تالاب سرخ‌رود انجام‌گرفته و امید است سایر مسیرهای پروازی پرندگان زمستان گذران در کشورمان نیز در آینده نزدیک با نصب مارکر بال ایمن‌سازی شود.

به گفته سالار، انتقال برق فشارقوی در مازندران به دلیل قرارگیری خطوط در داخل اراضی کشاورزی، به‌صورت هوائی و با استفاده از دکل‌های فلزی با ارتفاع بالا انجام‌شده است و همین وضعیت سبب می‌شود تا همه‌ساله تعداد زیادی پرنده در برخورد باسیم‌های برق تلف شوند و این در حالی است که سالانه در فصل پائیز و زمستان ۱۵۰ گونه پرنده زمستان گذران با جمعیت بیش از یک‌میلیون بال به آبگیرها و تالاب‌های مازندران وارد می‌شوند.

مسعود احمدی مدیرعامل انجمن حمایت از پرندگان مهاجر سرخ‌رود نیز با بیان اینکه این انجمن با همکاری بخش‌های مختلف ازجمله محیط‌زیست مشغول جمع‌آوری و تأمین غذا برای قوهای مهاجر سرخ‌رود است و سال گذشته نیز در این زمینه تلاش‌های زیادی انجام داده است اظهار داشت: بیشتر قوهایی که به منطقه سرخ‌رود مهاجرت کرده‌اند از گونه‌های فریادکش، گنگ و کوچک هستند که از مناطق مختلف اروپا و سیبری به منطقه سفرکرده‌اند و در هیچ جای جهان در حال حاضر شاهد آن نیستیم که چنین جمعیتی از قوها حضورداشته باشند.

کوروش ربیعی مسئول حیات‌وحش اداره کل محیط‌زیست مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه، تالاب‌های سرخ‌رود پارسال میزبان حدود پنج هزار قطعه‌ای قوی‌های مهاجر بوده است، می‌گوید: این پرندگان چهار ماه در تالاب‌های استان زمستان گذرانی کرده‌اند.

وی گفت: با افزایش تدریجی دما و طول روز از اواخر بهمن‌ماه مهاجرت برگشت به عرض‌های بالاتر جغرافیایی بسوی سرزمین‌های جوجه آوری را  آغاز می کنند.

به گفته ربیعی، هرساله در زمان مهاجرت قوها به تالاب سرخ‌رود جمعیت زیادی از علاقه‌مندان به مشاهده پرندگان و پرنده‌نگرها از این پرندگان زیبا بازدید به عمل می‌آورند و دوستداران حیات‌وحش اداره کل حفاظت محیط‌زیست مازندران را در ایجاد امنیت و تأمین آذوقه قوها همیاری کنند.

گونه‌های زمستان گذری که در تالاب‌های مازندران بسر می‌برند شامل ۲۰ گونه کنار آبزی، ۱۶ گونه اردک‌ها، سه گونه قو سه گونه غاز، فلامینگو، ۱۱ گونه پرستو و کاکایی‌ها، ۱۰ گونه پرنده شکاری مثل عقاب‌های دریایی و … هستند.

خوشبختانه مردم قوها را پذیرفته‌اند و مسئله قوها و تغذیه‌شان به دغدغه مردم بدل شده است. با افزایش تعداد قوهای مهاجر، همدلی و همراهی مردم نیز با این مسافران زیبا بیشتر می‌شود. بیشتر قوهایی که به سرخ‌رود مهاجرت می‌کنند از مناطق مختلف اروپا و سیبری به منطقه می ای‌اند و در هیچ جای جهان در حال حاضر شاهد آن نیستیم که چنین جمعیتی از قوها حضورداشته باشند.

مهاجرت  از اواخر پاییز آغازشده و تا اسفندماه ادامه دارد. در حال حاضر منطقه سرخ‌رود تنها مکانی است که قوها به‌صورت دسته‌جمعی به آن مهاجرت می‌کنند./ مهر