دو هفتهای از انتخابات مجدد هیات رئیسه مجلس میگذرد اما هنوز گرد و غبار دلخوریها از اتفاقات درون صحن و تصمیمات پشت پرده، به قدرت خود باقی است و مشخص نیست سرنوشت این گلایهها به کجا ختم خواهد شد.
فائزه عباسی/ خبر آنلاین: هرچند این روزها وقتی بحث مجلس به میان می آید دایره صحبت ها به حادثه ترورریستی روز چهارشنبه منتهی می شود اما یک هفته قبل از آن، مهمترین موضوع، انتخابات هیات رئیسه ای بود که با تمامی حواشی به پایان رسید. اما این سوال همچنان پابرجاست که آیا کفه ترازوی خانه ملت قرار است به سود فراکسیون ولایت و اصولگرایان سنگین شود یا رویکرد دیگری درپیش گرفته خواهد شد؟
سوالی که پس از نقش برآب شدن توافقات فراکسیونها برای کرسیهای هیات رئیسه ایجاد شد. پس از بیش از دو هفته لابی و جلسات متمادی بین فراکسیونی، توافقاتی صورت گرفته بود که در صحن علنی رنگ باخت. تنها توافقی که عملی شد این بود که کرسی ریاست بدون رقیب بماند که ماند. توافق بعدی درباره نواب رئیس بود که فراکسیون ولایی آن را نپذیرفته و نامزدهای خودش را معرفی کرد. توافق بعدی در باره تقسیم سه به سه ۹ کرسی دیگر هیات رئیسه بود که آن هم اجرایی نشد. آرای منتخبین هم حاکی از شکست فراکسیون امید و لابیهای پنهان دو فراکسیون بود که گلایههای فراکسیون امید از مستقلین را به همراه داشت. اما فراکسیون مستقلین زیر بار این عهد شکنی نرفت.
نقطه آغاز اختلاف
اختلافات فراکسیون امید و مستقلین ریشه دار تر از ماجرای انتخابات ۱۰ خرداد ۹۶ در صحن علنی است؛ سنگ بنای اولیه آن را باید در روابط آغازین مجلس دهم و حتی پیش از آن یعنی روزی که قرار بود عارف و لاریجانی جلسهای با منتخبین مجلس دهم داشته باشند جستجو کرد.
با تمام حرف و حدیث هایی که جلسات روز ۱۷ اردیبهشت ماه ۹۵ به دنبال داشت رویارویی دوم مجلس دهمی ها به نهم خرداد ۹۵ رسید، زمانی که قرار بود هیات رئیسه موقت انتخاب شود؛ در آن هنگام هرچند برسر کرسی ریاست اختلاف جدی وجود داشت، اما بر سر دیگر کرسی ها تقریبا هماهنگی به وجود آمد و اعضای دو فراکسیون امید و مستقلین از ۱۲ کرسی، ۸ کرسی را به خود اختصاص دادند.
هرچند تعیین ریاست جای گلهگزاری را برای فراکسیون امید باقی گذاشت اما این گلایه ها در جریان تعیین اعضای کمیسیون ها و بعد از آن انتخابات هیات رئیسه کمیسیون ها جای خودش را به یک دلخوری جدی داد و باب جدیدی از اختلافات میان فراکسیون امید و مستقلین باز شد. به ویژه وقتی در جریان تماس های علی لاریجانی، محمدجواد فتحی مجبور شد کمیسیون آموزش را ترک کند و به کمیسیون حقوقی و قضایی برود تا این کمیسیون به لحاظ تعداد رسمیت پیدا کند. در آن مقطع فتحی عنوان کرد من به یک شرط حاضر شدم کمیسیون آموزش را ترک کنم و آن این بود که جایگزین من در کمیسیون آموزش یکی از اعضای فراکسیون امید باشد و آقای لاریجانی این قول را به من داد، اما این اتفاق رخ نداد و اتفاقا یک جبهه پایداری جایگزین او در کمیسیون آموزش شد.
فراکسیون امیدی ها در جریان انتخابات هیات رئیسه گلایه هایی نیز از دخالت های بیرون کمیسیون داشتند.
مستقلین تعهدی به فراکسیون امید ندارند
انتخابات هیات رئیسه مجلس دهم در سال دوم به نماد اختلاف میان دو فراکسیون تبدیل شد. امیدیها می گفتند بدعهدی شده و مستقلین و ولایی ها برخلاف ائتلاف عمل کردند.
نائب رئیس فراکسیون مستقلین در همین رابطه به خبرآنلاین گفت: کل داستان ما با فراکسیون امید بر سر ریاست است و ما تعهدی با آنها نداشتیم. فراکسیون امید سر نواب رئیس از ما کمک خواستند که ما کمک کردیم و واقعا اگر کمک ما نبود این نواب رای نمی آوردند.
جعفرزاده گفت: ما در سال آینده استراتژی خود را تغییر می دهیم و تلاش می کنیم اعضای فراکسیون خودمان بر کرسی ها تکیه یزنند البته باید بگویم خداوکیلی ما دوست داشتیم آقایان پزشکیان و مطهری در هیات رییسه بمانند و برای ماندن آنها به ویژه در مورد آقای مطهری تلاش کردیم.
این عضو شورای مرکزی فراکسیون مستقلین با بیان اینکه ما تعهدی امضا نکردیم و یک توافق شفاهی بر سر رییس و نواب رییس انجام دادیم گفت: خود آنها درمورد کاندیدا شدن آقای یوسفنژاد توضیح دهند.
او در واکنش به این دیدگاه که نامزدی یوسف نژاد در انتخابات هیات رئیسه پاسخی به رفتار طرف مقابل بود؛ گفت: این ناشی گری فراکسیون امید بود! آنها باید همه گزینه ها را می دیدند. اما ظاهرا تجربه چنین کاری را نداشتند.
امید باید مستقل عمل میکرد
وقتی از روز انتخابات هیات رئیسه با علیرضا رحیمی نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون امید صحبت کردیم او سخنانش را با انتقاد از فراکسیون امید آغاز کرد و گفت: فراکسیون امید امسال از یک شناخت نسبی برخوردار بود و تعامل با فراکسیونهای دیگر را از سر گذرانده بود. اما این انتخابات نشان داد فراکسیون امید هنوز شناخت دقیقی نسبت به تعامل با دیگر فراکسیون ها به دست نیاورده است. لذا لازم بود هیات رئیسه فراکسیون امید دقت بیشتری انجام می داد تا با چنین وضعیتی رو به رو نشویم.
رحیمی افزود: فراکسیون امید باید به سمت خالص سازی حرکت کند تا افراد نتواند با مواضع دو نبش، حرکت فراکسیون امید را سخت کنند. از سوی دیگر باید فراکسیون امید استراتژی تعامل با دیگر فراکسیون ها را مشخص کند تا انگیزه عملی برای اعضا وجود داشته باشد.
او ادامه داد: تاثیری که هیات رئیسه می تواند در عملکرد کمیسیون ها و فعل و انفعالات صحن داشته باشد، موجب شد تا تلاشی شکل بگیرد برای آنکه وزن هیات رئیسه تغییر نکند یا حداقل به سود امید تغییر نکند که نتیجه هم گرفتند.
تفاهم بر سر ۱۲ کرسی بود
هرچند جعفرزاده عنوان می کند تفاهم تنها بر سر کرسی ریاست و نواب رئیس بود اما عبدالکریم حسین زاده نائب رئیس فراکسیون امید به خبرآنلاین می گوید: ما بر سر هر ۱۲ کرسی با مستقلین تفاهم کردیم و قرار شد ضمن حفظ سه کرسی ریاست و نواب رئیس، ۹ کرسی دیگر به صورت ۳_۳_۳ میان سه فراکسیون تقسیم شود و هر کدام اسامی نامزدهایمان را معرفی کردیم. اما صبح روز انتخابات دیدیم برخی افراد خارج از لیست نیز ثبت نام کردند و البته رای هم آوردند.
حسین زاده در مورد نامزدی خارج از توافق یوسف نژاد هم گفت: آقای یوسف نژاد کاندیدا نشده بود؛ اما وقتی شاهد بدعهدی دیگر فراکسیون ها بودیم، با صلاحدید آقای عارف، آقای یوسف نژاد نیز کاندیدا شد.
آینده تعامل دو فراکسیون
چرخش های فراکسیون مستقلین به این سو و آن سو، آب گل آلودی ایجاد کرده که تنها ثمره اش ماهی هایی بود که نصیب اصولگرایان شد و حال آنچه امروز بیش از گذشته با علامت سوال مواجه است، تعاملات آتی دو فراکسیونی است که به نظر می رسید به لحاظ تفکر، نزدیکی بیشتری با هم داشته باشند. سوالی که با نزدیک شدن به معرفی کابینه دولت و رای اعتماد به وزرا پررنگتر می شود.
جعفرزاده که پیش از این می گفت ائتلاف مستقلین و اصولگرایان غیر ممکن است، امروز وقتی بحث تعامل فراکسیون ها به ویژه امید و مستقلین و نوع رایزنی بر سر کابینه دولت به میان می آید، به خبرآنلاین می گوید: امروز نمی توانم بگویم که برای رای اعتماد به وزرا چه شرایطی در پیش می گیریم. اما قطعا به گونه ای عمل می کنیم که دیگر کسی از ما طلبکار نباشد.
علیرضا رحیمی نیز در این رابطه گفت: تاثیری این رفتار بر تصمیمات و تعاملات آینده فراکسیون ها، بیشتر از آنکه مثبت باشد، تاثیر منفی خواهد بود. این تاثیر منفی در تعامل و همکاری میان فراکسیون ها خود را نشان می دهد. به این معنا که سایه ای از بی اعتمادی بر فراکسیون ها حاکم می شود که این یک نقطه عطف منفی در روابط فراکسیون ها محسوب خواهد شد. البته امیدورام با حسن درایت و حسن تدبیری که فراکسیون ها به خرج می دهند، از این سایه بی اعتمادی عبور کنند. چرا که فضای مجلس یک فضای همکاری و تعامل است. به شرطی که اعتماد و صداقت وجود داشته باشد. نباید فراموش کرد کار مشترک نتیجه درخشانتری خواهد داشت. به ویژه زمانی که پای منافع ملی در میان باشد.
اگر مجلس بخواهد به عنوان یک رکن اساسی و قوه ای تاثیر گذار در کنار دو قوه دیگر نقش آفرینی کند. قاعدتا مشترکات فراکسیون ها می تواند موثر باشد. اما به هر صورت اتفاقاتی که در انتخابات هیات رئیسه رخ داد یک تاثیر منفی در میان فراکسیون ها داشت.
کابینه ای اصولی یا اصلاحی؟
بازی دوگانه مستقلین در مجلس پیش بینی آینده را دشورا کرده است. هرچند در جریان رای اعتماد به سه وزیر جایگزین در دولت یازدهم، همراهی مستقلین موجب شد تا هر سه وزیر پیشنهادی دولت، راهی کابینه شوند؛ اما اگر روند امور این بار بخواهد به سود اصولگرایان تغییر کند یا همانطور که جعفرزاده گفت “کاری کنند تا نزدیکان علی لاریجانی و یاران اعتدالی، کابینه دوازدهم را تشکیل دهند” هیچ بعید نیست که اصلاح طلبان از قافله دولت دوازدهم جا بمانند. باید دید فراکسیون مستقلین کدام کفه را سنگین خواهند کرد.