محمود اکبری
تا کنون در مورد خسارات ناشی از عدم پیوستن به «کارگروه ویژه اقدام مالی» (FATF) بسیار نوشته یا بحث شده است، ولی برخورد جناحی با این موضوع، مانع از شنیده شدن هشدارها در این زمینه بوده است.
بی توجهی به این هشدارها و نگاه تنگ نظرانه به موضوع، موجب گردید که جمهوری اسلامی ایران پس از خارج شدن از لیست سیاه این گروه در سال ۱۳۹۵، بار دیگر در نتیجه آخرین نشست دوره‌ای این گروه (۲۷ بهمن لغایت ۲ اسفند) در لیست مذکور قرار گیرد. با قرار گرفتن در این لیست، کشورمان در جایگاه نامناسبی قرار گرفته و بناحق بعنوان کشور حامی مالی تروریسم و مرکز پولشویی معرفی می گردد.
بر این اساس، هرگونه تعاملات مالی و تبادلات بانکی کشورهای جهان با ایران، در زمره ی جرائم پولشویی و تامین مالی تروریسم قرار می‌گیرد و حتی دوستان ایران هم به سختی حاضر به پذیرش چنین خطری هستند.
به زبانی ساده، اگر تعدادی از کشورهای جهان که دوست ایران حساب می شوند، با نادیده گرفتن تحریمهای ظالمانه ی آمریکا حاضر به همکاری با ایران بوده اند، با عدم تصویب FATF در ایران و قرار گرفتن ایران در لیست سیاه، چاره ای غیر از قطع تمامی همکاریهای خود با ایران ندارند. اگر با تروریسم اقتصادی آمریکا، مردم کشورمان با درد و رنج فراوان مواجه شده اند، «خود تحریمی»، فشارها را مضاعف کرده و مخالفین تصویب FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام، ناخواسته موجب گرفتاری مردم ایران در وضعیتی می شوند که مستحق آن نیستند. استقبال و ابراز شادمانی دولتمردان رژیمهای تروریستی آمریکا، صهیونیسم و سعودی بخاطر ورود مجدد ایران به لیست سیاه، حکایت از همین امر دارد.
شاید سخنان اخیر حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، موجب باز اندیشی مخالفین در این زمینه شود و آنها را به مسیری در راستای منافع ملی و کاستن از آلام مردم، رهنمون گردد. حریری طی مصاحبه با خبرگزاری ایلنا می گوید: «… باید توجه داشت که مشکل اصلی مبادلات ما در سوئیفت (بخاطر تحریم آمریکا) نیست، بلکه این است که هیچ بانکی حاضر به همکاری با ما نیست چون در مظان پولشویی هستیم و این منهای تحریمهای آمریکا است که باعث فشار مضاعف بر روی ما شده است. … الان ما دو مشکل اساسی در سیستم بانکی داریم؛ یکی تحریمهای آمریکا است که هر کشور همکار با ما را در تور تحریمهای خود قرار می‌دهد. مشکل دوم؛ موضوع FATF است که نپذیرفتن شرایط آن موجب این مشکل شده است. به طوری که در هفته اخیر از سوی این نهاد مالی مکرراً به سیستم‌های بانکی دنیا بخشنامه شده مبنی بر اینکه ایران یک کشور پرریسک است و باید مبادلات مالی آن به شدت کنترل شود. …در حال حاضر عملا هیچ مبادله بانکی با روسیه و چین نداریم و اگر فردی با پاسپورت ایرانی در این کشورها درخواست خدمات بانکی کند، مانند بیشتر کشورهای دنیا از ارائه آن خودداری می‌شود.»
توضیح بیشتری لازم نیست و این سخنان گویای وضعیتی است که ایران بواسطه ی عدم پیوست به FATF و قرار گرفتن در لیست سیاه، با آن مواجه شده است. متاسفانه مخالفین تا کنون راه حلی را برای رهایی از چنین وضعیتی ارایه نکرده اند و با اقدام خود بار سنگینتر از تحریمهای ظالمانه ی آمریکا را بر دوش مردم گذاشته اند. اگر وضعیت بر همین منوال باقی بماند، حتی امضای برنامه راهبردی ۲۵ ساله با چین هم بی معنی خواهد بود و اصلا نیازی به جدل میان مخالفین و موافقین این توافقنامه وجود ندارد. وقتی نمی توان با چین یا کشورهای دیگر کوچکترین تبادلات بانکی داشت، چگونه می توان امیدوار به اجرایی شدن توافقنامه ای بود که هنوز نهایی هم نشده است.
البته هنوز فرصت جبران وجود دارد و می توان با اقدام منطقی، بار مضاعف را از دوش مردم کشورمان برداشت و جلوی ذوق زدگی بیش از حد رژیمهای تروریستی آمریکا، صهیونیسم و عربستان را گرفت. توضیح اینکه، تلاش های هیات دیپلماتیک کشورمان باعث شده تا تخفیفاتی در قبال ایران مد نظر قرار گیرد و اگر ایران در مهلت مقرر FATF را تصویب کند، نیازی به آغاز بررسی پرونده ایران از پله های اول نیست. در تصمیم FATF ذکر شده است: «در صورت پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو و سی اف تی، نامش از فهرست سیاه حذف می‌شود. این بند به این معنا است که فعلا action plan قبلی که ایران به ۳۹ مورد از ۴۱ مورد آن پاسخ داده به قوت خود باقی است و نیازی به پذیرش action plan جدید نیست.» بنابراین با تایید لوایح مورد نظر در نشست آتی مجمع تشخیص مصلحت نظام، می توان زمینه خروج ایران از لیست سیاه در نشست بعدی FATF را فراهم نمود. اگر از فرصت موجود استفاده نشود، پرونده ایران باید از ابتدا مورد بررسی قرار گیرد و با حضور نمایندگان رژیمهای تروریستی آمریکا، صهیونیسم و عربستان، کار ایران بسیار سختتر از قبل خواهد بود. در پایان باید گفت که پیوستن به FATF چون سایر کنوانسیون یا توافقات بین المللی و جهانی، محدودیتهایی را بوجود می آورد، ولی نپیوستن به آن فاجعه ای را بوجود می آورد که تنها دشمنان ایران از آن خشنود خواهند شد.
*کارشناس روابط بین الملل