شبکه ان بی سی در گزارشی ضمن طرح این موضوع به هشدارهای پیشین باراک اوباما، رئیس جمهوری پیشین آمریکا و دیگر شخصیتهای سیاسی جهان اشاره می کند که دونالد ترامپ را نسبت به آن آگاه و خروج از برجام را زمینهساز ورود به جنگ با ایران قلمداد کرده بودند.
در این گزارش آمده است که حامیان توافق هستهای با ایران، در راس آنها باراک اوباما و امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه پیش از انتخابات ریاست جمهوری به دونالد ترامپ هشدار داده بودند که کناره گیری از برجام خطرهای جدی به همراه خواهد داشت و به احتمال زیاد به یک رویارویی نظامی منجر خواهد شد.
رئیس جمهوری پیشین آمریکا سال ۲۰۱۵ طی نطقی در حمایت از توافق هستهای که پیش از رای کنگره صورت گرفته بود، اعلام کرد: «باید بی پرده و سر راست سخن بگوییم. ما تنها دو گزینه پیش رو داریم که باید از میان آنها یکی را انتخاب کنیم: دیپلماسی و یا نوعی رویارویی نظامی که شاید فردا، شاید تا سه ماه دیگر و یا در زمانی نزدیک روی دهد.»
اما دونالد ترامپ، به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری خروج از توافقنامه هستهای با ایران را به عنوان یکی از شعارهای خود انتخاب کرد. آقای ترامپ برجام «بدترین توافق تمام دوران» توصیف کرد و وعده داد به محض به قدرت رسیدن آنرا پاره کند. رئیس جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۸ به وعده خود عمل کرد و یکسال پس از آن درگیر محاسبه امتیازها و یا خطرهای ناشی از حمله نظامی به ایران شد.
ترامپ روز جمعه با انتشار توییتی مدعی شده بود که حمله نظامی شبانه به سه نقطه از خاک ایران را در تلافی به سرنگون شدن پهپاد تجسسی «گلوبال هاوک» در تنگه هرمز در آخرین دقایق متوقف کرده است.
باراک اوباما در نطق سال ۲۰۱۵ خود گفته بود که بدون توافقی که برنامه هستهای ایران را در ازای لغو تحریمها محدود می کند، هر دولتی که در آمریکا بر سر کار بیاید تنها یک گزینه برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای (ایران بارها تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای را رد کرده است) پیش رو خواهد داشت و آن گزینه «جنگی دیگر در خاورمیانه» خواهد بود.
رئیس جمهوری پیشین آمریکا همچنین مدعی شده بود که ایران بدون توافق هستهای پتانسیل بالایی برای دسترسی به بمب اتمی در زمانی کوتاه خواهد داشت. اوباما در این خصوص تصریح کرده بود: «بدون توافق، ایران قادر است فارغ از لفاظی های ما توان و ظرفیت های خود را در این زمینه تقویت کند. اگر اکنون برای اینکار به زمان کوتاهی نیاز دارد این زمان را به صفر خواهد رساند.»
اوباما در ادامه این سوال را طرح کرده بود: «آیا کسی شک دارد که صداهای بلند شده در مخالفت با توافق هستهای پس از این، بمباران تاسیسات هستهای ایران را از رئیس جمهوری طلب خواهند کرد؟»
جمهوریخواهان مخالف توافق هستهای سال ۲۰۱۵ موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» در آن زمان این ایده را که جنگ و رویارویی نظامی آلترناتیوی برای خروج از برجام خواهد بودند، رد می کردند.
هیلاری کلینتون، نامزد دمکرات ها در انتخابات پیشین ریاست جمهوری آمریکا نیز از جمله هشدار دهندگان به خطر خروج از برجام بود. خانم کلینتون طی نطقی در سال ۲۰۱۵ در این خصوص گفته بود: «ایالات متحده آمریکا دو انتخاب را پیش رو دارد: یا باید در مسیر دیپلماسی حرکت کند و یا به ورطه خطرناکی بیافتد که آیندهای بیمناک و نامطمئن را به همراه خواهد داشت.»
ژنرال جوزف ووتل، رئیس سابق فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا از دیگر شخصیتهای این کشور است که پیشتر خطر بروز جنگ در صورت خروج از برجام را مطرح کرده بود.
هشدارهای اروپا و سازمان ملل متحد
امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه و دیگر رهبران اروپایی بارها ضمن طرح هشدارهای مشابه از دونالد ترامپ خواسته بودند که کشورش را از توافق هستهای خارج نکند.
طرفهای اروپایی برجام همچنین ابراز نگرانی کرده بودند که متزلزل و نابود شدن این توافقنامه، منطقه از پیش متشنج شده خاورمیانه را در معرض خطرهای جدی قرار خواهد داد.
رئیس جمهوری فرانسه سال ۲۰۱۷ در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد هشدار داده بود که از بین رفتن توافق هستهای بدون هیچ جایگزین «اشتباهی فاحش» خواهد بود. آقای ماکرون در ادامه یادآور شده بود که «توافق هستهای برای صلح و در دورهای که خطر تشدید خشونتها در منطقه اجتنابناپذیر به نظر میرسد، لازم و ضروری است.»
ماکرون یکسال بعد، زمانی که ترامپ در آستانه خروج از توافق هستهای بود لحن هشدار خود را شدیدتر کرد. رئیس جمهوری فرانسه در گفتگو با نشریه آلمانی اشپیگل تاکید کرد: «خروج از توافق به معنی باز کردن جعبه پاندورا (جعبهای در افسانههای یونانی که حاوی تمامی بلایای بشریت است) و معادل با رفتن به سمت جنگ است. اما من اعتقاد ندارم که دونالد ترامپ خواهان جنگ باشد.»
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل هشدار داده بود که تصمیم ترامپ برای خروج از توافق هستهای می تواند به فروپاشی این توافق و احتمال وقوع یک درگیری نظامی منجر شود.
این هشدار از سوی سازمان ملل متحد نیز بارها مطرح شده بود. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد در ماه مه ۲۰۱۸، زمان خروج آمریکا از برجام اعلام کرده بود از توافق هستهای به عنوان یک «پیروزی بزرگ و مهم دیپلماسی» نام برده و تاکید کرده بود که خروج از آن بدون ارائه جایگزینی مناسب خاورمیانه را به مسیری خطرناک سوق خواهد داد.