پوپولیسم از واژه لاتین popularis یا populus به معنای توده مردم یا عامه گرفته شده است. پوپولیسم گرایی دارای ویژگی های خاصی است که رفتار دولتمردان آن را به وجود میآورد. دولتمردانی که سعی میکنند از این طریق نظر مثبت مردم را به خود جلب کنند.
وعدههای کلی؛ اولین ویژگی پوپولیست گرایی
اولین ویژگی پوپولیسم جلب پشتیبانی مردم با توسل به وعدههای کلی و مبهم و همراه با شعارهای احساسی است.
توده گرایی و مخالفت با احزاب؛ دومین ویژگی پوپولیست گرایی
دومین ویژگی پوپولیست ها پیشبرد اهداف سیاسی، مستقل از نهادها و احزاب موجود، با فراخوانی توده مردم به اعمال فشار مستقیم بر حکومت است.
تقدس گرایی مردم؛ سومین ویژگی پوپولیست گرایی
سومین ویژگی چنین دولتی بزرگداشت و تقدیس مردم یا خلق است، با اعتقاد به اینکه هدفهای سیاسی باید به اراده و نیروی مردم و جدا از احزاب یا سازمانهای سیاسی پیش برود.
بر اساس این سه ویژگی حالا میشود رفتار نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری را مورد تحلیل قرار داد.
ویژگی اول پوپولیستها دادن وعدههای کلی است. در این انتخابات نامزدها به دادن شعارهای کلی بسنده کردند. ایجاد شغل، مسکن برای جوانها، حل مسئله ازدواج، به سرانجام رساندن برجام نمونهی بارز این شعارهاست. آنها بدون اینکه اشاره کنند چگونه میخواهند اشتغال و مسکن ایجاد کنند و از جزئیات این فعالیتهای خود رونمایی کنند فقط به مردم میگویند ما شغل ایجاد میکنیم.
توده گرایی و مخالفت با احزاب دومین ویژگی این افراد است. نامزدها انتخابات ریاست جمهوری ایران تلاش میکنند خود را از دامن احزاب خارج کنند و بگویند مستقل وارد صحنه شدهاند. حتی آنهایی که جریانی از آنها به صورت مستقیم حمایت کرده است.
تقدس گرایی مردم سومین ویژگی و مهمترین ویژگی پوپولیستهاست. نامزدهای انتخابات از آغاز زمان تبلیغات تا به امروز در تمام شعارهای خود از مردم سخن گفتند. آنها خود را نماد مردم و رقیب را نماد قدرت میدانند. حتی یکی از نامزدها نام دولت خود را «دولت مردم» نامیده است.
آنها میگویند کارها باید از طریق مردم انجام شود نه سازمانها و جریانهای سیاسی .
با توجه به این ویژگیها میتوان گفت آری، نامزدها از شیوه عوام گرایی در انتخابات استفاده میکنند. شیوهای که مهمترین هدفش رسیدن به قدرت از طریق شعارهای عوام فریبانه است. شعارهایی که در روز انتخابات قشنگ و دلرباست اما وقتی به کارزار عمل میرسد تبدیل به سراب میشود.