اولین میزگرد اقتصادی انتخابات چهاردهم ریاستجمهوری برگزار شد.
مسعود پزشکیان در یک میزگرد اقتصادی در شبکه یک اظهار داشت: حضرت علی در نامه به مالک اشتر، جامعه را به طبقاتی تقسیم می کند؛ طبقهای از لشکریان که باعث امنیت و عزت و سربلندی جامعه هستند. میگوید این گروه را نمیشود اداره کرد؛ مگر اینکه مالیات بگیرید. همچنین لشکریان را نمیشود اداره کرد؛ مگر قضات و عمال و کتاب وجود دارد که اینها را نظم میدهد و پشتیبانی و اداره کند. اصل حرف اینجاست که میگوید هیچکدام از اینها نمیتوانند پایدار بمانند؛ مگر با تاجران و صاحبان صنعت.
وی افزود: همین نگاه را اگر بپذیریم و قوانین و مقررات را تنظیم کنیم، نباید این مشکلات را میداشتیم. یعنی این نگاه است که ما بپذیریم که بدون تولیدکننده و تاجر، کارها غیرپایدار است.
پزشکیان در ادامه با اشاره به شاخصهای اقتصادی کشور، تصریح کرد: بدهی دولت به بانک مرکزی از آغاز سال ۱۴۰۰ تا بهمن، از ۱۱۵ همت به ۳۰۲ همت رسیده است. یعنی ما ۱۸۷همت افزایش داریم. بدهی دولت به بانکها از همان سال از ۴۱۶ همت به ۸۱۹ همت رسیده است. انتشار اوراق مالی ۷۵۲ همت شده است؛ یعنی دو برابر آنچه که در شهریور ۱۴۰۰ وجود داشت که ۳۳۳ همت بود.
وی متذکر شد: تورم طی سه سال، ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ همواره بالای ۴۰ درصد بوده است. تورم گوشت قرمز و سفید در سال ۱۴۰۳ در حدود ۷۲.۹ درصد، گوشت ماکیان ۸۰ درصد، ماهی ۶۳ درصد بوده است. رشد اقتصادی کجا بوده است. رشد گروه کشاورزی منفی ۲.۲ درصد، گروه صنایع و معادن بدون نفت منفی ۰.۵، استخراج نفت و گاز طبیعی ۲۰ درصد. یعنی رشد ۵.۷ درصدی اقتصاد برای نفت بوده است.
این کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم با اشاره به وضعیت ارز ترجیحی به استناد گزارش رییسکل بانک مرکزی در ۳۰ فروردین ۱۴۰۳، عنوان کرد: ۲۰ میلیارد دلار ارز به قیمت ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان فروخته شده است. ۵۰ میلیارد دلار ارز به نرخ زیر ۴۰ هزار تومان توزیع شده است. معنای این حرف این است که ۶۰۰ هزار هزار میلیارد تومان پول به یک عدهای رانت دادهایم.
پزشکیان ادامه داد: وضعیت جامعه ما چگونه است؟ کارمندان دیگر نمیتوانند راحت زندگی کنند. بازنشستگان گرفتار هستند و قدرت خرید ندارند؛ یعنی دیگر نمیتوانند با آن حقوقی که میگیرند، به دلیل تورم وحشتناکی که ایجاد شده، به صورت روزمره زندگی خودشان را تامین کنند. در حال حاضر همه نگران و ناراضی هستند و روز به روز اگر جلوی آن گرفته نشود، ما قطعا با مشکل زیادی روبهرو خواهیم شد.
چرا تورم بالا را تجربه کردیم؟
حسین عبده تبریزی، همراه پزشکیان در تکمیل سخنان وی اضافه کرد: آزادیهای مشروع، حفظ کرامت و حقوق انسانها، فرصتهای برابر، دست یافتن به جایگاه اول، ارتقای سطح سرانه، ریزفناوریها، فناوریهای زیستی، تقویت نهاد خانواده و جایگاه زن در آن و سایر فرازها مانند ارتقای روابط بین المللی، افزایش جذب منابع سرمایه گذاری خارجی مورد قبول ما است. متن سند نهایی چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران است که توسط کارشناسان تهیه شده است و مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را پذیرفته و به تأیید مقام رهبری رسیده و تمام این سند توسط ایشان ابلاغ شده است.
همراه و مشاور این نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: اگر آقای پزشکیان گفتند که قصد اجرای آن را دارند حرف بدی زدند؟ این اصول اجرا نشده و حرف آقای پزشکیان این است که اینها را اجرا کنند. برای مثال بند ۳۹ این سند مربوط به مهار تورم است. این سند هزاران ساعت کار کارشناسی برده و طبق این بند قرار بوده تورم کنترل شود.
عبدهتبریزی در ادامه افزود: معضل امروز تورم است. حاکمیت قرار بوده تورم را کنترل کند. تورم یعنی اینکه وقتی کالا زیاد نشود و پول زیاد شود، تورم ایجاد میشود. چه کسی مسوول است؟ دولت، حاکمیت، بانک مرکزی؛ نه آن بندهخدایی که کالا میفروشد.
وی تصریح کرد: حالا در این شرایط میرویم قانون تنظیم میکنیم که کنترل قیمت را انجام دهیم. من فکر میکنم در کابینه موجود هم هنوز کسانی هستند که بعد از ۴۰ سال معتقدند که باید قیمتها را کنترل کنند، زیرا تفاوت گرانی با تورم تفهیم نشده است.
عبدهتبریزی خاطرنشان کرد: یک بند دیگر، تعامل سازنده در روابط بینالملل است. این محدودیتهایی که الان در ایران وجود دارد و این تحریمها تداوم پیدا کرده، بند تعامل سازنده در روابط بینالملل را اجرایی کرده است؟! ما میدانیم نمیتوانیم به قدری که دوست داریم، نفت تولید کنیم و بفروشیم. اگر نفت تولید میکردیم و میفروختیم، میگذاشتیم پای سرمایهگذاری بیشتر و با آن، توسعه و اشتغال را انجام میدادیم.
وی متذکر شد: الان به دلیل همین تحریم و محدودیتها، تکنولوژی وارد نمیشود. ما قرار است قدرت اول منطقه باشیم. حالا تکنولوژی وارد نمیشود، چون این تعامل سازنده در روابط بینالملل را به اجرا در نیاوردیم.
نظام اداری ایران به دلیل سلطه سیاسی بر این نظام، ناکارآمد شده است
احمد میدری، اقتصاددان و همراه مسعود پزشکیان، کاندیدای انتخابات ریاستجمهوری چهاردهم نیز در این میزگرد گفت: ایدهای که آقای پزشکیان مطرح کردند، بر این اساس بوده که بهداشت و آموز، دو حق همگانی هستند، کالا نیستند و میزان مصرف مردم از بهداشت، بستگی به قدرت خرید ندارد. این به آن معناست که همانطور که ایرانیان در مساله امنیت، آب و برق برابر هستند، در بهداشت هم باید در بودجه دولت برابر باشند.
وی افزود: در طول سالهای مختلف انحرافاتی صورت گرفته است. با تاکیدی که ایشان روی عدالت و کاهش فقر دارند، به نحوی میتوانم بگویم بازسازی اقتصاد ایران براساس عدالت اجتماعی، ایده اساسیای است که دنبال میکنند. اما عدالت اجتماعی نه از طریق توزیع یارانههای ریالی اتفاق بیفتد که بعد از چند سال، تورم را نابود کند، بلکه باید براساس آموزههای بشری و تجربههایی که ما در ایران داشتیم و متاسفانه برخی از آنها را کنار گذاشتیم، بتوانیم در حوزه آموزش و بهداشت بتوانیم برابری را ایجاد کنیم. حوزهای مثل آموزش باید افراد فقیر آموزش بیشتری ببینند تا نابرابریهای انباشته شده از جاهای دیگر را جبران کنند.
میدری تصریح کرد: در یکی از همین سالنهای صداوسیما بود که وقتی طرح تحول شروع شد، ایشان این بحث را مطرح کردکه اگر تزریق پول بدون یک سیستم صحیح مدیریتی انجام شود، طرح تحول سلامت با مشکل روبهرو میشود. بنابراین ایدهای که الان به مردم ایران میگویند، ایدهای نیست که بداهه و یک مرتبه و در انتخابات صورت گرفته باشد.
وی عنوان کرد: آنچه که خیلی مهم است، این است که چرا نمیتوانیم تورم را کنترل کنیم؟ ما شعارهای خیلی عالی دادهایم و برنامههای خیلی خوبی نوشتیم. روسای جمهور و خیلی از مسوولان هم صادقانه دنبال تحقق آن بودند. هیچ رییسجمهوری نمیخواسته تورم ۴۰ درصد در کشور ایجاد شود. حتما شهید رییسی نمیخواست مساله دبش صورت بگیرد و نمیخواست این تورم بهوجود آید. چرا ما سالهاست داریم میگوییم بهبود محیطکسبوکار، اما رتبه ما بین ۱۲۷ و ۱۳۷ است؛ با وجود اینکه ما اقتصاد بیستم جهان هستیم و باید محیط اداری ایران متناسب با این حجم اقتصاد بتواند خدمات درست بدهد.
میدری یادآور شد: مثالهای متعددی میشود زد که محیط کسبوکار ایران و نظام اداری ایران چگونه منشا هزینههای تحمیلی به مردم، تورم، بیکاری و… است. دیدگاههای متعددی وجود دارد، اما آن دیدگاهی که من فکر میکنم شخص آقای پزشکیان دنبال میکنند، این هست که نظام اداری ایران به دلیل سلطه سیاسی بر این نظام، ناکارآمد شده است
وی ادامه داد: این یعنی با تغییر رییسجمهور، حدود ۴۰۰ هزار پست مدیریتی داریم. انگار یک زلزله در نظام اداری و اجرایی ایران رخ میدهد. ۱۰۰ هزار مدرسه، بیمارستانهای دولتی، بانکها و… در دورههای مختلف کم و بیش بستگی به ویژگیهای روسای جمهور، سیاسی یا کارشناسی اداره شدهاند. این در واقع سیاسی اداره شدن کشور باعث شده که ماشین اجرا از کار افتاده یا خیلی ضعیف شده است و نه انتظار مردم و نه مسوولان را تامین نمیکند.
میدری تصریح کرد: در ادبیات امروز یک شاخصی وجود دارد؛ شاخص شکنندگی حکومت. یعنی یک حکومت تا چه اندازه آسیبپذیر است. یکی از این مولفهها به اختلاف جناحهای سیاسی با یکدیگر مربوط است. اگر این شاخص ۱۰ باشد، یعنی این شاخص احتمالا شکننده است. ما در اختلاف بین جناحهای سیاسی در ایران ۹٫۵ هستیم، اما وضعیت اقتصادی ما ۷ است. وضعیت اجتماعی ما ۸ است. یعنی این تنشهای سیاسی که وجود دارد، خود را در نظام اجرایی ایران، در نهادهای اقتصادی متبلور میکند و گویا این ماشین را کسی نمیتواند به اهداف برساند.
وی بیان کرد: شما در احکام برنامه هفتم توسعه ببینید چقدر احکام خوبی گذاشته شده است، ولی مثل برنامه ششم گفته شد که ۳۰ درصد محقق شده است. همه برنامهها اینگونه بوده است.
میدری تصریح کرد: شعار آقای پزشکیان این است که شایسته سالار است در حالی که ایشان گرایش سیاسی دارند و وزیر بهداشت دولت آقای خاتمی بودند. ایشان با توجه به فراگیری سیاسیای که دارند و شعار اینکه کارشناس باید مدیر باشد، نظام اداری ایران را متحول خواهند کرد. نظام اداری زیر تهاجمات نظام سیاسی به شدت آسیب دیده و تا آن را احیا نکنیم سایر فرامین محقق نخواهند شد.
چطور میخواهید اقتصاد را متحول کنید؟
داود دانش جعفری عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان کارشناس برنامه گفت: شما فرمودید برنامه را قبول دارید و آن را اجرا میکنید. چگونه قصد اجرای آن را دارید؟ همه این موارد با اصلاحات اداری شاید درست نشود. ما در سالهای اخیر با پدیده تورم بالا و رشد کم اقتصادی روبهرو بودیم. در سیاست خارجی با تحریمها و افایتیاف مواجه بودیم که روی اقتصاد ایران سایه انداخته است.
وی افزود: در حوزه تولید، تولید پایینی داشتیم و در مصارف تولید هم مشکلات به خوبی گزارش داده میشود. همانطور که شما طبق آزمایش متوجه مشکلات بیمار میشوید ما اقتصاد دانها هم متوجه مشکلات اقتصادی هستیم. برای مثال در خصوص سرمایه گذاری در گذشته تا ۳۴ درصد نسبت سرمایه و تولید ناخالص داخلی را افزایش داده بودیم امروز این عدد به ۱۱ رسیده است. مخارج دولت در کشورهای در حال توسعه ۱۰ تا ۱۴ درصد است اما در ایران به ۲۱ رسیده است.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: از تولید کمی که در ایران صورت میگیرد بخشی از آن انبار میشود. سوال من این است که با توجه به اهداف برنامه، تورم تک رقمی و رشد بالای ۸ درصد، جناب پزشکیان چطور میخواهند اقتصاد را متحول کنند؟ آیا با اصلاح نظام اداری قصد این کار را دارند؟ منابع ما محدود است و شاید با منابع محدود نتوانیم به این اهداف برسیم.
داریم مغزها را فرار میدهیم
پزشکیان در پاسخ گفت: دلیل اینکه به اهداف برنامههای توسعهای قبل نرسیدیم این است که الزامات آن را مراعات نکردیم؛ چراکه عدهای غیرکارشناس به عنوان کارشناس در سیستم حضور دارند و توصیه میدهند، ما مقرراتی را برای ورود و خروج کالاها در گمرکات مقرراتی وضع میکنیم اما همچنان با معطلی در گمرکات مواجهیم، سازمان امور مالیاتی خودش کمر تولیدکننده را میشکند و وزارت صنعت و معدن با بخشنامههای هر روزه تولید کننده را بلاتکلیف نگه میدارد و ثباتی وجود ندارد و آیندهای نامعلوم پیش روی تولید کنندگان است و با مشکلات داخلی و مقررات و قوانین خلقالساعه مواجهیم.
وی اظهار کرد: امکان ندارد هیچ بیماری زمانی که مریض شد به دنبال پزشک حزباللهی یا مسلمان بگردد بلکه او به دنبال پزشک کارشناس میرود. ما این کار را در سایر حوزهها انجام ندادیم و افرادی را سر کار گذاشتیم که این کاره نبودهاند؛ وقتی افراد توانایی کافی ندارند، نمیتوانند راه حل مناسب ارائه دهند.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه وقتی من به عنوان پزشک وارد حوزه اقتصاد شوم، قطعاً این حوزه را خراب میکنم، ادامه داد: باید برای رسیدن به اهداف مشخص و ایدهآل موجود از کارشناسان داخلی، مشاوران خارجی، عقل جمعی و راهحلهای علمی استفاده کنیم. اگر قرار است به اهداف دست یابیم باید مقررات خود را در چهارچوب دستیابی به اهداف تنظیم کنیم و همچنین روابط خارجی خود را بدون تنش کنیم و با همه دعوا نکنیم؛ در سیاستهای کلی ابلاغی رهبری گفته شده که تنش را کاهش دهیم و با کشورهایی که در تنش نیستیم سرمایه گذاری مشترک انجام دهیم؛ علت اینکه این کار را نکردیم آن است که افرادی نابلد سر کار بودهاند و این کاره نبودند؛ وقتی این کاره نیستند، نمیتوانند به درستی صحبت کنند و در مذاکرات به جای ایجاد مشارکت و جلب سرمایه، کار دیگری انجام میدهد. حتی اگر سرمایهگذاری وارد کشور ما شود بلایی سر او میآوریم که دیگر از اینکه در کشور ما سرمایهگذاری کند پشیمان میشود.
پزشکیان با تاکید بر لزوم انجام سرمایهگذاری در کشور اظهار کرد: اگر این کار را انجام ندهیم و بخواهیم در حوزههای انرژی، تورم و اصلاحات ساختاری دیگری را انجام دهیم مجبوریم یک عده آدم را به خیابان بریزیم؛ اگر بخواهیم حوزه انرژی را اصلاح کنیم و نتوانیم مشکل افرادی را که با این کار زیر چرخ تورم له میشوند را حل کنیم، نتیجه این میشود که مردم به خیابان میآیند؛ اگر سرمایهگذار خارجی را وارد کشور کنیم میتواند جلوی فشارهای موجود را بگیرد.
وی تاکید کرد: تصور من این است که اگر میخواهیم مشکل حل شود باید هم در مقررات و در اجرا و هم در نظارت و ارتباطات بینالمللی و همچنین در سرمایهگذاریها مشکل حل شود هم در مقررات هم در اجرا و هم در نظارت و ارتباطات بینالمللی و همچنین در سرمایهگذاریها، رفتار و نگاهمان را تغییر دهیم و به کسانی که کارشناس هستند، بازگردیم نه اینکه به سمت کسانی که از حزب ما هستند بازگردیم.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه ما در حال فراری دادن مغزها از کشور هستیم، به حوزه صنعت دیجیتال اشاره کرد و گفت: ظرفیت رشد اقتصاد دیجیتال در کشور قابل توجه است و میتواند در شرایط تحریم راهگشا باشد؛ سهم هسته اقتصاد دیجیتال از جی دی پی ۴.۵ درصد است اما در اروپا این رقم تا ۶ است و سهم پوسته این حوزه در اروپا ۱۰ درصد و ما ۲ درصد هستیم؛ پیشران این فاصله ۸ درصد استارتاپها است اما ما چه کار کردیم؟ فیلتر کردیم و بستر را برای مهاجرت نیروها و مغزهای داخلی فراهم کردیم و از سوی دیگر شرایط را برای سرمایهگذاری فراهم نکردیم. در کل به جای تسهیل، آزار دادیم و اگر این کار نمیکردیم و اجازه میدادیم که رشد پیدا کنند ما در اینجا نبودیم.
پزشکیان:با حقوق سه ماه طبابت یک موتور هوندا نمیتوانم بخرم
حسین زاده بحرینی در ادامه با تاکید بر اینکه لطفاً خود شما به این سوال پاسخ دهید، گفت: یکی از دغدغههای اصلی مردم بحث سلامت و هزینههای آن است. بحث تقاضای پزشک از طرف بیمار به صورت القایی در ایران به نسبت دنیا بسیار بالا است. پزشک معتقد است هزینه بیمار را زیاد نکند اما در ایران گاهی هزینه بیمار بی جهت زیاد میشود. شما چه میکنید که هزینه بیمار بی جهت زیاد نشود؟ آیا شما میتوانید تعهد بدهید سهم بیمار از هزینه درمان را به زیر ۳۰ درصد بیاورید و راهکار خود را بیان کنید؟
پزشکیان در پاسخ عنوان کرد: ما راهکار را در قانون آوردیم و مشکل اجرا است. بیمه، مجلس، دولت و قوه قضائیه تخلف میکنند. دولت سفره پهن کرد، مجلس قانون نوشته و من قطعاً اگر به قدرت برسم حداقل در این رابطه آنچه قانون است را پیگیری و اجرایی خواهیم کرد. پزشک خانواده میگوید چه کسی به چه جمعیتی باید چه خدمتی بدهد.
وی اضافه کرد: در آمریکا که آنقدر آزاد است یک برنامه وجود دارد که فردی با بیماری قلبی، پزشک باید بگوید با چند مداخله این بیماری برطرف میشود. اگر اضافهتر برنامهریزی کند بیمه آن را جریمه میکند. من جراح قلب با حقوق سه ماه خود یک موتور هوندا نمیتوانم بخرم. منابعی که برای این سیستم دیدیم از نظر قانونی درست است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: پزشک متخصص در شهرستان ماهی ۲۵ میلیون در میآورد در حالی که آن سر دنیا پنج شش برابر آن را به او میدهند. تا زمانی که نیازها را تأمین نکنیم انتظار کار درست از آنها اشتباه است. به پیر و پیغمبر اگر ما به قانون عمل کنیم مشکلات کشور برطرف خواهد شد.
چطور قصد حل تحریمها را دارید؟
یحیی آل اسحاق کارشناس دیگر در ادامه این برنامه تصریح کرد: دو دیدگاه در حوزه تجارت در کشور حاکم است. یکی اینکه میان توسعه، امنیت و تجارت رابطه مستقیم وجود دارد. کشورهای پیشرفته بالای ۸۰ درصد خدماتشان از تولید ناخالص است، این دیدگاه جهانی و دیدگاه حضرتعالی است. یک دیدگاه دیگر اقتصاد داخلی را حداقل واردات و عمده تلاش بر صادرات میدانند. در حوزه بازرگانی داخلی هم دیدگاه دیگری وجود دارد.
وی افزود: شما فرمودید از سال ۸۰ همه موارد لازم در برنامه بوده است و شما اعتقاد دارید برنامهها اجرا نشده است. چرا نکردند؟ با توجه به اهمیتی که برای اجرا و مدیریت قائل هستید، دیدگاه عملیاتی و برنامه اجرایی شما چیست؟ مثلاً در حوزه تحریم یحیی آل اسحاق کارشناس دیگر در ادامه این برنامه تصریح کرد: دو دیدگاه در حوزه تجارت در کشور حاکم است. یکی اینکه میان توسعه، امنیت و تجارت رابطه مستقیم وجود دارد. کشورهای پیشرفته بالای ۸۰ درصد خدماتشان از تولید ناخالص است، این دیدگاه جهانی و دیدگاه حضرتعالی است. یک دیدگاه دیگر اقتصاد داخلی را حداقل واردات و عمده تلاش بر صادرات میدانند. در حوزه بازرگانی داخلی هم دیدگاه دیگری وجود دارد.
وی افزود: شما فرمودید از سال ۸۰ همه موارد لازم در برنامه بوده است و شما اعتقاد دارید برنامهها اجرا نشده است. چرا نکردند؟ با توجه به اهمیتی که برای اجرا و مدیریت قائل هستید، دیدگاه عملیاتی و برنامه اجرایی شما چیست؟ مثلاً در حوزه تحریم چطور قصد حل تحریمها را دارید؟ در حوزه روابط خارجی چه برنامهای دارید؟ چگونه قصد هماهنگ کردن آنها با دیدگاه خود را دارید؟ در حوزه بازرگانی قصد دخالت در قیمت گذاری دارید؟ در حوزه سیاستهای پولی و بانکی یا نظام دیپلماسی چه وزنی برای جایگاه تجارت قائل هستید؟ وزیر امور خارجه شما چقدر باید دیدگاه اقتصادی داشته باشند؟ مجموع تیم اقتصادی شما همدل خواهند بود؟ اگر هماهنگ نباشند کار پیش میرود؟ آنها باید هم بازو و توان اجرایی داشته باشند هم همدل باشند. آیا برای تیمتان فکر شده است؟
قانون مسیر را مشخص کرده است
پزشکیان در پاسخ گفت: من متخصص نیستم اما بر اساس اصلاحاتی که در دنیا صورت گرفته، ما اگر قانون را اجرا کنیم قانون باید مسیر را مشخص کرده باشد. هر تغییری سه اصل دارد. اینکه چه کسی مسئول است و چگونه باید عمل کند و چگونه باید پاسخگو باشد. مجلس قانون مینویسد اما هر کس کار خود را میکند. قانون مبارزه با فساد مینویسند در حالی که اگر قوانین را اجرا کرده بودند هیچ فساد و رانتی صورت نمیگرفت.
وی تاکید کرد: حضرت علی میگویند من در برابر فلان کار گردن خود را گرو میگذارم. من اگر به قانون عمل کنم کسی از من نمیپرسد چرا به فلان امر عمل نکردید. ما از وزیر پرسیدیم چرا قانون را اجرا نمیکنید؟ دو سال در نوبت بود و نوبت به پاسخ نرسید، چون مدام داشتند قانون مینوشتند و تصویب میکردند. مشکل این است ما یقه آدمهایی که بلد نیستند را بگیریم و از او بپرسیم اینجا چه کار میکنید. ما مدیر بیمارستان داریم که درست عمل نمیکند و از آن طرف فوقالعاده مأموریت میگیرد.