دولت دوم تدبیر و امید در نیمه دوم عمر سیاسی خود، دو سال سخت را پشت سر گذاشت و دو سال دشوارتر پیش رو دارد. دشواری هایی از جنس اقتصادی در داخل و زیاده خواهی در خارج که رییس جمهوری تداوم امید را تنها تسهیل گر این دشواری ها می داند.
رقابت های انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، ۶ سال پیش در چنین روزهایی شاهد شعارهای متنوع نامزدها در معرفی ایده ها خود برای اداره کشور بود و میان این تنوع وعده ها و شعار مردم در نهایت به مفهوم «تدبیر و امید» که از سوی حجت الاسلام و المسلمین «حسن روحانی» اعلام شده بود، اعتماد کردند و او راهی پاستور شد.
در تمام این ۶ سال آنچه محور نخست تاکیدات رییس جمهوری قرار گرفت و او از همه جریان های سیاسی و اجتماعی و عامه مردم بارها و بارها آن را درخواست کرد؛ تداوم امید به آینده بود.
موضوعی که در دیدار رییس جمهوری با اصحاب فرهنگ و هنر بار دیگر تکرار شد. دکتر روحانی در این دیدار با تاکید بر اهمیت نقش فرهنگ و هنر بویژه در مقطع حساس کشور تاکید کرد: «مهمترین نیاز امروز جامعه، امید به آینده و نشاط است چرا که احساس غرور ملی و امید و نشاط سرمایه اصلی کشور است و می تواند روند حل مشکلات را تسریع کند.»
امید مورد تاکید رییس دولت تدبیر و امید به یقین امید توام با واقع بینی است. او بهتر از هر کسی می داند که اقتصاد ایران و به تبع آن معیشت مردم دچار مشکلات جدی است، تبلیغات ایران هراسانه در منطقه به اقدامات ایران ستیزانه تبدیل شده است، شاهراه اقتصاد ایران که صادرات نفت بوده با اقدامات ترامپ تضعیف شده و در نهایت منتقدان داخلی و رقبای سیاسی دولت هم از هر موضوعی برای انتقاد و گاهی هجمه علیه تدبیر و امید بهره می جویند با تمام این آگاهی ها از واقعیات موجود تاکید بر امید از سوی مقام نخست اجرایی در کشور که با تمام دشواری های پیش رو آشناست، نشان از اهمیت این مفهوم برای جامعه ای دارد که دشمنان برای ناامیدسازی آن برنامه های بسیاری تدارک دیده اند.
این روزها بیش از هر زمان دیگری انواع فشارهای اقتصادی، سیاسی، روانی و حتی فرهنگی علیه ایران تدارک دیده شده است و آنچه می تواند در برابر این هیاهوها از افکار و اذهان مردم محافظت کند چیزی جز امید نخواهد بود.
**دو سال سخت، دو سال سخت تر
در دور نخست، تدبیرِ دکتر روحانی و تیم همراه او به ویژه در حوزه دیپلماسی گره های سختی از منازعات جهان با ایران را گشود و امیدها به آینده را افزون ساخت. دور اول ریاست جمهوری دکتر روحانی با دستاوردهای قابل قبول در عرصه های مختلف به پایان رسید و این دستاوردها سبب شد جامعه بار دیگر در ۲۹ اردیبهشت به رییس جمهوری اعتماد کند و او را دوباره راهی پاستور کردند.
اما دولت در دور دوم فراز و فرودهای بسیاری تجربه کرد. انتقادات تند رقبای سیاسی از همان روزهای نخست به بهانه چینش کابینه دوم یا دیگر تصمیمات دولت شروع شد، اوج این انتقادها در دی ماه ۹۶ و همزمان با اعتراض های اقتصادی در این ماه بود.
جریان های خاصی در کشور سعی بر سوء استفاده از این اعتراضات علیه دولت داشتند که سرانجام دود آن به چشم مردم و کشور رفت. به فاصله چند ماه و در اردیبهشت ۹۷ «دونالد ترامپ» سرانجام تهدیدات کلامی خود علیه ایران را عملی کرد و از توافق بین المللی برجام خارج شد.
این آغاز دشمنی های تاجر کاخ سفید علیه ایران بود پس از این بدعهدی تحریم های بازگشتند و زمستان سخت اقتصاد ایران آغاز شد. تحریم های آمریکا شرکت های تجاری را از ایران خارج کرد و سرمایه گذاری خارجی را پر هزینه.
یک سال بعد ترامپ با هدف افزایش فشارها صفر شدن صادرات نفت ایران را هدف گرفت. یکی از بازوهای دفاعی کشور را تروریستی اعلام و ناوهای خود را عازم خلیج فارس کرد.
با آغاز تحریم ها، انضباط اقتصادی کشور دچار نوسان شد و این میان سوءاستفاده کنندگان و دلالان داخلی و خارجی در افزایش بحران سنگ تمام گذاشتند.
این بخشی از دشواری های نیمه اول دور دوم دولت تدبیر و امید بود اما روی دیگر سکه نیمه دوم دولت است. نیمه ای که ایران سیاست مقاومت در برابر آمریکا را در پیش گرفته و دولت در خط مقدم جنگ اراده هاست. ترامپ و تیم همراه او در پی تشدید فشار بر ایران خواهند بود و در این مسیر مشوقان منطقه ای هم او را همراهی می کنند.
با سخت تر شدن صادرات نفت ایران، اقتصاد وابسته به طلای سیاه، روزگار دشواری خواهد داشت صادرات کالاها هم کار چندان راحتی نخواهد بود.
از دیگر سو و در عرصه سیاست داخلی هم انتخابات مجلس یازدهم در پیش است و کشور نیازمند عقلانیت سیاسی برای حضور پررنگ مردم در پای صندوق های رای و برگزاری انتخاباتی سالم و با شکو ه است.
بنابراین فراز و فرودهای دولت در نیمه دوم عمر سیاسی هم کم از نیمه اول نخواهد داشت و گردنه های دشوار سیاست ورزی و برنامه ریزی کلان در انتظار روحانی و تیم همراهش خواهد بود.
**نیازهای عبور از گردنه های دشوار
موفقیت دولت در عبور از گردنه های دشوار مدیریتی همان موفقیت کشور و نظام در گذار از دشواری هاست و این مهم جز با همکاری تمام قوا و حفظ امید مردم به این همکاری میسر نخواهد شد.
سیاست ها و برنامه های دستگاه اجرایی در نیمه دوم از عمر سیاسی باید معطوف به دو هدف اصلی و چند هدف فرعی باشد. تحکیم اعتماد عمومی در داخل کشور و مقابله با سناریوهای ایران هراسانه تیم B در خارج از مرزها دو هدف کانونی دولت است.
افزایش پاسخگویی دولت و کاهش نقش این نهاد در عرصه های گوناگون، اصلاح ساختارهای نفت محور اقتصاد ایران و تکیه بر منبع درآمدهای تازه دستکم در کوتاه مدت، تقویت دهک های پایین جامعه و رسیدگی سریع به برخی دغدغه های معیشتی این دهک از مهم ترین اهدافی است که دولت می تواند در مدت نیمه دوم عمر سیاسی خود به سرانجام برساند.
ایجاد ضرورت و اراده لازم میان جریان ها سیاسی و تصمیم گیر در کشور به منظور نشستن پشت میز گفت و گوی ملی و تلاش برای ایجاد وحدت سیاسی هم می تواند مهم ترین اقدام دولت در عرصه داخلی باشد.
به کارگیری تمام ظرفیت های سیاسی همه نهادهای مسوول در جمهوری اسلامی و دعوت به همکاری همدلانه تمامی دستگاه های اجرایی می تواند راهکاری برای تقسیم کار و پیشبرد بهتر برنامه ها باشد.
ارتباط مداوم و سازنده با همسایگان، رفع سوءتفاهمات و توجه بیش از پیش بر نقش سازنده در خاورمیانه می تواند در راستای هدف اصلی مقابله با ایران هراسی مفید واقع شود.
ترفندها و تدبیرها و الزامات در نیمه دوم عمر سیاسی دولت دوازدهم هماهنگونه که اشاره شد تنها در یک صورت می تواند برای کشور موفقیت به دنبال داشته باشد که مردم با آن همراه شوند و مردم زمانی می توانند با برنامه ها و سیاست گذاری های دولت و مسوولان همراه شوند که به این تدبیرها امید داشته باشند، بر همین اساس به نظر می رسد حفظ امید جامعه در شرایط کنونی مهم ترین وظیفه آحاد مردم ،مقامات و رسانه ها است.