پیش از ۵۰سازمان طرفدار دمکراسی درایالات متحده که نماینده میلیونها رأی دهنده آمریکایی هستند، دربیانه ای مشترک از سیاست گذاران این کشور درخواست کردند که به برجام احترام بگذارد، زیرا این توافق مسیر احتمالی به سوی سلاح اتمی را می بندد،از دیپلماسی توأم با حسن نیت حمایت می کند و با جنگ علیه ایران مخالفت می کند.
وی افزود:در ۱۱فوریه امسال، در روزی که میلیون ها ایرانی چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی سال ۱۹۷۹را گرامی و بیعت خود را با انقلابی که ۲۵۰۰ سال حکومت شاهنشاهی در ایران را پایان داد،تجدید کردند، پرزیدنت ترامپ در توییت های فارسی و انگلیسی خود نوشت: ‘۴۰ سال فساد، ۴۰ سال سرکوب و ۴۰ سال ترور ، رژیم تهران تنها ۴۰ سال شکست ایجاد کرده است. مردم ایران که مدت ها است رنجور هستند سزاوار آینده بسیار بهتری هستند’.
پژوهشگر مذکور یادآور شد که در پاسخ به این توییت، وزیر امور خارجه ایران، در توییتر خود نوشت:‌’۴۰ سال شکست در قبول این موضوع که ایرانیان هیچ گاه به تسلیم باز نخواهند گشت، ۴۰سال شکست سیاست خارجی ایالات متحده در تغییر به واقعیت ها، ۴۰ سال شکست در بی ثبات کردن ایران از طریق پول و خون. زمان برای دونالد ترامپ فراهم رسیده تا در مورد سیاست خارجی آمریکا تجدید نظر کند’.
دیپلمات سابق ایران افزود:رهبران آمریکا و ایران تایید کرده اند که دردوره ترامپ، آمریکا شدید ترین تحریمها علیه ایران را اعمال کرده است. بجز سه سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ که برای اولین بار تهران و واشنگتن مذاکره سطح بالای مستقیم را تجربه و موفق به حل وفصل مسالمت آمیز یکی از مهمترین وپیچیده ترین اختلافات کهنه یعنی موضوع هسته ای شدند، سیاست امریکا درمورد ایران برمبنای تحریم و فشار و تغییر رژیم بوده است.
موسویان دراین رابطه با طرح این پرسش که سوال اینجاست که آیا پرزیدنت ترامپ می خواهد دوسال باقیمانده ریاست جمهوری خودش را با همین روش پرهزینه وکم نتیجه ادامه دهد یا روش متفاوتی را امتحان کرده و میراث جدیدی در بن بست شکنی بحران چهل ساله روابط آمریکا با ایران را امتحان کند؟،اشاره نمود که رهبر انقلاب اسلامی ایران قبلا تأکید کرد که «تغییر کنید تا ما هم رفتارمان تغییر کند».
عضوسابق گروه مذاکره کننده هسته ای در این باره اشاره کرد که ترامپ می تواند دهها سال خصومت آمریکا و ایران را با ‘استراتژی پنج محور’ زیرخاتمه دهد:
اول:اصلاح نیت
واشنگتن باید به تهران اطمینان دهد که سیاست تغییر رژیم را کنار می گذارد. این اطمینان درصورتی حاصل خواهد شد که واشنگتن صداقت خود را در حرف و عمل نشان دهد.حرف های توخالی که همراه با اقدامات خصمانه باشند،تنها نشانه بی صداقتی وعدم جدیت بوده و نتیجه معکوس خواهد داشت.
دوم: اصلاح زبان
زبان گفتگوی آمریکا باایران همیشه برمبنای بی احترامی بوده و حکومت ایران را’حکومت منفور’ و’محور شرارت’ خوانده است.برای قضاوت منصفانه، باید گفت که تهران هم عموما از همین زبان درمورد آمریکا استفاده کرده و حکومت آمریکا را’شیطان بزرگ’ خوانده است. واشنگتن و تهران حتی اگر مایلند که ‘دشمنی دائمی’ داشته باشند؛ حداقل بخاطر احترام به مردم و تاریخ و فرهنگ یکدیگر، می توانند از دشنام و توهین متقابل پرهیز کنند. آیت الله خامنه ای درسخنرانی اخیر خود به طور مشخص اعلام کرد که ایرانیان تا زمانی که ایالات متحده به سیاست های خصمانه خود ادامه دهد شعار«مرگ بر آمریکا»را سرخواهند داد. البته وی تصریح کرد که منظور این شعار رهبران آمریکا هستند و نه ملت آمریکا.
سوم: اصلاح روش
مادامی که واشنگتن فکر کند ازطریق زور می تواند ایران را تسلیم کند،رفع خصومت ها ممکن نخواهد بود.باید دیپلماسی را جایگزین سیاست جنگ یا زور کرد. دیپلماسی نیز به معنای تحمیل خواست های حداکثری به یک کشور مستقل و توقع تسلیم شدن آنها نیست.
چهارم: اصلاح برنامه عمل
برخی ازاندیشکده های آمریکا پیشنهاد’معامله بزرگ درمقابل بزرگ’راداده اند.این پیشنهادمبتنی بر واقعیات نیست.راه عملی شروع اقدامات’کوچک درمقابل کوچک’ است. بی اعتمادی بین ایران و آمریکا بسیار عمیق است و در دوران ترامپ، با توجه به خروج ازبرجام ونقض قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل درمورد برجام، نیز بسیار عمیق تر شده است. لذا واقع بینانه این خواهد بود که اعتماد سازی با اقدامات متقابل، قدمهای ممکن عملی و کوچک شروع شود. برای مثال ایران و آمریکا می توانند در چارچوب قوانین بین المللی، براحتی در مورد مبارزه با مواد مخدر یا دزدی دریایی با هم همکاری کنند.
پنجم: پایان خط
واشنگتن و تهران برای اجرای چهار محور فوق وارد عمل نخواهند شد مگر اینکه بتوانند’آخر خط’ را ببینند. درمورد برجام هم همین طور شد. آخر خط آمریکا ‘عدم دسترسی ایران به بمب هسته ای’ بود و آخر خط ایران هم ‘حقوق هسته ای’ درچهارچوب معاهده عدم اشاعه و ‘رفع تحریمهای’ مرتبط با موضوع هسته ای بود. حل و فصل تخاصمات آمریکا نیز می تواند بر اساس اصول عدم مداخله و احترام به حاکمیت باشد.
موسویان ادامه داد:درمورد مشکلات عملی فعلی روی میز هم می توان بزرگ و منطقه ای فکر کرد. برای مثال می توان به یک چارچوب عادلانه منطقه ای درمورد سلاح های متعارف و سلاح های غیرمتعارف دست پیدا کرد. در حالیکه ایران برد موشک های خود را داوطلبانه دوهزار کیلومتر نگاه داشته،اسرائیل و عربستان هر دو به موشک هایی با برد چهار یا پنج هزارکیلومتر مجهز هستند.همچنین با وجودیکه اسرائیل تنها دارنده سلاح های اتمی در خاورمیانه است، همه فشارها و تحریمها علیه ایرانی است که هیچ سلاح هسته ای ندارد!
پژوهشگر مذکور تصریح کرد:قطعنامه های مکرر سازمان ملل خواستار عاری سازی خاورمیانه ازبمب هسته ای و سایر سلاح های کشتار جمعی است.اجرای کامل و بدون تبعیض قطعنامه های سازمان ملل و کنار گذاشتن استانداردهای دوگانه، راه را برای ایجاد یک صلح پایدار در منطقه باز خواهد کرد. چنین تحولی می تواند مشکل گشای بسیاری از اختلافات دوجانبه و منطقه ای ایران و آمریکا باشد.
وی خاطرنشان ساخت:یک روز پس از سخنرانی خصمانه ترامپ علیه ایران، «حسن روحانی» رییس جمهوری ایران اعلام کرد که اگر آمریکا درمورد اشتباهات و مداخلات گذشته عذر خواهی کند، ایران می تواند روابط دوستانه با این کشور داشته باشد. تغییر در روابط ایران و آمریکا امکان پذیر است، اما هم نیازمند صبراست و هم روش مناسب. یک تغییر واقعی و بزرگ چند سال طول خواهد کشید بشرط اینکه دوطرف تعهدات و فرصت های مسیر صلح را در آغوش گیرند.
ایرنا