در حالیکه بسیاری از کشورها، این روزها برای جلب گردشگر از هر وسیله از جمله ایجاد هتل های با ستاره بیشتر تمامی ظرفیت های خود را به کار می گیرند، سهم استان مازندران به عنوان قلب گردشگری کشور تنها یک هتل پنج ستاره است.
بر اساس آمار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، در حال حاضر سهم این استان از اقامتگاه های گردشگری حدود ۶۰ هتل تنها با هفت هزار تخت است که از این تعداد نیز بیشترین ان هتل های تک یا ۲ ستاره هستند.
این آمار برای استانی که سالانه میزبان بیش از ۲۰ میلیون نفر گردشگر است، جز تعجب هر کارشناس نتیجه ای دیگر ندارد، آمار ۲۰ میلیونی مسافر که خود جای شک و تردید دارد زیرا به گفته برخی کارشناسان، به دلیل نبود سامانه ای برای بررسی آمار مسافران و گردشگران استان، مسلما مازندران میزبان بیش از این تعداد مسافر سالانه است.
جالب اینجاست که مازندران فقط دارای یک هتل با استاندارد پنج ستاره است که توانایی اقامت ۲۴۱ نفر به صورت همزمان را دارد و سهم مازندران از هتل چهار ستاره ۷ واحد ، هتل های سه ستاره ۱۴ و هتل های ۲ ستاره هم ۱۴ واحد با ظرفیت مجموعا حدود ۶ هزار نفر شب اقامت است.
البته ناگفته نماند که طبق اعلام معاونت گردشگری میراث فرهنگی استان مازندران، در حال حاضر ۱۰ هتل با استاندارد ۵ ستاره و ۲ هتل چهار ستاره در استان در حال ساخت است، که درباره زمان بهره برداری این پروژه ها نمی توان زمان دقیق اعلام کرد.
البته مازندران ظرفیت حدود یک میلیون نفر شب اقامت به صورت اسکان غیر رسمی یا همان غیر گردشگری دارد که شامل ویلاهای استیجاری ، پلاژهای دولتی ، پارک های تفریحی مناسب برای چادر خوابی و دیگر روش ها است که هیچکدام با هیچ یک از استانداردهای گردشگری همخوانی ندارند و عملا به اقتصاد استان نیز کمکی نمی کنند.
بگذریم از اینکه هتل های ستاره دار مازندران چه میزان با استاندارد ستاره های روی سینه شان مطابقت دارند و آیا در مقابل هتل های همین کشور های منطقه مانند ترکیه و یا امارات در زمینه کیفیت خدمات و قیمت حرفی برای گفتن دارند مورد شک و شبهه بسیاری است و برای هر کسی که جمعیت ۲۰ میلیونی گردشگر مازندرانی را بشنود کمی جالب و کمی هم ناراحت کننده است.
گردشگرانی که هر ساله به موجب همین فقر اقامتگاه های رسمی مجبور هستند یا در چادرهای مسافرتی،یا در ویلاهای استیجاری، اماکن مذهبی و یا همچنین در مدارس مازندران ساکن شوند که هیچ سنخیتی با گردشگری به مفهوم صنعتی و درامدزای آن ندارد.
اقامتگاههای رسمی که در غیبت خود بازار ویلاسازی را در این استان سرسبز داغ کردند تا طبیعت خیره کننده مازندران در گذشته ، امروز به جنگلی از ویلاهای لوکس تبدیل شود.
بر اساس آمارهای رسمی بیش از ۹۰ هزار ویلا و خانه اجاره ای در استان مازندران وجود دارند که اگر به امار غیر رسمی رجوع کنیم این آمار چند برابر خواهد شد.
** سرمایه هایی که به بیراهه رفت
نبود هتل های استاندارد و با کیفیت و قیمت های مناسب باعث شده است تا در سالهای اخیر مسابقه بسیار عجبیی در ویلا سازی در استان مازندران اتفاق افتاد و هر کی اندک سرمایه ای در دست دارد از اقصی نقاط کشور برای داشتن یک ویلای شخصی هم برای تفریج و هم برای سرمایه گذاری اقدام کند.
ویلاهای که برای ان صدها میلیارد ریال از منابع ملی هزینه شده و علاوه بر از بین بردن صدها هکتار زمین های حاصل خیز برای داشتن اب ، برق و نیز خدمات زیر بنایی نیز هزینه های گزافی بر روی دوش اقتصاد کشور انداخته می شود.
این ویلا ها عمدتا به صورت مقطعی استفاده شده و زمان ان حداکثر به یک ماه در طول سال نمی رسد و در بقیه زمان سال بی مصرف خالی می ماند.
این درحالی است که به گفته کارشناسان ساخت هتل هم به نسبت اراضی خیلی کمتری را در گیر کرده و هم به خاطر استفاده در طول سال صرفه برای اقتصاد ملی و استان داشته و نیز در جلب گردشگر و ایجاد اشتغال زایی بسیار موثر است.
همچنین ایجاد امکانات زیر ساختی برای هتل ها به خاطر کم بودن ( مثلا ۵۰۰ هتل به نسبت ۱۰۰هزار ویلا) راحت تر و ارزان تر است
و نیز میزان اراضی استفاده برای این هتل ها به طور متوسط هر هتل ۲هکتار حدود یک هزار هکتار می شود در حالیکه برای ۱۰۰هزار ویلا با توجه به جاده ،معابر، میدان و غیره برای هر ویلا ۵۰۰متر به حدود پنج هزار هکتار زمین نیاز است.
از سوی دیگر میزان اشتغالزایی در اقامتگاهها و هتل ها اصلا قابل مقایسه با ویلا نبوده در حالیکه اشتغال و درامد در هتل زیاد و دائمی است در ویلا ها به صورت فصلی و اندک است.
ایجاد هتل های با استاندارد همچنین به گردشگری داخلی کمک می کند و از میزان زیادی از گردشگرانی که برای استراحت به خارج می روند کاسته و جذب مراکز داخل می کند و همچنین در جذب گردشگران خارجی بسیار موثر است.
یک کارشناس گردشگری گفت: سالانه میلیاردها ریال در استان مازندران صرف ساخت ویلاهای لوکس می شود، که نه تنها شکل جغرافیای طبیعی استان را تغییر می دهد بلکه این استان را به جمع رتبه داران مهاجر پذیر وارد کرده است.
احمد محبی افزود: استقبال از ویلاسازی را می توان نتیجه چند عامل مهم، ازجمله عواملی چون نبود اقامتگاه و ظرفیت اسکان استاندارد دانست که مسافران و گردشگران که عمدتا پایتخت نشین نیز هستند را به ویلا خوابی یا ویلا سازی وا می دارد.
وی ادامه داد: در کنار این مشکلات، دریافت راحت مجوز ساخت ویلا در مقابل هتل سازی از دیگر مسائلی است که سرمایه گذاران را به سمت ساخت شهرک های ویلایی می کشاند در حالی که سرمایه عظیمی در هتل داری مازندران خوابیده است.
محبی به جولان ویلاهای استیجاری اشاره کرد و گفت: اینکه در چند دهه اخیر توجهی به بخش هتلداری با توجه به این حجم از مسافران نشده است علامت سوالی بزرگ بر پیشانی گردشگری مازندران است.
**گردشگری اولویت استان مازندران نبود و نیست
محبی گفت: متاسفانه از گذشته تا به امروز گردشگری مازندران با ظرفیت های گردشگری بی شمار و بی نظیر اولویت اصلی استان در بحث توسعه و اقتصاد نبوده و هنوز هم نیست.
وی با بیان اینکه بخشی از اقتصاد مردم مازندران از طریق مسافران تامین می شود، افزود: هیچگاه نگاه جدی به توسعه صنعت گردشگری مازندران در طول تاریخ استان نشد در حالی که قدمت مسافر پذیری این استان حتی به چندین قرن می رسد.
به گفته این کارشاس جهانگردی، گردشگری و توجه به جذب سرمایه گذاری و توسعه این صنعت در مازندران همیشه تحت تاثیر دیگر حوزه ها قرار گرفته و باید پذیرفت که همیشه گردشگری استان بعد از کشاورزی و صنعت در اولویت سوم قرار داشت که این وضعیت راضی کننده نیست.
وی تاکید کرد: تا زمانی که گردشگر و گردشگری محور توسعه قرار نگیرد نمی توان انتظار گردشگری صنعتی و بی عیب و نقص داشت.
محبی علت عدم سرمایه گذاری در بخش اقامتگاهی و حرکت گردشگران و مسافران به سمت خرید و ساخت ویلاهای لوکس را نتیجه این عیب دانست و گفت: باید همه مسائل استان امروز در خدمت گردشگری می بود به شکلی که امروز در کشور های توسعه یافته و حتی در حال توسعه مانند ترکیه ، کشورهای آسیایی و حتی کشورهای عربی جریان دارد.
این کارشناس جهانگردی به اقامتگاهها و هتل های موجود استان نیز اشاره کرد و گفت: همین تعداد هتل موجود در مازندران نه تنها از کیفیت مناسبی برخوردار نیستند، بلکه بسیار پیر و قدیمی بوده و در سالهای آینده شاید از دور خارج شوند.
محبی حتی امروز را برای آغاز سرمایه گذاری در بخش هتلینگ استان مازندران دیر دانست و افزود: برای اینکه بتوانیم از فرصتی مانند بالا رفتن نرخ ارز و افزایش سفرهای داخلی به ببریم، باید جذب سرمایه گذاری در این بخش تسریع شود و باید چون چرا کردن را در این زمینه کنار بگذاریم.
** مازندران معدن تمام نشدنی سرمایه گذاری گردشگری
معاون گردشگری استان مازندران تاکید کرد: جاذبه های مالی سرمایه گذاری در بخش گردشگری مازندران بسیار است و شاید کمتر مناطقی در دنیا شاهد چنین تعدادی از گردشگری باشد.
حسنی کمبود فضای اقامتی استاندارد متناسب با تعداد مسافران مازندران را ناشی از نگاه سنتی به گردشگری این استان در چند دهه اخیر دانست و افزود: متاسفانه همواره مازندران به عنوان تفرجگاهی برای پایتخت نشینان دیده می شد که باید به سادگی از کنار آن با برگزاری چند بازار محلی و ایجاد منابع درآمدی خرد عبور کرد.
به گفته او، سرمایه گذاری در گردشگری مازندران به خصوص در بخش هتل سازی، یک سرمایه گذاری بلند مدت و بدون ریسک است که بازگشت سرمایه و سودآوری آن کمترین زمان را نسبت به دیگر حوزه ها دارد.
معاون گردشگری مازندران نبود زیرساخت های گردشگری را از موارد سردرگمی سرمایه گذاران دانست و افزود: نباید شرایطی ایجاد شود تا منابع مالی سرمایه گذاران مدت زیادی بر زمین باقی بماند و موجب پشیمانی سرمایه گذار شود، زیرا سرمایه گذاران خواهان سریع ترین زمان برای بازگشت سرمایه خود هستند.
حسنی وحدت رویه در گردشگری استان را اولویت اصلی این بخش عنوان و تاکید کرد: باید تمام ظرفیت های استان تقویت کننده و در راستای اهداف صنعت گردشگری حرکت کنند.