با ساخت خط لوله دامغان به نکا ایران پاسخ بدعهدی گازی طرف ترکمنستانی را داد

 توسعه زیرساخت های گازرسانی در سطح کشور در سال های گذشته با روند مطلوبی در جریان بوده و در این مسیر، افزایش پایداری انتقال گاز مناطق مختلف از جمله شمال و غرب کشور به طور جدی در دستور کار صنعت گاز قرار گرفته است.
در این مسیر و با توجه به مشکلاتی که در زمان کاهش دمای هوا در سطح گسترده و افزایش مصرف گاز در مناطق شمالی کشور رخ می دهد، تاکنون طرح های متعددی تعریف و اجرا شده است.
در این میان، خط لوله انتقال گاز دامغان- نکا از سال ۱۳۸۶ و پس از قطع گاز وارداتی از ترکمنستان در دستور کار قرار گرفت اما با وجود حساسیت بالا در دوره های گذشته پیشرفت مطلوبی نداشت.
پارسال پس از دور جدید بدعهدی شرکت گاز ترکمنستان در فرایند صادرات گاز به ایران، اجرای این خط لوله با دستور ویژه وزیر نفت به طور جدی دنبال شد.
مسیر این خط لوله راهبردی از حوالی قوشه دامغان به صورت انشعاب از کیلومتر ۲۵۰ خط انتقال گاز ۴۸ اینچ دوم شمال-شمال شرق آغاز و پس از عبور از شهرهای کیاسر، ساری و نکا، ضمن تقویت سیستم انتقال گاز از جنوب به شمال کشور، سبب پایدارسازی شبکه گازرسانی و کاهش مخاطرات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ناشی از کمبود گاز در استان های شمالی کشور می شود.
در همین پیوند، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران به نشریه وزارت نفت (مشعل) گفت: داستان خط لوله انتقال گاز دامغان-نکا به سال ۱۳۸۶ باز می گردد که در آن سال، ترکمنستان با وجود سرمای شدید مناطق مختلف کشور، گاز صادراتی را قطع کرد و در چند مرحله، قیمت را افزایش داد.
به گفته «حسن منتظر تربتی»، در آن زمان گاز به لحاظ اقتصادی و منطقی گران نشد. البته در تجارت جهانی، مساله افزایش و کاهش قیمت وجود دارد و آنچنان که به طور منطقی این بحث ها را با ترکیه داریم، در تجارت گاز با ترکمنستان نیز می توانست این مسیر منطقی طی شود.
با توجه به این اتفاق در زمستان سال ۱۳۸۶، اتصال شبکه شمال به شبکه اصلی کشور، به عنوان امری ضروری در دستور کار قرار گرفت.
وی ادامه داد: اتفاق سال ۱۳۸۶ نشان داد ما نباید بخش مصرف داخلی خود را به طرف ترکمنستانی واگذار کنیم؛ بلکه رفتار ما باید تجاری باشد. بر این اساس در رفتار تجاری، ۲طرف راحت تر می توانند با یکدیگر همکاری کنند و نباید رفتاری داشته باشند که کوتاهی یک طرف، باعث فشار به طرف دیگر یا زیر سوال بردن عزت یک کشور شود.
منتظر تربتی افزود: رفتار تجاری باید منطق خود را داشته باشد و این اتفاقات نشان داد که رفتار تجاری ما از حیطه خود خارج شده بود. بر این اساس، خط لوله انتقال گاز دامغان_نکا در سال ۱۳۸۶ تعریف شد و در گام نخست برای تامین اعتبار آن، استفاده از منابع خارجی (فاینانس) در دستور کار قرار گرفت.
«اکنون شبکه انتقال گاز شمال کشور در شرق از سرخس (میامی-دشت) به خط ۴۸ اینچ و از غرب نیز به گیلان متصل شده است. با این حال مرکز مصرف، مازندران است و این استان علاوه بر این ۲نقطه، می تواند از گاز صادراتی ترکمنستان نیز استفاده کند».
به گفته مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران، تا زمان روی کار آمدن دولت یازدهم این طرح به دلایلی از جمله افزایش طلب پیمانکار و نبود لوله متوقف بود، ولی پس از بررسی های کارشناسی و برگزاری جلسه با پیمانکار و شرکت های تولید لوله، بار دیگر شاهد آغاز عملیات اجرایی آن شدیم.
در زمان اجرای این طرح چند رویداد ویژه رخ داد؛ مسیر اجرای این طرح به دلیل عبور از جنگل، رودخانه و زمین های شالیزاری که از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار بود، حساسیت بالایی داشت، همچنین عملیات اجرایی در این نوع زمین ها که در مسیر اجرای آن آب وجود دارد، بسیار سخت بود.
از سوی دیگر، اجرای این طرح به دلیل اتصال شبکه جنوب به شمال کشور، دارای حساسیت خاصی بود و به اعتبار بالایی نیاز داشت.

**کشف تمدن چند هزار ساله در مسیر خط لوله گاز
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: اتفاقات ویژه دیگری که در زمان ساخت خط لوله انتقال گاز دامغان – نکا با آن روبرو شدیم، کشف آثار باستانی در مسیر اجرای خط لوله بود و سبب شد تمدن چندهزار ساله ایران کشف شود.
به گفته وی، خوشبختانه هماهنگی خوبی انجام شده و مردم و مقامات استانی درک کرده اند که این پروژه، فراتر از یک پروژه تامین گاز است و یک اعتبار ملی برای کشور محسوب می شود. مردم مازندران که چند سال از قطع شدن گاز در فصل سرد سال نگرانی داشتند، بیشتر از ما مشتاق بودند و پیشرفت این پروژه را به طور مستمر پیگیری می کردند.
بزودی و با بهره برداری از این طرح، نگرانی درباره شبکه شمال کشور مرتفع می شود و شبکه استان های گلستان، مازندران و گیلان از پایداری بهتری برخوردار شده و شبکه تاب آوری خواهند داشت.
در نگاه کلان تر نیز این طرح، دومنظوره است. در آینده اگر در روابط تجاری با ترکمنستان بخواهیم وارد رفتار جدیدی شویم، این امکان وجود دارد که بتوانیم گاز بیشتری از این کشور دریافت کنیم. در زمینه ترانزیت نیز بستر خوبی ایجاد می شود.

**فعل «خواستن» را صرف کردیم
مجری طرح خطوط انتقال گاز درباره اجرای خط لوله دامغان نکا گفت: ساخت این خط لوله پس از بحران قطع گاز سال ۱۳۸۶ در استان های شمالی کشور، در دستور کار قرار گرفت و تا سال ۱۳۸۸ فعالیت های طراحی آن انجام شد، ولی به دلایل مختلف مانند نبود نقدینگی، ساخته نشد.
به گفته «فرهاد حسنی»، ۷۰ کیلومتر از این خط لوله پیش از این در مناطق کفی و ساده اجرا شده بود اما در ۶ ماه گذشته ۱۰۰ کیلومتر از مجموع ۱۷۰ کیلومتر این خط لوله ساخته شد که در نوع خود یک رکورد محسوب می شود و در جریان ساخت آن، به معنای واقعی «فعل خواستن را صرف کردیم».
این مسوول ادامه داد: از دی ماه پارسال تاکنون، بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای تحصیل زمین های این طرح هزینه و همزمان، همه لوله مورد نیاز تا بهمن ماه به محل طرح حمل شد.
«تاکنون در مجموع، بیش از ۸۲هزار میلیارد ریال اعتبار برای این طرح هزینه شده است».
وی تاکید کرد تحصیل اراضی برای این خط خاص که ۸۵ کیلومتر آن از مسیرهای شالیزار و باغ های مردم مازندران عبور می کرد، کار مشکلی بود. در ۲۴ نقطه نیز شاهد عبور از جاده بودیم.

** هدیه دولت یازدهم به مردم مازندران
مدیرعامل شرکت گاز استان مازندران نیز یادآوری کرد: اجرای این خط لوله انتقال گاز در دولت تدبیر و امید و با تاکید وزیر نفت به صورت جدی دنبال و در سال ۱۳۹۳ در شورای عالی اقتصاد مصوب شد.
به گفته «محمد اسماعیل ابراهیم زاده»، این طرح، هدیه بزرگی از سوی دولت تدبیر و امید به اهالی مازندران بود. در مسیر خط لوله انتقال گاز دامغان- نکا (کیاسر، دودانگه و چهار دانگه) ۱۶۰ روستا قرار دارد که با بهره برداری از این خط، علاوه بر این روستاها، شاهد بهره مندی ۱۰۰ درصدی خانوار شهرهای کیاسر و فریم خواهیم بود.
«اکنون در مراحل پایانی اجرای این خط لوله قرار داریم، عملیات اجرایی گازرسانی به ۱۰۵ روستای بخش چهاردانگه با ۱۷ پیمانکار فعال شده است. در منطقه هزارجریب نیز ۱۰۵ روستا وجود دارد که عملیات گازرسانی به این روستاها با ۲۱ پیمانکار در دست اجراست».
ابراهیم زاده افزود: با بهره برداری از خط لوله دامغان- نکا شاهد گازرسانی به شهر کیاسر خواهیم بود و با توجه به برنامه های تعریف شده تا پایان سال ۱۳۹۷، همه روستاهای بالای ۲۰ خانوار استان مازندران از نعمت گاز برخوردار می شوند.
به گفته وی، در سرمای شدید بالاترین مصرف سطح استان به ۳۰ میلیون مترمکعب در روز می رسد که اگر از طریق شبکه استان های گیلان و گلستان نیز گاز به استان مازندران نرسد، این خط می تواند همه نیاز مشترکان را حتی در دمای منفی ۱۵ درجه سانتیگراد برطرف کند.

**افزایش حجم گازرسانی به نیروگاه ها
مدیرعامل شرکت گاز استان گلستان نیز درباره تاثیر افتتاح خط لوله انتقال گاز دامغان- نکا گفت: استان گلستان با بیش از ۵۳۰ هزار مشترک، در زمان اوج مصرف به ۱۵ میلیون مترمکعب گاز (به غیر از بخش نیروگاهی) نیاز دارد که اجرای خط لوله انتقال گاز دامغان – نکا تاثیر قابل توجهی در افزایش پایداری انتقال گاز این استان خواهد داشت.
«صفرعلی جمال لیوانی» اضافه کرد: خط لوله انتقال گاز دامغان- نکا با ظرفیت انتقال گاز ۴۰ میلیون مترمکعب در روز، منشعب از خط انتقال گاز ۴۸ اینچ دوم شمال – شمال شرق کشور است و شرایط را برای تامین پایدار گاز مشترکان شمال کشور، حتی در صورتی که واردات گاز از ترکمنستان نداشته باشیم، فراهم می کند./ ایرنا