میانگین مصرف بنزین در سال ۱۳۹۵ روزانه نزدیک به ۷۴ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بود که ۱۲ میلیون لیتر آن از محل واردات تامین می شد.
از این رو، تاخیر در ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دولت های نهم و دهم سبب شد سالیانه مبلغ هنگفتی بابت واردات بنزین به اقتصاد ایران تحمیل شود.
دولت یازدهم با تمرکز بر توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در سال های گذشته دچار سوءمدیریت و کمبود نقدینگی شده بود و از ناتوانی در تامین تجهیزات به دلیل مانع تحریم رنج می برد، یکی پس از دیگری موانع توسعه بزرگترین پالایشگاه تولید کننده بنزین کشور را برطرف کرد.
البته واحدهای دیگر این پالایشگاه مانند تولید گازوییل از پارسال کار خود را آغاز کرده و حتی تولید آزمایشی بنزین نیز توسط این پالایشگاه انجام شده است اما برای پرهیز از افتتاح طرح های نمایشی، بهره برداری رسمی از واحد بنزین سازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس تا تثبیت تولید، اندکی به تاخیر افتاد.
ظرفیت نهایی تولید بنزین این پالایشگاه روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین یورو۴ است که در مرحله نخست ۱۲ میلیون لیتر تولید شده و به تدریج افزایش می یابد.
**برگزاری جشن ملی خودکفایی در تامین بنزین به لطف برجام
مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (تاپیکو- وابسته به سازمان تامین اجتماعی) که سهامدار اصلی پالایشگاه ستاره خلیج فارس است، در این باره گفت: با بهره برداری از مرحله نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس در آینده نزدیک روزانه ١٢ میلیون لیتر بنزین یورو ۴ به ظرفیت تولید بنزین کشور افزوده می شود.
محمدحسن پیوندی در گفت و گو با تارنمای وزارت نفت افزود: تولید بنزین در فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس از یک ماه پیش آغاز شده است و در ١٠ روز گذشته «کاتالیست» مربوط به تبدیل بنزین معمولی به یورو ۴ نصب شد که با موفقیت همراه بود.
به گفته مدیرعامل تاپیکو، اکنون در پالایشگاه ستاره خلیج فارس بنزین با بالاترین استانداردهای روزآمد اروپا در حال تولید است که این یک توفیق زیست محیطی برای کشور به شمار می رود.
پیوندی، این موفقیت را یک پیروزی ملی در سایه برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دانست که پس از سال‌ها تحریم، با ورود تجهیزات اصلی از مهرماه پارسال با جدیت و پیگیری وزیر نفت و همه سهامداران به نتیجه رسیده است.
به گفته مدیرعامل شرکت تاپیکو، طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس، از این رو طرح ملی به شمار می‌آید که میعانات گازی به عنوان یک ماده خام را به بنزین تبدیل میکند که این سیاست، همسو با اقتصاد مقاومتی است و نه فقط کشور از واردات بنزین بی نیاز می‌شود بلکه ایران به باشگاه صادرکنندگان این فرآورده راهبردی (بنزین) می پیوندد.
پیوندی یادآوری کرد: پالایشگاه ستاره خلیج فارس با مجموع ظرفیت پالایش روزانه ۳۶۰ هزار بشکه میعانات گازی ساخته شده است که میعانات گازی معادل ٩ فاز پارس جنوبی را مصرف می کند.
وی اعلام کرد: با بهره برداری از فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس باید شاهد جشن ملی خودکفایی در تامین بنزین مورد نیاز داخل باشیم و مردم آگاه شوند که این موفقیت خیره کننده در سایه برجام به دست آمده است.
** جزییات راه اندازی بزرگ ترین پالایشگاه میعانات گازی خاورمیانه
پالایشگاه ۳۶۰ هزار بشکه ای ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگ ترین پالایشگاه در دست ساخت میعانات گازی منطقه خاورمیانه، از ظرفیت تولید روزانه ۳۶ میلیون لیتر بنزین و ۱۴ میلیون لیتر گازوییل با استاندارد یورو چهار اتحادیه اروپا برخوردار است.
البته در گام نخست، فاز اول این پالایشگاه به ظرفیت تولید روزانه ۱۲ میلیون لیتر بنزین به طور رسمی افتتاح می شود.
در کنار این ۲ فرآورده راهبردی نفتی، محصولات دیگری مانند ۲ هزار تن در روز گازمایع، سه میلیون لیتر سوخت هواپیما و ۱۳۰ تن گوگرد تولید و عرضه می شود.
این پالایشگاه متعلق به شرکت نفت ستاره خلیج فارس، نخستین پالایشگاه در حال ساخت کشور است که از خوراک میعانات گازی استفاده می کند.
پالایشگاه ستاره خلیج فارس در ضلع غربی پالایشگاه موجود (۲۵ کیلومتری بندرعباس) و در زمینی به مساحت ۷۰۰ هکتار در دست تکمیل است.
سهامداران اصلی این پالایشگاه شامل شرکت سرمایه گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین (۴۹ درصد)، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران (۱۸درصد) و شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی صنعت نفت ( ۳۳درصد) می شود.
قرارداد ساخت این پالایشگاه در سال ۱۳۸۶ آغاز شد اما به دلیل تحریم و سوءمدیریت طبق برنامه پیش نرفت و بارها با تاخیر افتاد.
**توجه ویژه دولت یازدهم به اجرای زودتر طرح های ملی
معاون اول رئیس جمهوری چندی پیش درباره ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس گفت: پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس با توجه به ایجاد زمینه برای ورود ایران به باشگاه صادرکنندگان بنزین، قطع واردات بنزین، ایجاد ارزش افزوده و افزایش کیفیت بنزین داخل به عنوان یک طرح ملی و نقطه قوت کشور محسوب می شود.
اسحاق جهانگیری از حمایت دولت برای اجرای هر چه زودتر این طرح طبق برنامه زمان بندی اعلام شده خبر داده و گفته بود: برای اجرای طرح های ملی از این دست باید مصوبه ای در دولت تهیه شود که مسئولان بدون دغدغه به انجام کار بپردازند و درگیر روند اداری نشوند.
** خروج از خام فروشی
از اهداف ساخت این پالایشگاه، جلوگیری از خام فروشی است.
پالایش ۳۶۰ هزار بشکه در روز میعانات گازی پارس جنوبی، تولید محصولات مطابق استانداردهای کیفی اروپا، ایجاد ارزش افزوده بیشتر بر میعانات گازی تولیدی در پالایشگاه های گازی پارس جنوبی، پرهیز از صادرات مواد خام، تبدیل مواد خام به فرآورده های با ارزش تر و اشتغالزایی بیشتر در کشور از دیگر اهداف ساخت این پالایشگاه به شمار می رود.
سه سیاست کلیدی صنعت پالایش نفت ایران در دوران پسابرجام افزایش ظرفیت پالایش نفت همزمان با ارتقای کیفی تولید فرآورده های نفتی مطابق با استانداردهای یورو ۴ و ۵ اتحادیه اروپا به ویژه در تولید بنزین و گازوییل و کاهش سهم تولید نفت کوره در سبد پالایشی و قطع واردات فرآورده های نفتی بوده است.
در شرایط کنونی، ظرفیت پالایش نفت ایران به نزدیک یک میلیون و ۸۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است و با بهره برداری از طرح های جدید پالایشگاهی همچون مجتمع پالایشی سیراف، پالایشگاه ستاره خلیج فارس، پالایشگاه آناهیتا، بهمن گنو (جاسک) و پارس شیراز این ظرفیت به سه میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش می یابد.
یکی از مهمترین ویژگی های طرح های پالایشگاهی استفاده از خوراک میعانات گازی است؛ به طوری که با بهره برداری از طرح های پالایشگاهی سیراف، پارس شیراز و ستاره خلیج فارس در مجموع روزانه ۸۶۰ هزار بشکه تقاضا برای مصرف میعانات گازی در سطح پالایشگاه های کشور افزایش می یابد.
از این رو با بهره برداری از فازهای جدید پارس جنوبی و تامین خوراک پالایشگاه های جدید و نوظهور ایران هدف هایی مانند توقف صادرات میعانات گازی و خام فروشی این محصول هیدروکربوری تحقق می یابد و ظرفیت تولید و حتی صادرات انواع فرآورده های نفتی بالا می رود.
اکنون ایران از بین پنج فرآورده اصلی نفت، صادرکننده چهار مورد شامل گازوئیل، نفت سفید، نفت کوره و گاز مایع است و بخشی از بنزین مورد نیاز کشور از محل واردات تامین و توزیع می شود.
**توقف واردات بنزین
آمارهای رسمی نشان می دهد میانگین مصرف بنزین در سال ۱۳۹۵ روزانه نزدیک به ۷۴ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر بود که ۱۲ میلیون لیتر آن از محل واردات تامین می شد.
در شرایط کنونی ظرفیت تولید بنزین پایه در پالایشگاه های نفت کشور بیش از ۶۰ میلیون لیتر در روز است که با راه اندازی طرح های جدید افزایش می یابد.
با بهره برداری از مرحله نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین کشور با استاندارد یورو۴ نزدیک به ۱۲ میلیون لیتر در روز بالا می رود و بدین ترتیب، ایران از واردات بنزین بی نیاز می شود.
همزمان با پیشرفت ساخت فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس، آخرین مراحل راه اندازی طرح جدید توسعه و بهینه سازی پالایشگاه نفت بندرعباس و طرح جامع بهبود فرآیند و بهینه سازی ظرفیت در پالایشگاه نفت لاوان نیز در دست اجراست که با بهره برداری از این دو طرح، روزانه نزدیک به چهار میلیون لیتر به تولید بنزین کشور اضافه می شود.
در کنار طرح پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس، با راه اندازی طرح های جدید بنزین سازی به جای تولید بنزین معمولی، بنزین یورو۴ در کشور عرضه و توزیع می شود که اجرای این طرح ها دستاوردهای متعدد زیست محیطی بویژه در کلانشهرهای کشور به همراه دارد.
اکنون ساخت خط لوله بندرعباس- انبار نفت رفسنجان، اسکله و مخزن های ذخیره سازی پالایشگاه با ظرفیت ۱۱ میلیون بشکه نیز در دستور کار قرار گرفته است تا زیرساخت های لازم برای انتقال بنزین تولیدی این پالایشگاه به کلانشهرهای کشور همچون شیراز، اصفهان و تهران فراهم شود.
**انتشار اوراق سلف ۳ هزار میلیارد ریالی ستاره خیلج فارس در بازار سرمایه
از مشکلات اجرای طرح پالایشگاه ستاره خلیج فارس، تامین منابع مالی مورد نیاز آن بود که دولت با اختصاص بودجه های لازم از طریق منابع مختلف، قفل چندین ساله این پالایشگاه را گشود.
شهریور پارسال برای تامین مالی ساخت این پالایشگاه، سه هزار میلیارد ریال اوراق سلف برای بخش تولید بنزین اکتان ۹۰ پالایشگاه ستاره خلیج فارس منتشر شد؛ نکته جالب، فروش همه اوراق سه هزار میلیارد ریالی در مدت چند ثانیه بود.
اوراق سلف نوعی از ابزارهای تامین مالی اسلامی به شمار می روند که براساس آن، پس از انتشار اوراق سلف، خریداران این اوراق می توانند در سر رسید یا محصول را دریافت کنند یا معادل ارزش آن را.
پس از عرضه اوراق سلف بنزین اکتان ۹۰ پالایشگاه ستاره خلیج فارس، یک میلیون و ۴۰۰ هزار و ۵۹۲ سهم با قیمت پایه ۲ میلیون و ۱۴۱ هزار و ۹۵۰ ریال به فروش رفت.