منتقدانی که با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری، سیاه نمایی های خود علیه دولت یازدهم را افزایش داده اند، در حالی عملکرد دولت در بخش پتروشیمی را زیر سوال برده اند که ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی از ۵۵٫۷ میلیون تن در پایان سال ۹۱ به ۶۲ میلیون تن در پایان سال ۹۵ رسیده است.
چندی پیش، نماینده سابق تهران در مجلس انتقاداتی را درباره عملکرد دولت یازدهم در صنعت پتروشیمی مطرح کرد که با واقعیت های این صنعت همخوانی نداشته و به نظر می رسد به سیاه نمایی هایی مربوط می شود که با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری پر رنگ تر خواهد شد.
این نماینده سابق مجلس گفته بود: «دولت در اوج بی هنری، تولیدات پتروشیمی را که نسبت به فروش خام نفت ۳۵۰ درصد ارزش افزوده دارد را کاهش داده به طوری که ۱۳٫۵ میلیون تن از طرفیت این تولیدات در کشور تعطیل است.»
به ادعای وی «یعنی چیزی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومن را استفاده نمی کند آنوقت برای فروش ۲۵ میلیارد دلار نفت خام به در و دیوار می زند»
همچنین به گفته این فعال سیاسی، «۵۱ درصد پتروشیمی باختر که فقط لوله های سوخت رسان آن هشت هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای دولت آب خورده را تنها ۱۳۰ میلیارد تومان فروخته اند. غارت از این بالا تر هست که دولت پیگیری نمی کند؟»
در واکنش به این ادعاها، شرکت ملی صنایع پتروشیمی، گزارشی را منتشر کرده است.
**شفاف سازی درباره واگذاری پتروشیمی باختر
بر اساس قانون سیاست های کلی اصل ۴۴ مجمع تشخیص مصلحت نظام، روند واگذاری شرکت های تولیدی صنعت پتروشیمی به گونه ای انجام شد که تا قبل از شروع دولت یازدهم تمامی شرکت های تولیدی این صنعت به بخش خصوصی واگذار شدند.
بر همین اساس، در زمان واگذاری شرکت های صنعت پتروشیمی، شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان نماینده وزارت نفت فاقد هر گونه حق رای در هیأت واگذاری بوده و تمامی مسئولیت واگذاری اعم از قیمت گذاری پایه و انتخاب خریداران برای فروش به عهده سازمان خصوصی سازی (زیر مجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی) بوده است.
همچنین درباره واگذاری پتروشیمی باختر ۲۷٫۲ از سهام مربوطه متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی بوده که با قیمت کل ۱۶ هزار و ۶۷۱ میلیارد ریال، معادل ارزش ذاتی طرح در زمان واگذاری (بر اساس قیمت گذاری کارشناسان رسمی) توسط سازمان خصوصی سازی به بخش خصوصی واگذار شده است.
**افزایش تولید و فروش محصولات پتروشیمی در دولت یازدهم
در سال های دولت یازدهم، ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی از ۵۵٫۷ میلیون تن در پایان سال ۹۱ به ۶۲ میلیون تن در پایان سال ۹۵ رسیده است.
میزان فروش کل این محصولات نیز در سال های ۹۱ تا ۹۵ از ۲۹ میلیون تن به ۳۶٫۲ میلیون تن افزایش داشته است.
ارزش فروش کل از ۲۱٫۳ میلیارد دلار در سال ۹۱ به بیش از ۲۹٫۱ میلیارد دلار در سال ۹۵ (بر اساس قیمت های پایه سال ۹۰) افزایش یافته است.
صنعت پتروشیمی ایران مهم ترین نقش را با داشتن بالاترین سهم در سبد صادرات غیر نفتی و صادرات محصولات صنعتی از لحاظ ارزش به ترتیب با دارا بودن ۳۰٫۹ درصد و ۳۴٫۸ درصد در سال ۱۳۹۴، در اقتصاد کشور ایفا کرد است.
در سال های ۹۲ تا ۹۵ چندین طرح توسعه ای در مجتمع های تولیدی، چند طرح پژوهشی و ۱۱ طرح پتروشیمی بر اساس اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی در مجموع به ظرفیت ۴٫۸ میلیون تن افتتاح و در مدار تولید قرار گرفته است.
علاوه بر اشتغال ایجاد شده در زمان اجرای این طرح ها، اشتغال مستقیم در زمان بهره برداری از طرح های فوق، بیش از سه هزار و ۲۰۰ نفر است.
ارزش آفرینی ناشی از اجرای ۱۱ طرح اقتصاد مقاومتی راه اندازی شده در سال گذشته بر اساس قیمت های پایه سال ۹۰، بالغ بر چهار میلیارد دلار در سال خواهد بود.
**افزایش تولید محصولات پتروشیمی به ۷۲ میلیون تن در سال ۹۶
بر اساس آخرین وضعیت طرح های در دست اجرا، پیش بینی می شود در سال ۱۳۹۶ ظرفیت تولید به ۷۲ میلیون تن افزایش یافته، میزان فروش کل به ۴۳٫۴ میلیون تن به ارزش ۳۳ میلیارد دلار و میزان افزایش اشتغال در مجموع به ۶ هزار و ۱۰۰ نفر برسد.
همچنین دستاوردهای اجرای طرح هایی که در سال های دولت یازدهم در دست اجرا بوده اند، در سال های آتی موجب افزایش رشد صنعت پتروشیمی خواهد شد.
**عرضه ۵٫۵ میلیون تن محصول به بخش پایین دستی پتروشیمی
درباره توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی، میزان محصولات پتروشیمی ارائه شده به صنایع پایین دست در سال ۱۳۹۵ حدود ۵٫۵ میلیون تن بوده است.
میزان ظرفیت خالی بلااستفاده این صنایع در حدود هشت میلیون تن بوده که ناشی از موانع تولید اعم از قوانین و مقررات، بالا بودن قیمت تمام شده محصولات این صنایع، تکنولوژی های قدیمی و بسیاری عوامل دیگر که ناشی از عملکرد سایر ارگانها و نهادهاست که منجر به غیراقتصادی شدن تولید در ظرفیت های طراحی و در نهایت، بدون استفاده ماندن ظرفیت های ایجاد شده می شود.
بر ایناساس، بدلیل عدم جذب محصولات پتروشیمی عرضه شده در بازار داخلی از طریق بورس، مازاد عرضه به بخش صادرات تخصیص داده شده است.
در زنجیره ارزش پتروشیمی، محصولات ویژه با تکنولوژی های بسیار خاص و ویژه (High Tech) در ظرفیت های بسیار پایین (بر اساس نیاز بازار جهانی)، ارزش افزوده بسیار بالایی ایجاد می کنند.
صنعت پتروشیمی ایران با داشتن مزیت نسبی گاز طبیعی به عنوان خوراک، دارای سبد محصولاتی شامل اوره، متانول، اتیلن و پلی اتیلن با ظرفیت های بالاست که ارزش افزوده آن در سال ۱۳۹۴ بر اساس نسبت ارزش فروش کل (با احتساب فروش بین مجتمعی) به ارزش خوراک های بالادست ۲۳۰ درصد بوده است.
همچنین دسترسی به دانش های فنی و تکنولوژی های بسیار خاص، به ویژه در سال های گذشته بدلیل شرایط حاکم بر فضای بین المللی در تعامل با ایران (اعمال تحریم های ظالمانه)، دارای محدودیت بوده است./ ایرنا