شاید برخی برای انتخابات شهر و روستا اهمیت خاصی قائل نباشند چرا که تصور می کنند، شوراها نقش چندانی در عرصه ها اجتماعی، فرهنگی، شهری، معماری و مسائل دیگر حوزه مدیریت شهری ندارند و تنها کرسی هایی را در شوراها اشغال می کنند درحالیکه به باور کارشناسان چنین نظری درست نیست و باید به اهمیت انتخابات شوراهای شهر و روستا پی برد و برای آن اهمیت قائل شویم.
اینکه در شهر و روستایی که زندگی می کنیم چه شرایطی بر ما حاکم می شود مهم است. برای نمونه از لحاظ معماری، احداث خیابان ها و کوچه ها، تاثیر شیوه ساخت و ساز ها در روح و روان افراد جامعه و ایجاد مرکز فرهنگی آموزشی با نظرات کارشناسی اعضای شورای شهر حایز اهمیت است از رو برای رسیدن به این مرحله، اعضای شوراها باید دارای دانش، تخصص و مهارت لازم در این زمینه باشند.
فصل هفتم قانون اساسی ایران به فعالیت شوراها اختصاص یافته، این فصل شامل اصول صدم تا ۱۰۶قانون اساسی است. اصل صدم قانون اساسی به این نکته تاکید دارد که برای پیشبرد سریع برنامه های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی، بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و سایر امور رفاهی از طریق همکاری مردم با توجه به مقتضیات محلی، اداره امور هر روستا، بخش، شهر، شهرستان یا استان با نظارت شورایی به نام شورای ده، بخش، شهر، شهرستان یا استان صورت می‌گیرد که اعضای آن را مردم همان محل انتخاب می‌کنند.
براین اساس، مردم خود انتخاب می کنند که شهر و روستایشان به دست چه افرادی سپرده شود، به همین دلیل شرکت در انتخابات شورای شهر و روستا بسیار مهم است اینکه با آگاهی از افراد شرکت کننده دست به انتخاب بزنیم و برای شهر و روستای خود ارزش قائل باشیم و همه افراد شهر و روستای خود را برای شرکت در این انتخاب مهم تشویق کنیم.
همان طور که گفته شد، شورای اسلامی شهر و روستا، نهادی است که در شهرها و روستاها ایران بطور جداگانه با رای مردم همان حوزه انتخاب می شوند و شورای هر استان از نمایندگان منتخب شوراهای شهرستان های تابعه هر استان تشکیل می‌شود. شورای اسلامی شهر و روستا از چنان اهمیتی برخوردار است که بر لزوم وجود شوراهای مختلف در قانون اساسی تصریح شده‌است.
اولین دوره انتخابات سراسری شوراهای اسلامی کشور هفتم اسفند سال ۳۷۷ با استقبال مردم در بیش از ۴۰ هزار حوزه انتخاباتی برگزار شد و در نهایت حدود ۲۰۰ هزار نفر از منتخبین مردم برای اداره امور شهر ها و روستا های کشور به عنوان عضو شورای اسلامی شهر یا روستا برگزیده شدند. شروع به کار شوراهای اسلامی از نهم اردیبهشت سال ۱۳۷۸ آغاز شد.
از سال ۱۳۷۷ تاکنون چهار دوره انتخابات شهر و روستا برگزار شده است، دوره اول، ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۱ هجری خورشیدی، دوره دوم ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ هجری خورشیدی، دوره سوم، ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۲ هجری خورشیدی، دوره چهارم ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ هجری خورشیدی (دوره کنونی) و در نهایت دوره پنجم، ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ هجری خورشیدی که همزمان با انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری روز ۲۹ اردیبهشت امسال برگزار می شود.
شورای اسلامی دارای حدود و وظائف قانونی خاصی است و همچنین دارای اختیاراتی است که این اختیارات در آبادانی شهر و روستا ها بسیار موثر است به عنوان مثال براساس اصل ۱۰۲فصل هفتم قانون اساسی، شورای عالی استانها حق دارد در حدود وظایف خود طرح هایی تهیه و مستقیما یا از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد کند، این طرح ها باید در مجلس مورد بررسی قرار گیرد.
براساس اصل ۱۰۳ فصل هفتم قانون اساسی ، استانداران، فرمانداران، بخشداران و سایر مقامات کشوری که از طرف دولت تعیین می شوند در حدود اختیارات شوراها ملزم به رعایت تصمیمات آنها هستند.
**تاریخچه انتخابات شورها پس از وقوع انقلاب
با وقوع انقلاب، شوراهای محلی از همان ابتدا مورد توجه قرار گرفتند و در سال ۱۳۵۸ برای برگزاری انتخابات شوراهای شهر و روستا طرحهایی تصویب شد. در اصلاحیه قانون اساسی نیز برگزاری این انتخابات تصریح شده است.
پس از حدود ۲۰ سال با روی کار آمدن دولت هفتم، اجرای انتخابات شوراها در سال ۱۳۷۷ محقق شد و در ۱۷ اسفند این سال، رای‌دهندگان برای انتخاب بیش از ۲۰۰ هزار کرسی در نخستین انتخابات شوراها شرکت کردند.
سومین دوره، همزمان با انتخابات مجلس خبرگان رهبری ۱۳۸۵ برگزار شد. انتخابات دوره چهارم باید در سال ۱۳۸۹ برگزار می شد اما در تیرماه همین سال، دوره هشتم مجلس شورای اسلامی با مصوبه‌ای طول دوره را ۲٫۵ سال دیگر افزایش داد تا انتخابات دوره چهارم همزمان با انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ برگزار شود.
**شرایط نامزدی در انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا
تابعیت ایران،حداقل ۲۵ سال سن، اعتقاد و التزام عملی به اسلام و ولایت مطلقه فقیه، ابراز وفاداری به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و دارا بودن سواد خواندن و نوشتن به اندازه کافی از شرایط لازم برای ثبت نام در این انتخابات است.
مطابق قانون، افرادی که در زمان انتخابات دارای پست‌های خاصی باشند یا سابقه کیفری یا حضور در حکومت پهلوی باشند از ثبت‌نام در انتخابات محروم هستند.
**شرکت در انتخابات فارغ از جنسیت
در سال های اخیر شاهد حضور پررنگ زنان در عرصه انتخابات شورای شهر و روستا هستیم. زنان همان گونه که در تمام عرصه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حضور گسترده ای داشته اند در انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز حضور پررنگی از خود به نمایش خواهند گذاشت.
شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در هفته جاری در صفحه اینستگرام خود با انتشارفراخوانی برای تحقق حق زنان بر شهر، از زنان فهیم، آگاه ،توانمند و خودباور، خواست تا فرصت باقیمانده برای ثبت نام در انتخابات شورای شهر و روستا را غنیمت شمرده و دیگر زنان را نیز برای ثبت نام تشویق کنند.
وی همچنین افزود: انتظار می رود در این شرایط که شوراهای اسلامی شهر و روستا چندین دوره آزمون و خطا را تجربه کرده اند و اینک به سن بلوغ و پختگی خود پا گذاشته اند، از یک سو زنان فهیم و آگاه و توانمند و خودباور فرصت باقیمانده برای ثبت نام را غنیمت شمرده ودیگر زنان را نیز برای ثبت نام تشویق کنند واز سوی دیگر بر مردان فهیم، آگاه، متعهد، قائل و معتقد به عدالت جنسیتی است که مشوق زنانی باشند که آمادگی ورود به عرصه انتخابات شورای شهر و روستا را دارند.
**افزایش سه برابری داوطلبان انتخابات شوراهای شهر و روستا در کشور
علی اصغر احمدی رئیس ستاد انتخابات کشور پیش از این در بازدید از فرمانداری تهران در جمع خبرنگاران از افزایش سه برابری ثبت نام کنندکان انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا در سراسر کشور نسبت به دوره قبل در پایان سومین روز نام نویسی خبر داده بود. به گفته وی، بیش از سه هزار نفر از این افراد را بانوان تشکیل می دهند.
احمدی به نامزدها و داوطلبان توصیه کرد که اخلاق مدار باشند و فقط به توانایی و برنامه های خود متکی باشند و از رویه های تخریبی و خلاف شرع و اخلاق خودداری کنند.
احمدی از همه فرمانداران و بخشداران کشور خواست با توجه به اینکه ممکن است در روز آخر بر شمار داوطلبان حضور درانتخابات شوراها افزوده شود حتما تعداد کاربران را افزایش و زمینه سهولت در ثبت نام را فراهم کنند.
با توجه به اهمیت انتخابات شورای اسلامی شهر و روستا انتظار می رود تا شهروندان در این عرصه نیز به خوبی درخشیده و حضور میلیونی خود را در پای صندوق های رای به اثبات برسانند و در کنار این حضور پررنگ انتخاب شایسته و به حقی داشته باشند و بدانند که شهر و روستا، محلی است برای زندگی خود و فرزندانشان، براین اساس این باغچه زیبا را به دست هر باغبانی نسپارند.
پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا همزمان با دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ۲۹ اردیبهشت امسال برگزار می شود.