سفر دوشنبه وزیر امور خارجه فرانسه به تهران با پیام مهمی مبنی بر تعهد و پایبندی پاریس و دیگر اعضای اروپایی گروه ۱+۵ به توافق هسته ای همراه است؛ پیامی که در واکنش به مواضع ضد برجامی رییس جمهوری تازه آمریکا طرح شده است.
فردا (یازدهم بهمن ماه ) «ژان مارک ارو » در صدر هیاتی سیاسی و اقتصادی وارد تهران می شود تا با مسوولان کشورمان در باره با مسائل گوناگون به رایزنی بپردازد. این سفر در فضایی انجام می گیرد که حدود ۲ هفته پیش برجام با موفقیت از مرز یک سالگی اجرایی سازی گذشت. موضوع مهم دیگر اما تغییر در ریاست جمهوری آمریکا است که «دونالد ترامپ» به عنوان رییس جمهوری جدید این کشور نظر خوشی به توافق هسته ای صورت گرفته بین ایران و ۶ قدرت جهانی ندارد.
** سفری در راستای حمایت از برجام
به رغم رویکرد ضد برجامی ترامپ اما دیگر همپیمانان غربی آمریکا بارها از این توافق حمایت کرده و خواستار پایبندی همه طرف ها به توافق تیرماه پارسال شده اند. وزیر امور خارجه فرانسه در آستانه این سفر، آن را بیانگر تاکید مجدد اروپا بر پایبندی به توافق هسته ای با ایران دانست و تاکید کرد که همه طرف های مذاکره که از توافق هسته ای حمایت کردند، اکنون بر این توافق به طور جدی پایبند هستند.
حمایت های کشورهای اروپایی عضو گروه ۱+۵ از برجام بار دیگر پس از انتشار بیانیه «یوکیا آمانو» مدیرکل «آژانس بین المللی انرژی اتمی» (IAEA) در سالروز اجرای برجام قوت گرفت؛ بیانیه ای که از تعهد و پایبندی ایران به اجرای توافق هسته ای حکایت داشت.
پس از انتشار آن بیانیه بود «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اظهار کرد که توافق هسته ای با ایران، توافق بسیار مهمی به خصوص برای امنیت اروپا است و اتحادیه اروپا بر اجرای آن ادامه خواهد داد. البته همین نگاه مثبت سران اروپا به عملکرد ایران در قبال عملیاتی سازی برجام، بسترساز گسترش مناسبات تجاری و اقتصادی بین تهران و قاره سبز شد؛ موضوعی که به مذاق جمهوری خواهان مستقر در کاخ سفید خوش نمی آید.
سران پاریس همانند دیگر کشورهای اروپایی حاضر در گفت وگوهای هسته ای، پس از روی کار آمدن ترامپ از پایبندی کشورشان به برجام و اهمیت این رویکرد سخن گفته اند. به عنوان نمونه «فرانسوا اولاند» رییس جمهوری فرانسه از نخستین افرادی بود که در تماس تلفنی با ترامپ در این باره گفت وگو کرد.
«ترزا می» نخست وزیر انگلیس نیز پنجشنبه گذشته ضمن حضور در بین اعضای جمهوری خواه کنگره آمریکا از توافق هسته ای ایران با گروه ۱+۵ دفاع و تصریح کرد: این توافق باید با دقت زیاد اجرا شود و با هرگونه نقض توافق باید قاطعانه و به‌سرعت برخورد کرد.
بی تردید، یکی از جنبه های مهم سفر ژان مارک ارو به تهران را می توان در مساله حمایت از توافق هسته ای دانست که پس از تکیه ترامپ بر صندلی ریاست جمهوری، اهمیت پایبندی همه طرف ها به آن بیشتر احساس می شود.
** پسابرجام گشایشگر مناسبات اقتصادی
برای بررسی روابط دوجانبه تهران و پاریس بهتر است ابتدا نگاهی به اثرگذاری تحریم ها بر مناسبات این ۲ کشور داشت. به رغم این که ایران پیش از تحریم ها به عنوان دومین بازار بزرگ برای خودروسازان فرانسوی محسوب می شد اما پس از قطعنامه های شش گانه شورای امنیت به میزان قابل توجهی از سطح مناسبات اقتصادی به ویژه در این زمینه کاسته شد. بنابراین سطح مبادلات تجاری که پیش از تحریم ها حدود ۶ میلیارد یورو در سال برآورد می شد در زمان تحریم ها به حدود ۵۰۰ میلیون یورو تنزل یافت. این کاهش سطح مناسبات در حالی صورت گرفت که ۲ کشور از ظرفیت ها و مزیت های بالایی برای همکاری برخوردار بودند.
حال در فضای رفع تحریم ها، ضرورت استفاده بیشینه از برجام اهمیت فزاینده ای یافته است تا ۲ کشور در حوزه های انرژی، خودروسازی، حمل و نقل هوایی، بهداشت و کشاورزی و غیره همکاری لازم را داشته باشند؛ حوزه هایی که طی یک سال پس از برجام محور توافقنامه ها و سندهای همکاری بین تهران و پاریس بوده است.
تنها چند روز از اعلان رسمی اجرای برجام گذشته بود که «حسن روحانی» رییس جمهوری کشورمان در صدر هیاتی بلندپایه از جمله ۹۰ چهره اقتصادی و کارآفرین عازم فرانسه و چند کشور دیگر قاره اروپا شد. سفر روحانی به اروپا به دلیل رفع تحریم ها و تنگناهای بین المللی از ایران با رهاوردهایی در حوزه اقتصادی همراه بود که ۲۰ سندهمکاری به ارزش تقریبی ۳۰ میلیارد یورو (۳۳ میلیارد دلار) از جمله دستاوردهای این سفر به شمار می رفت.
مهمترین توافق های صورت گرفته در سفر رییس جمهوری به فرانسه در بخش همکاری با شرکت های پژوسیتروئن، ایرباس و توتال خلاصه می شد. توافق برای خرید ۱۱۴ هواپیمای مسافربری تجاری با ایرباس، توافق برای توسعه فرودگاه امام خمینی(ره) با شرکت ADP ، توافق برای طراحی و ساخت ترمینال های جدید فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد و فرودگاه شهید بهشتی اصفهان، توافق دریایی برای همکاری در زمینه راه و پایانه های خطوط کشتیرانی، یادداشت تفاهم همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با شرکت سانوفی و امضای توافق نفتی با کمپانی توتال از جمله این قراردادها بود.
چند هفته پیش نیز در راستای اجرایی سازی توافق های صورت گرفته میان ۲ کشور، اولین هواپیمای ایرباس ۳۲۱ در قالب قرارداد ایران ایر با کمپانی فرانسوی ایرباس در فرودگاه مهرآباد نشست و به ناوگان هوایی جمهوری اسلامی ایران پیوست که مقدمه ای برای اجرای کامل توافقات پیشین بود.
در مجموع، سران پاریس بر این مهم باور دارند که ایران در منطقه استراتژیک خاورمیانه می تواند شریک خوبی برای فرانسه با هدف توسعه تعاملات اقتصادی باشد. ضمن آنکه بازار ۸۰ میلیون نفری ایران به همراه بهره مندی این کشور از ذخایر و منابع سرشار انرژی برای سران پاریس از اهمیت بالایی برخوردار است.
در مقابل، فرانسه نیز در اتحادیه اروپا جایگاه برجسته ای دارد. فرانسه به عنوان یکی از موسسان جامعه اقتصادی اروپا، اینک وزنه ای سنگین برای اتحادیه ۲۷ عضوی اروپا محسوب می شود. افزون بر آن، عضویت فرانسه در گروه ۸ کشور صنعتی جهان، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و همچنین پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) جایگاه این کشور را نه تنها در اتحادیه اروپا که در جهان نیز بالا برده است. بنابراین، همکاری نزدیک تهران و پاریس می تواند به ارتقای جایگاه منطقه ای و فرامنطقی ایران یاری رساند./ ایرنا