اعتماد نوشت:توسعه صنعتی یا تمرکززدایی صنعتی؟ این سوالی است که پس از آنکه توسعه سواحل مکران در دستور کار دولت قرار گرفت، در حوزه کارشناسی و برنامه‌ریزی مطرح است.
كارشناسان مي‌گويند، تمركززدايي صنعتي از جمله اقدامات پيشگيرانه‌اي است كه علاوه بر افزايش ضريب ايمني منطقه، توسعه و رونق اقتصادي را به طور يكنواخت در سطح كشور به همراه دارد. براين اساس نخستين مقوله‌اي كه براي احداث يك واحد صنعتي بايد در نظر گرفت، مزيت احداث آن واحد در منطقه است. در واقع بايد در نظر داشت كه مزيت نسبي هر منطقه براي احداث چه صنعتي است.
آنچه در اين ميان مغفول مي‌ماند توجه به مسائل استراتژيك منطقه است؛ به اين معنا كه محل احداث هر واحد صنعتي علاوه بر مزيت اقتصادي بايد مزاياي ژئوپولتيك آن نيز مورد ارزيابي قرار گيرد چراكه طرح‌هاي صنعتي براي سوددهي بلندمدت طراحي شده و جزو سرمايه ملي است به اين ترتيب بايد تمامي احتمالات موجود براي احداث واحد صنعتي را به طور واقع‌‌بينانه در نظر گرفت.
سردار رحيم صفوي در بازديد از منطقه عسلويه كه نخستين قطب پتروشيمي در كشور به شمار مي‌رود، امنيت اين منطقه را به لحاظ دفاعي ضعيف دانست به نحوي كه در صورت وقوع جنگ يا هرگونه تهديد نظامي و دفاعي و كوچك‌ترين رخداد غيرمترقبه‌اي شاهد انفجارهاي دومينويي در اين منطقه هستيم كه به اين ترتيب بخش عمده‌اي از صنعت پتروشيمي و واحدهاي پالايشگاهي در اين منطقه از بين مي‌رود.
اين در حالي است كه منطقه عسلويه و ساير نواحي ساحلي كشور بهترين منطقه براي احداث واحدهاي پتروشيمي است چراكه اين صنعت آب بر بوده و عمده محصولات توليدي آن روانه بازار‌هاي بين‌المللي مي‌شود بنابراين دسترسي به آب‌هاي آزاد مي‌تواند حمل و نقل اين فرآورده‌ها را آسان‌تر كند.
از طرفي اغلب واحدهاي پتروشيمي اين منطقه از خوراك گازي استفاده مي‌كند و با توجه به نزديكي به منابع گازي، كمترين مسير براي دريافت خوراك را طي مي‌كنند. به اين ترتيب مي‌بينيم كه منطقه عسلويه و البته سواحل مكران بهترين منطقه براي احداث واحد پتروشيمي و برخي صنايع تبديلي ديگر است.
اما آنچه در اين ميان توجه بيشتري را مي‌طلب اهميت بعد دفاعي منطقه است. با طرح رونق و توسعه سواحل مكران در زمينه صنعت پتروشيمي و البته صنايع دريايي اين نكته مطرح مي‌شود كه با توجه به اينكه اين منطقه يك منطقه مرزي و استراتژيك محسوب مي‌شود تزريق سرمايه اين منطقه كه البته با تاكيد مقام معظم رهبري همراه بوده است چه معايب و مزايايي مي‌تواند به دنبال داشته باشد.كارشناسان دفاعي معتقدند، تمركز بيش از حد صنايع در يك نقطه خاص مي‌تواند امنيت منطقه را كاهش دهد. البته مهم‌ترين نكته‌اي كه در زمينه احداث واحد پتروشيمي يا صنايع تبديلي وجود دارد، داشتن صرفه اقتصادي آن واحد است به اين ترتيب كه محصولات توليدي بايد با قيمت مناسبي توليد و به بازار عرضه شوند در همين راستا نزديكي به منبع تامين خوراك مي‌تواند در كاهش قيمت تمام شده محصول موثر باشد.
علي جهان‌ديده، كارشناس صنايع دريايي درباره مزيت احداث صنايع دريايي در اين منطقه به «اعتماد» مي‌گويد: با توجه به گستردگي اين منطقه و با توجه به موقعيت مساعدي كه به لحاظ دسترسي به بازار هدف از طريق دريا داريم، سواحل مكران مي‌تواند منطقه مساعدي هم براي احداث واحد پتروشيمي باشد هم صنايع دريايي. او ادامه داد: با توجه به اينكه ايران ٥٨٠٠ كيلومتر ساحل داشته و ١١ كشور محصور در خشكي نيز در نزديكي آن وجود دارد، مي‌تواند از اين مزيت به عنوان يك امتياز تجاري بهره‌برداري كند. از طرفي احمد مهدوي ابهري، دبير انجمن صنفي كارفرمايان پتروشيمي با بيان اينكه اين منطقه به بازار هدف محصولات پتروشيمي از جمله هندوستان و همچنين دستيابي به آب‌هاي آزاد مي‌تواند تبديل به سومين هاب پتروشيمي كشور شود، مي‌گويد: با توجه به اينكه گاز مورد نياز صنايع پتروشيمي در اين منطقه از انشعاب خط لوله صلح تامين مي‌شود، پس به لحاظ تامين خوراك مشكلي وجود ندارد. از طرفي رونق اين منطقه مي‌تواند اشتغالزايي به همراه داشته باشد و موجب افزايش رفاه منطقه شود.
او با تاكيد براينكه تراكم صنعتي در عسلويه مي‌تواند امنيت اين منطقه را كاهش دهد، ادامه مي‌دهد: منطقه عسلويه اشباع شده و نبايد بيش از اين در اين منطقه واحدهاي پتروشيمي ايجاد كنيم. سواحل مكران با توجه به گستردگي مي‌تواند منطقه مساعدي براي اين تمركززدايي به شمار رود.