«روحانی گفته است که خواستار مشاهده تغییر در رویکرد عربستان سعودی نسبت به مسائل منطقهای است. عربستان سعودی نیز همین موضوع را در قبال ایران خواستار شده است. در صورتی که یخ ایجاد در روابط دو کشور آب شود نتیجه آن آغاز فصلی نوین و مثبتتر در خاورمیانه خواهد بود.»
تهران گفته است که ده کشور مایل به میانجیگری برای بهبود روابط آن کشور با عربستان سعودی و برقراری روابط دیپلماتیک فیمابین بودهاند. این موضوع در حالی مطرح میشود که دو کشور بر سر مسائل مختلف در خاورمیانه اختلافنظرهای جدی با یکدیگر دارند.
به گزارش آفتابنیوز؛ خبرگزاری آلمانی «دویچهوله» با انتشار گزارشی در اینباره مینویسد :«روحانی گفته است که خواستار مشاهده تغییر در رویکرد عربستان سعودی نسبت به مسائل منطقهای است. عربستان سعودی نیز همین موضوع را در قبال ایران خواستار شده است. در صورتی که یخ ایجاد در روابط دو کشور آب شود نتیجه آن آغاز فصلی نوین و مثبتتر در خاورمیانه خواهد بود. یک کارشناس مسائل ایران به دویچهوله میگوید که موضع ایران به طور مداوم از سوی حسن روحانی رییسجمهوری، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و بهتازگی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران تکرار شده است. به گفته او موضع ایران در قابل عربستان سعودی ارتباطی به افراد و سیاستمداران ندارد بلکه در سطوح عالیتری تعیین شده است.
این خبرگزاری در ادامه اشاره میکند که عراق و کویت دو کشوری هستند که میتوانند نقش میانجی را در روابط عربستان سعودی و ایران ایفا کنند. این خبرگزاری با اشاره به گفتههای روحانی که اشاره کرده بود ایران خواستار حذف عربستان سعودی از سیاست منطقه نیست و حتی خواستار همکاریهای اقتصادی با آن کشور است، افزود که یک مقام ایرانی تایید کرده که عربستان سعودی حاضر به مذاکره بر سر ترتیبات سفر حج زائران ایرانی بوده که اکنون به حالت تعلیق درآمدهاند. این خبرگزاری اشاره میکند که به طور مشابه «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه عربستان سعودی نیز اقدامات ایران در قبال آن کشور و سایر کشورهای عربی منطقه را «خصمانه» قلمداد کرد بود.
«محمد عبدالله الزلفه» کارشناس مسائل سیاسی عربستان سعودی در حمایت از برداشت عربستان سعودی به دویچهوله میگوید که شرایط تعیین شده از سوی ریاض در اینباره روشن است. او میگوید که ایران باید از آنچه که این تحلیلگر مدعی است دخالت در امور داخلی کشورهای منطقه است دست بردارد. الزلفه که عضو پیشین مجلس شورای عربستان سعودی بود، مدعی است که عربستان سعودی از هرگونه ایجاد روابط حسنهای با طرف ایرانی استقبال میکند.
این خبرگزاری با اشاره به جانباختن بیش از صدها زائر حج عمدتا ایرانی در سال ۲۰۱۵ میلادی در جریان انجام مراسم طرف ایرانی، سعودیها را به بیکفایتی و عدم توان مدیریت صحیح مراسم متهم و حج را تحریم کرد. همچنین در آغاز سال ۲۰۱۶ میلادی نیز روابط میان طرفین بدتر شد؛ آن هم زمانی که نمر باقر النمر روحانی شیعه توسط دولت عربستان سعودی اعدام شد. دولت آن کشور اعلام کرده بود که با استفاده از دستبندهای الکترونیکی برای زائران به منظور نظارت بر جمعیت و جلوگیری از ایجاد ازدحام مشکلات پیش آمده را رفع خواهد کرد. عربستان سعودی در هماهنگی با کشورهای دیگر برای دریافت تعداد معین زائران و سهمیهبندی محدود شدهتر برای جلوگیری از ازدواح بیش از حد جمعیت اقداماتی را انجام داده است.
دویچه وله در ادامه به نقل از این کارشناس میافزاید که دولت ترامپ با منافع ایران و عربستان سعودی همطراز و هماهنگ نخواهد شد. او همچنین میافزاید: «عربستان سعودی در جنگی فرسایشی با یمن علیه شورشیان انصارالله در جال باختن است. وضعیت در بحرین نیز برای سعودیها جالب نیست و سرکوب اعتراضات مردمی توسط دولت مورد حمایت عربستان ادامه داشته است. سعودیها در این موارد خواستار اعزام نمایندهای برای دیدار ترامپ بودند اما او این درخواست کرده است.» او معقتد است که ایران و عربستان میتوانند در نارضایتی احتمالی از سیاستهای ترامپ زمینه مشترک همکاری با یکدیگر پیدا کنند.
دوبچهوله در پایان اشاره میکند که با این حال، برای کنارگذاشتن خصومت و عادیسازی روابط زمان زیادی مورد نیاز است و به این زودیها نباید انتظار ایجاد روابط حسنه را داشت.
در ارتباط با پیام حسن نیت ظریف برای بهبود روابط با عربستان سعودی، «عبدالرحمن راشد» سردبیر پیشین شبکه خبری «العربیه» در مطلبی با اشاره به اظهارات اخیر ظریف پیش از برگزاری نشست اقتصاد جهانی داووس این پرسش را مطرح کرده است که آیا ایران خواستار همکاری با عربستان سعودی است؟ او همچنین در یادداشتی در سایت «عربنیوز» مینویسد: «ایا این نشانهای از آن است که روسیه دیگر مثل قبل خواستار همکاری با ایران در سوریه نیست؟ آیا این نشانهای از تغییر رویکرد ایران پس از پایان دوران ریاستجمهوری اوباما است؟» و اشاره میکند که شاید ظریف تنها هدفش از اظهارات اخیر بهبود وجهه ایران نزد افکار عمومی بینالمللی در داووس باشد. او اشاره میکند که اظهارات ظریف درباره همکاری با عربستان سعودی برای حل مشکلات منطقهای حرفی قابل محکوم کردن نیست و شایسته است. با این حال، از دید او شنیدن این صدا از ایران کمی عجیب به نظر میرسد.
راشد با اشاره به موضوع بحران لبنان اشاره میکند که آیا واقعا انتخاب میشل عون و پایان بن بست سیاسی در آن کشور نتیجه همکاری ایران و عربستان سعودی بود؟ او معتقد است که این موضوع هیچ ارتباطی به گفتوگوی احتمالی تهران – ریاض نداشته است.
راشد مینویسد: «در آن زمان عربستان سعودی گفته بود که در مسئله داخلی لبنان دخالتی نمیکند». او اشاره میکند که دولت جدید لبنان موضعی خصمانه علیه عربستان سعودی اتخاذ نکرده است.
او در پایان مینویسد: «ظریف مطئمنا نمیخواهد کشورش هزینه جنگ بر دوشاش باشد. او قطعا میخواهد کشورش روابط خوبی با کشورهای همسایه داشته باشد.»