برجام چند دلار از دارایی های ایران را آزاد کرد؟

این دارایی ها شامل مطالبات نفتی ایران از امارات، انگلیس، هند، یونان، ایتالیا و نروژ می شود.

همچنین تا پیش از اجرای برجام همزمان با توافق ژنو در سوم آذرماه ۱۳۹۲، کشور ما توانست در مجموع به ۱۲ میلیارد دلار از وجوه مسدود شده خود در ژاپن، کره جنوبی و هند دسترسی پیدا کند.

چندی پیش نیز روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» در گزارشی اعلام کرد در سایه توافق برجام و اجرای آن ایران توانست ۱۰ میلیارد دلار از دارایی های توقیف شده خود را به شکل نقدی یا طلا دریافت کند.

در عصر پسابرجام، بانک مرکزی به وجوه مسدود شده مربوط به در دوره تحریم ها به طور کامل دسترسی پیدا کرده است. همچنین این بانک بر منابع مالی خود در خارج از کشور کنترل دارد؛ به گونه ای که تخصیص ارز به میزان زیادی به روز شده و نوبت های چهار ماهه پیش از برجام از بین رفته است.

همچنین حساب های بانک مرکزی نزد دیگر بانک های مرکزی بویژه در اروپا، یک به یک در حال بازگشایی و فعالیت دوباره است.
اکنون حساب بانک مرکزی در اتریش، ایتالیا، ژاپن، سوئیس، بلژیک، اسپانیا، هند، کره جنوبی، چین، ترکیه و روسیه، فعال شده و مذاکره با سایر کشورها در حال انجام است.

*محدودیت های غیربرجامی بانک ها

همانطور که در گزارش وزارت امور خارجه نیز تاکید شده است، هرچند گشایش های ناشی از رفع تحریم ها در بخش بانکی و مالی گسترده بوده و نظام بانکی کشور را از بحران خارج کرده است اما همچنان برخی مشکلات که به برجام ارتباطی ندارد، پابرجاست.

این مشکلات به تحریم های اولیه و غیرهسته ای آمریکا، قوانین پولشویی و لزوم استانداردسازی نظام بانکی و انطباق آن با مقررات بین المللی مربوط می شوند اما می توان گفت سیستم بانکی کشور با مانع تحریمی جدی روبرو نیست و هیچ کجا در بن بست قرار ندارد.

* ارتباطات بانکی

آنگونه که گزارش وزارت امور خارجه نشان می دهد، بانک های کوچک و متوسط خارجی همکاری با نظام بانکی ایران را آغاز کرده اند و بانک های بزرگ تر نیز در آستانه ورود به این عرصه قرار دارند.

در یک سال گذشته، برخی بانک های خارجی آمادگی خود را برای گشایش دفتر نمایندگی و همچنین شعبه در ایران اعلام کرده اند که این امر در مواردی عملیاتی شده و چند درخواست نیز در دست بررسی و اقدام است.

شعبه های بانک های داخلی نیز در خارج از کشور فعال شده است و نقش زیادی در مبادلات مالی ایفا می کنند. برخی از آنها از طریق اتصال به نظام پرداخت یورو (تارگت۲) به سیستم تسویه اروپا نیز دسترسی یافته اند.

همچنین پس از اجرای برجام، شبکه بانکی کشور به سیستم پیام رسانی مالی موسوم به سوئیفت متصل است و اتصالات بانکی و پیام رسانی به صورت دوسویه برقرار شده و در جریان است.

آن دسته از بانک های ایرانی که مجوز انجام عملیات ارزی بین المللی دارند، توانسته اند نسبت به برقراری روابط کارگزاری با بانک های خارجی به صورت افتتاح حساب، مبادلات ارزی در قالب صدور حواله جهت انجام خدمات ارزی، گشایش اعتبار اسنادی و ثبت سفارش برات اسناد اقدام کنند.

بر این اساس از زمان اجرای برجام (بیست و هفتم دی ماه ۱۳۹۴) تا یازدهم دی ماه امسال، ۶۵۰ رابطه کارگزاری با ۲۳۸ بانک خارجی برقرار شده است.

در زمینه گشایش اعتبارات اسنادی و ارایه خدمات تجاری نیز باید گفت تا بیست و پنجم دی ماه امسال ۷۷ هزار و ۹۱۲ فقره خدمات تجاری در قالب گشایش ۱۵ هزار و ۱۲۴ فقره اعتبار اسنادی، یک هزار و ۴۶۴ فقره ثبت سفارش برات اسنادی و ۶۱ هزار و ۳۲۴ فقره حواله ارزی انجام شد.

بر این اساس ارزش دلاری خدمات تجاری ارایه شده از آغاز امسال تا بیست و پنجم دی ماه شامل ۱۴ میلیارد و ۹۲۳ میلیون دلار گشایش اعتبار اسنادی، سه میلیارد و ۴۵ میلیون دلار برات اسنادی و ۱۲ میلیارد و ۷۶۳ میلیون دلار حواله ارزی می شود.

همان گونه که وزیر نفت چندی پیش اعلام کرد درآمدهای نفتی بدون وقفه به حساب های ایران واریز و دریافت می شود. گزارش وزارت امورخارجه نیز بیانگر آن است که ۱۲ حساب بانکی در آلمان، ایتالیا، ژاپن، ترکیه، امارات، سویس، چین و نیز شعبه های خارجی سه بانک ایرانی، برای واریز وجوه حاصل از صادرات محمولات نفتی فعال شده است.

بتازگی «دویچه بانک» آلمان و بانک «آر.بی.اس» (RBS) انگلیس نیز نقل و انتقال وجوه برای شرکت نفت ایران و نیکو را آغاز کرده اند.

نظام بانکی در زمینه تامین منابع مالی و گشایش خطوط اعتباری نیز با موسسه های مالی کشورهای مختلف مذاکره کرده است.
در مجموع بیش از ۶۰ میلیارد دلار آمادگی برای عقد قرارداد وجود دارد که فقط شامل موارد وزارت نفت نمی شود و زمینه های دیگر را نیز دربردارد./ ایرنا