کمتر از دو ساعت پیش از اعلام استعفای میخائیل گورباچف آخرین رییس‌جمهوری اتحاد جماهیر شوروی در ۲۵ دسامبر سال ۱۹۹۱ میلادی او تماسی تلفنی با جورج اچ دابلیو بوش (پدر جورج دابلیو بوش) داشت که جشن کریسمس را به همراه نوه‌هایش در کمپ دیوید می‌گذراند.
در هفته‌های پیش از آن نشانه‌هایی آشکار شده بودند که نشان می دادند اتحاد جماهیر شوروی دیگر از هم فروپاشیده است. در اوکراین برای کسب استقلال همه‌پرسی ملی‌ای برگزار شده بود و دیگر جمهوری‌های شوروی نیز در حال حرکت در آن جهت بودند.
ستاره اقبال «بوریس یلستین» در حال اوج‌گیری بود و مشخص شده بود که او گورباچف را کنار خواهد زد. در آن زمان گورباچف و بوش در حال همکاری با یکدیگر برای جلوگیری از فروپاشی خونین شوروی برای حل درگیری‌های منطقه‌ای مانند منازعات خاورمیانه بودند. در طول مکالمات و گفت‌و‌گوهای آغاز شده از سال ۱۹۸۷ میلادی مشخص شده بود که میان گورباچف و بوش اعتماد و آشنایی ایجاد شده است.
در آخرین مکالمه لحن صحبت‌ها نشان می‌دهند که آن دو بیش از آن‌که رقبای دوران جنگ سرد باشند به شرکای تازه‌ای تبدیل شده‌اند. در این مکالمه گرمای روابط و حس ایجاد اعتماد میان دو رهبر احساس می‌شود. روزنامه «نیویورک تایمز» با انتشار گزارشی جزئیات مکالمه میان این دو رهبر سیاسی امریکا و شوروی را توضیح داده است:
بوش: سلام، میخائیل.
گورباچف: جورج، دوست عزیز من. خوب است که صدایت را می‌شنوم.
بوش: در این روز مهم و تاریخی به تو تبریک می‌گویم.
گورباچف: اجازه بدهید حرفم را با گفتن موضوعی لذتبخش آغاز کنم. کریسمس را به شما و باربارا و خانواده‌تان تبریک می‌گویم. اجازه دهید برای اولین بار کریسمس را به شما تبریک بگویم و بهترین آرزوها را برایتان داشته باشم.
خب اجازه دهید بگویم که دو ساعت دیگر من در تلویزیون مسکو سخنرانی خواهم داشت و بیانیه کوتاهی را خواهم خواند. من یک نامه برای شما فرستاده‌ام جورج. امیدوارم که بزودی آن را دریافت کنید. در این نامه تاکید کرده‌ام که همکاری ما با یکدیگر ارزش زیادی دارد. امیدوارم که تمام مقام‌های دو کشور با یکدیگر داشته باشند. امیدوارم که مسئولیت خود را برای این امر مهم درک کنند.
بوش: اجازه دهید چیزی را به شما بگویم که بسیار مهم است. تاکید من بر روی آینده کشورهای مشترک‌المنافع است. در نتیجه کمک به روند همکاری میان جمهوری‌های شوروی وظیفه مشترک ماست.
گورباچف: خوب است. در حال حاضر در مورد روسیه دومین موضوع مهمی که می‌خواستم با شما در میان بگذارم فرمان استعفایم از مقام ریاست‌جمهوری اتحاد جماهیر شوروی است که بر روی میزم گذاشته‌ام. من از تمام سمت‌های خود به خصوص فرماندهی کل قوا استعفا خواهم داد و قدرت و اختیارات استفاده از تسلیحات هسته‌ای را به رییس‌جمهوری فدراسیون روسیه انتقال خواهم داد. در نتیجه، من امور را تا زمان تکمیل روند قانون اساسی انجام خواهم داد. می‌توانم به شما اطمینان دهم که همه چیز تحت کنترل شدید قرار خواهد داشت. به محض اعلام استعفای من این احکام به اجرا گذاشته خواهند شد. مطمئن باشید که ارتباطات قطع نخواهند شد. می‌توانید شب کریسمس بسیار آرامی را داشته باشید. بازهم در مورد روسیه احازه دهید بگویم که همه ما باید بهترین کاری که می‌توانیم را برای حمایت از آن انجام دهیم. ما نیازمند حمایت از روسیه هستیم شرکای ما باید کار را انجام دهند و نقش مهمی ایفا کنند.
قصد ندارم این موضوع را مخفی کنم که از نظر سیاسی یعنی حیات سیاسی‌ام فعال خواهم بود. هدف اصلی من کمک به تمام روندهایی است که بتوان پروستروئیکا (اصلاحات اقتصادی) آغاز‌شده را به سرانجام رساند و تفکر جدیدی در امور جهان را عملی کرد. مردم امریکا و مطبوعات امریکایی از من درباره روابط شخصی‌ام با شما می‌پرسند. می‌خواهم در این برهه زمانی به شما بگویم که برای روابط‌مان ارزش زیادی قائل هستم و می‌گویم که باید با یکدیگر دوستی و اتحاد داشته باشیم. نقش ما ممکن است تغییر کنند من می‌خواهم به شما اطمینان دهم که آن‌چه را که توسعه داده‌ایم تغییر نخواهد کرد. برای شما و بارابارا بهترین‌ها را آرزو می‌کنم.
بوش: میخائیل، اجازه دهید مراتب قدردانی خود را برای این تماس به شما اطلاع دهم. من با علاقه زیاد به گفته‌های شما گوش دادم. ما در تعامل با یکدیگر باقی خواهیم ماند؛ به خصوص با فدراسیون روسیه که مشکلات زیادی می‌تواند در این زمستان داشته باشد. من خوشحال شدم که شما برنامه‌ای برای مخفی کردن ندارید و از لحاظ سیاسی فعال خواهید ماند.
من نامه‌ای را امروز برای شما نوشته که ارسال می‌شود. اعتقاد دارم که آن‌چه شما انجام داده‌اید در تاریخ زنده خواهد ماند و توسط مورخان نقل خواهد شد. از نظر شما در قبال سلاح‌های هسته‌ای قدردانی می‌کنم. من با علاقه می‌دانم که مسئولیت در قانون اساسی در این مورد به بوریس یلستین منتقل شده است. به شما اطمینان می‌دهم که می‌توانیم همکاری خوبی در این زمینه با یکدیگر داشته باشیم. در حال حاضر، در کمپ دیوید هستیم و می‌توانیم پذیرای شما به همراه بچه‌ها و نوه‌ها باشیم. یکی از بچه‌های‌مان در فلوریدا است و دیگری با خانواده در ویرجینیا. هر زمانی که به امریکا بیایید از شما استقبال خواهیم کرد. امیدوارم زودتر شما را اینجا ببینم. دوستی ما قوی باقی خواهد ماند و هیچ تردیدی در این‌باره ندارم. البته با احترام با سایر رهبران جمهوری روسیه و جمهوری‌های دیگر نیز برخورد خواهیم کرد. ما با برسمیت‌شناختن و احترام به حاکمیت هر کدام از جمهوری‌ها عمل خواهیم کرد. از پیشنهادات شما در نقش جدید احتمالی‌تان استقبال خواهیم کرد. این را بدانید که دوستی من و باربارا با شما بسیار بسیار برای‌مان با ارزش است. در این زمان خاص از سال به شما درود می‌فرستم و قدردان شما برای آن‌چه که برای صلح جهانی انجام داده‌اید هستم. بسیار ممنونم.
گورباچف: سپاسگزارم جورج. خوشحالم که امروز تمام این‌ها را از شما شنیدم. با شما خداحافظی می‌کنم.
بوش: با بهترین آرزوها برای شما، میخائیل
گورباچف: خداحافظ
منبع: آفتاب