تمدید تحریم‌های ایسا (ISA) توسط آمریکا به این دلیل بدون امضای اوباما تبدیل به قانون شد که بیش از ۶۶ درصد آرای سنا را داشت؛ اما جان کری با اختیارات تفویض‌شده از سوی رئیس‌جمهور، بخش‌هایی از این قانون را طبق برجام ویو (waive) متوقف ساخته است. معنای این رخدادها چیست؟ آیا هیچ اتفاق مهمی رخ نداده و روال به سبک قبلی در جریان است؟ این‌که روال به سبک قبل در جریان بوده و برجام در حال اجراست به جای خود درست است؛ اما اتفاقات مهمی نیز رخ داده است.
به گزارش ایسنا، «امید ملی ایرانیان» افزوده است: برای درک بهتر این اتفاقات از گذشته و برای مثال با مصاحبه‌ای از محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در شهریورماه ۱۳۹۳ با شبکه «پی. بی. اس» آغاز می‌کنیم؛ آنجا که ظریف در پاسخ به این سؤال که «بسیاری از تحریم‌ها توسط کنگره آمریکا وضع شده‌اند و لغو دائمی آنها بدون مصوبه کنگره امکان‌پذیر نیست، نظر شما چیست؟» گفته بود: «ما با دولت (آمریکا) طرف هستیم، البته پیچیدگی‌های داخلی مربوطه را می‌دانیم، اما به عنوان یک دولت دارای حاکمیت، با دولت ایالات متحده به عنوان یک دولت دارای حاکمیت طرف هستیم. ما در سیاست‌های داخلی و درونی ایالات متحده مداخله نمی‌کنیم.»
در حقوق بین‌الملل، دولت به معنای قوه مجریه نیست بلکه معادل(state) کلیت فراگیری است متشکل از تمام ارکان حاکمیتی یک کشور، در روابط بین‌الملل دولت‌ها و نمایندگان برگزیده‌شان در روابط خارجی (رئیس حکومت، رئیس دولت، وزیر امور خارجه، سفرا یا نمایندگان ویژه) طرف حساب هم هستند. موضع این افراد سخن کلیت دولت (حاکمیت) تلقی می‌شود و سخن دیگران از چنین اعتباری برخوردار نیست. این‌که دولت‌ها روابط داخلی را چگونه تنظیم می‌کنند به خودشان مربوط است.
در مورد تمدید قانون ایسا، پنهان شدن دولت آمریکا پشت اصل تفکیک قوا پذیرفته نیست، چراکه آنها متعهد بوده‌اند مانع از اجرای بندهای مؤثر بر برجام شوند؛ البته تابحال هم چنین شده است، اما نفس تصویب دوباره و تمدید قانون ایسا اقدامی سازنده و توأم با حسن نیت تلقی نمی‌شود؛ برای همین ایران حتی بدون اجرای آن بندهای ویو (waive) و متوقف‌شده، نفس تمدید قانون تحریم‌های اولیه آمریکا را خلاف مفاد برجام می‌داند، چراکه مطابق بندهای ۲۸ و ۲۹ برجام، طرفین به اجرای مفاد برجام با حسن نیت و در فضایی سازنده متعهد هستند و بر مبنای احترام متقابل باید از اقدام خلاف روح، نص و هدف برجام که سبب تخریب اجرای موفق آن شود خودداری کنند.
نکته مهم مورد اشاره رئیس‌جمهور روحانی در سخنرانی ۱۶ آذر امسال همین بود که حتی تمدید ایسا (به هر شکلی و با هر ساز و کار داخلی) نوعی نقض مفاد برجام و مغایر با مفاد مصرح آن بوده و با واکنش متناسب مواجه خواهد شد که با صدور دو فرمان رئیس دولت به وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی، در مرحله کنونی اقدام متناسب و متوازن صورت گرفته است.
واقع آن است که جمهوری اسلامی ایران همانند قاطبه کشورهای جهان خواهان ادامه حیات توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) میان ایران و گروه ۱+۵ است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و دیگر مجامع و محافل بین‌المللی نیز بر پایبندی ایران به تعهدات برجامی خود گواهی داده‌اند.
آزاد شدن فروش نفت و رفع تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت و باطل شدن ۶ قطعنامه تحریم ذیل بند ۷ منشور سازمان ملل، بسته شدن پرونده Pmd و ده‌ها دستاورد ریز و درشت دیگر همراه با اعمال حق غنی‌سازی، فروش آب سنگین و اورانیوم غنی‌شده و خرید کیک زرد و تولید رادیو دارو و ادامه برنامه تحقیقاتی ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته به آسانی به دست نیامده‌اند، بلکه جملگی ثمره ایستادگی و مذاکره نمایندگان این ملت و دولت بوده است.
اما ایران و ایرانیان پیشرفت بدون عزت را برنمی‌تابند و اصولاً قائل به چنین روشی نیستند؛ مطالعه وضعیت کشورهای همطراز نیز نشان می‌دهد اساساً پیشرفت بدون عزت وجود خارجی هم ندارد؛ از همین روست که در اجرای برجام ایرانیان به دقت مراقب بدعهدی و عدم حسن نیت‌های حاکمیت ایالات متحده آمریکا بوده و برای آن برنامه و پلن‌های مختلف را طراحی و به موقع اطلاع‌رسانی می‌کنند. این هوشیاری و روش، خود نه فقط تهدید طرف مقابل و آمریکاست بلکه به سهم ایران صیانت از توافق برجام نیز هست. چنانچه پیام روشن اقدامات ایران اثبات عملی این مهم است که در صورت نقض برجام دست بسته نیست و هر نقض نسبت به روح و اهداف کلی و خدشه به فضای سازنده فی‌مابین را به دقت پاسخ می‌دهد، تا چه رسد به نقض آشکار و احتمالاً از حالت ویو (waive) خارج کردن بندهایی از ایسا.
این صیانت از برجام مشابه صیانتی است که قدرت دفاعی ایران از آرامش و صلح می‌نماید و پیام روشن دارد که صلح‌خواهیم اما نه تنها دست بسته نیستیم بلکه قدرت تهاجم دفاعی داریم.
باید توجه کرد طبق برجام و در چارچوب گسترش فضای سازنده در پی اجرای مفاد توافق، حتی بنابر آن است حداکثر هشت سال و سه ماه بعد از صدور قطعنامه ۲۲۳۱ یا هر زمان که آژانس اعلام کند ایران هیچ فعالیت هسته‌ای اعلام نشده ندارد (هر کدام که زودتر میسر شود) در قبال حذف تحریم‌های اولیه و غیر هسته‌ای آمریکا، مجلس شورای اسلامی نیز پروتکل الحاقی را از حالت اجرای داوطلبانه و موقت خارج و به تصویب نهایی برساند.
سردمداران احزاب و حاکمیت آمریکا باید بدانند اگر با هر ساز و کار داخلی، به تعهداتی که نمایندگان آنها در مذاکرات چندجانبه بین‌المللی پذیرفته‌اند، تمکین نکرده و فضایی متفاوت ایجاد کنند، به میزان نقضی که مرتکب می‌شوند با واکنش متناسب و قاطع مواجه خواهند شد؛ این خود اثبات تعهد ایران به مفاد توافق چندجانبه برجام است و نه تسلیم خواست یک کشور بودن.