با ثبت دو اثر تاریخی، خانه‌های تاریخی مازندران یک به یک در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته است تا از گزند تخریب مصون بماند.
عمارت دخانیات و خانه بهرامی آمل به‌تازگی در لیست آثار ملی قرار گرفتند تا گرد فراموشی از خانه‌های تاریخی استان زودده شود. عمارت دخانیات کلاردشت و خانه بهرامی آمل به ترتیب با شماره ثبت ۳۱۵۶۵ و ۳۱۵۴۷ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر از ثبت دو اثر تاریخی دیگر در لیست آثار ملی کشور خبر داد و افزود: با دستور معاون رئیس‌جمهور به استاندار، عمارت دخانیات کلاردشت و خانه بهرامی آمل به ترتیب با شماره ثبت ۳۱۵۶۵ و ۳۱۵۴۷ در فهرست آثار ملی قرار گرفت.
دلاور بزرگ نیا بابیان اینکه عمارت دخانیات مربوط به دوره پهلوی اول است و بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارد افزود: تزیینات، مصالح داخلی و خارجی بکار رفته در این بنا از سیمان، گچ، سنگ و آجر است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران گفت: اثر تاریخی، فرهنگی عمارت دخانیات کلاردشت در دوطبقه به ابعاد ۵۷/۲۶ طول و عرض ۱۳ متر با پوشش بام شیروانی و پلان مستطیل شکل ساخته‌شده است.
ارزنده ترین بنای تاریخی مازندران ثبت ملی شد
بزرگ نیا از خانه‌های قاجاری به‌عنوان یکی از ارزنده‌ترین نمونه‌ها از میان بناهای تاریخی موجود در استان مازندران یادکرد و گفت: مازندران با توجه به اقلیم، خانه‌های برونگرا دارد و مصالح مورداستفاده در اثر مصالح بومی چوب و گل و … است
وی افزود: خانه بهرامی بر روی سکویی مرتفع ساخته‌شده و راه ارتباط حیاط با داخل ساختمان از طریق ۸ پلکان دوطرفه است سقف‌ها تماماً چوبی و دارای تزئیناتی شامل نقاشی‌های زیبایی در زیر سقف مشابه نقوش سقانفارهای مازندران با موتی‌های هندسی، گیاهی، جانوری و انسانی است.
وی گفت: هرگونه دخل، تصرف یا اقدام وعملیاتی که منجر به تخریب یا تغییر هویت این بنا شود برابر ماده ۵۵۸ تا ۵۶۹ قانون اساسی مجازات تعزیرات و مجازات بازدارنده جرم محسوب می‌شود و مرتکب مشمول مجازات قانونی خواهد شد.
وی بابیان اینکه تاکنون ۶۷۰ اثر تاریخی فرهنگی، ۱۷ اثر طبیعی و ۴۷ اثر معنوی در مازندران به ثبت ملی رسید. افزود: مرمت و بازسازی این اثر فرهنگی و تاریخی با تأیید و نظارت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری انجام خواهد شد.
از بین خانه‌های تاریخی مرکز مازندران، خانه‌های تاریخی کلبادی، رمدانی، فاضلی، ناظری‌ها، سردار جلیل و سرهنگ خان واقع در بافت تاریخی قدیمی ساری پیش‌ازاین در فهرست میراث ملی ثبت‌شده بودند.
خانه‌های تاریخی از جاذبه‌های مازندران و ساری است که بسیاری از آنان در بین برج‌های سیمانی و نافرم گمشده‌اند و بازدید از آن چندان آسان نیست
خانه‌های تاریخی از جاذبه‌های مازندران و ساری است که بسیاری از آنان در بین برج‌های سیمانی و نافرم گمشده‌اند و بازدید از آن چندان آسان نیست.
پایش خانه‌های تاریخی مازندران نشان می‌دهد این فضاها و عناصر معماری تنها پاسخگوی یک کارکرد خاص نیستند و مجموعه‌ای از نیازها را همزمان تأمین می‌کنند، به‌عنوان‌مثال می‌توان به میان سرا، حیاط مرکزی حیاط مال‌رو در خانه‌های درون‌گرای ایرانی اشاره کرد.
حیاط در این خانه‌ها همزمان عامل تأمین محرمیت، حفظ حرمت خانواده و همچنین به‌عنوان ایجادکننده یک خرد اقلیم مطبوع در مقابل شرایط نامساعد بیرون، عامل برقراری رابطه بین انسان و طبیعت، آب، نور و گیاه و عامل ایجاد نظم فضایی در خانه، سامان دادن اجزا و فضاهای کوچک و بزرگ در اطراف خود بوده است.
شکل‌گیری فضاهای اندرونی و بیرونی، طراحی سلسله‌مراتب فضایی از حیث محرمیت، با تعبیه فضایی به نام هشتی در ورودی خانه‌ها و عدم اشراف به فضاهای داخلی خانه در بدو ورود، از اثرات این معماری است.
حسین اسلامی یک محقق و رئیس مرکز ساری شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر بابیان اینکه تعداد زیادی از این خانه‌ها خراب‌شده متذکر شد: تعدادی از این خانه‌ها مثل ناظریان، صادقیان، حسین‌خان، فاضلی، میرگتی، قابل‌بازسازی و بهره‌برداری درزمینهٔ گردشگری فرهنگی هستند.
وی خاطرنشان کرد: اگر روزی مدیریت این خانه‌های تاریخی به دیگر نهادها مثل شهرداری محول شود، با همکاری نهادهای مردم‌نهاد، استانداری و فرمانداری بی‌تردید از مازندران یک استان گردشگری و فرهنگی خواهیم ساخت.
۲۵ خانه تاریخی در ساری ارزش ثبت سازمان میراث رادارند و در حال حاضر تعدادی از این خانه‌ها مرمت‌شده و تعدادی دیگر هم شناسایی‌شده ولی تاکنون به ثبت نرسیده است. به تأکید کارشناسان میراث فرهنگی، ثبت کردن به معنای شناسنامه‌دار شدن این خانه‌ها است تا کلیه تعمیرات و تغییرات با اجازه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری انجام شود و عدم آگاهی کافی مردم درزمینهٔ مرمت این خانه‌ها باعث شده بسیاری از خانه‌ها به مخروبه تبدیل شود.
به تأکید آنان در صورت ثبت خانه‌ها کلیه تغییرات با نظر کارشناسی سازمان میراث انجام می‌شود و اگر ثبت آثار تاریخی شوند به‌هیچ‌وجه مالکیت شخص سلب نمی‌شود.