آوای رجزخوانی و عاشقی گوزن‌ها در جنگلهای هیرکانی به گوش می‌رسد و چتر حفاظتی برای حمایت ازاین‌گونه‌های زیبا و منحصربه‌فرد در چادرهای گاوبانگی گسترده شده است.
مهر – گاو بانگی را می‌توان فصل عاشقی گوزن‌ها نام نهاد، رقابت عاشقانه بین گوزن‌های نر برای تعیین قلمرو و بیرون راندن رقیب. هنوز نبض مرال ها و گوزن‌های عاشق در جنگلهای شمال می‌زند و دیدن نماد طبیعت مازندران به رؤیا تبدیل نشده است.
هرساله هنگام پاییز، شکارچیان و دلالان به مناطق ییلاقی می‌آیند تا اقدام به خرید شاخ گوزن کنند و بهایی که در این زمینه پرداخت می‌کنند بسیار ناچیز است. مرال یا گوزن قرمز که به آن گاو کوهی نیز می‌گویند، بزرگ‌ترین پستاندار علفخوار کشور و از گونه‌های جانوری حمایت‌شده است که پراکنش آن در کشور محدود به استان‌های شمالی به‌ویژه استان مازندران و بخش‌هایی از جنگلهای جنوبی استان سمنان و شرقی استان خراسان شمالی است.
همزمان با شروع فصل پاییز فصل جفت‌گیری مرال ها (گوزن قرمز) نیز آغاز می‌شود، در این زمان گوزن‌های نر برای تعیین قلمرو به جنگ با دیگر نرها پرداخته و با ایجاد صدایی شبیه صدای گاو اهلی، گوزن‌های ماده را در محدوده قلمرو خود جمع می‌کنند، به این زمان گاو بانگی می‌گویند که همه‌ساله از اواسط شهریورماه آغاز و تا اواخر مهرماه ادامه دارد.
مرال ها هرساله بسته به شرایط اقلیمی از اواسط شهریورماه که به مرحله گاو بانگی معروف است از زیستگاه‌های انبوه جنگلی خارج و در عرصه‌ها و فضاهای باز داخل جنگل تجمع یافته و تشکیل گله‌های جنسی می‌دهند.
معمولاً یک مرال نر هدایت گله را بر عهده می‌گیرد و این مرحله از دوران زیستی مرال که حدود یک ماه به طول می‌انجامد با بروز بانگ یا نعره از سوی مرال نر همراه است که برای حفاظت از گله و دور کردن گوزن‌های نر رقیب بروز می‌دهد . طول دوران آبستنی مرال حدود هشت ماه و نیم بوده و اواخر فصل بهار گوساله‌ها به دنیا می‌آیند.
منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی شمالی، پناهگاه حیات‌وحش دودانگه و چهاردانگه کیاسر و نواحی جنگلی هزارجریب نکا و بهشهر مهم‌ترین زیستگاه‌های مرال در استان مازندران بشمار می‌روند. به تأکید کارشناسان محیط‌زیست برای حفظ گونه گوزن تمام دوستداران طبیعت باید تلاش کنند تا از شکار این‌گونه خودداری شود و علاقه‌مندان طبیعت بدانند که شکار این حیوان باعث می‌شود در مدت‌زمان کمی منقرض شود.
مناطق جنگلی هزارجریب بهشهر و نکا، پناهگاه حیات‌وحش دودانگه و چهاردانگه، کیاسر و محدوده امن منطقه حفاظت‌شده البرز مرکزی از مهم‌ترین زیستگاه‌های مرال در کشور است.
به دلیل آسیب‌پذیر شدن گوزن‌ها در فصل گاو بانگی، محیط بانان زیستگاه‌های مرال در مناطق جنگلی شمال کشور اقدام به برپایی پست‌های موقت گاو بانگی به‌وسیله چادر در نقاط حساس کرده و حفاظت از گوزن‌ها را تشدید می‌کنند، در سایر ایام سال شکار مرال به دلیل پوشش انبوه زیستگاه‌های جنگلی و هوشیاری گوزن‌ها چندان ساده نیست.
مدیرکل محیط‌زیست مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به شروع فصل گاو بانگی افزود: بیش از ۲۵ چادرگاوبانگی برای جلوگیری از شکار گوزن‌ها در این فصل برپاشده است.
ناصر مهردادی ادامه داد: در فصل گاو بانگی اگر گوزن نر صدای گوزن نر دیگری را در محدوده قلمرو خود بشنود با سرعت به سمت صدا حرکت می‌کند تا گوزن مهاجم را از قلمرو خود خارج کند.
وی اظهار داشت: در این زمان شکارچیان در نقطه‌ای کمین کرده و به‌وسیله ابزارهایی همچون شاخ قوچ، کدو و غیره صدای گوزن‌ها را تقلید می‌کنند. به دنبال تقلید صدای گوزن توسط شکارچیان، گوزن نری که شکارچیان در قلمرو آن حضور دارند بلافاصله به سمت صدا حرکت کرده و در مقابل شکارچیان ظاهرشده و به‌راحتی شکار می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: عرصه‌های جنگلی استان مازندران بار دیگر شاهد تلاش شبانه‌روزی محیط‌بانانی است که سعی دارند محیطی امن برای زاد و ولد این‌گونه باارزش فراهم آورند و به‌منظور حفاظت از مرال ها و انجام اقدامات حفاظتی در مناطق جنگلی استان چادرهای گاو بانگی را به مدت یک ماه از اواخر شهریور تا اواخر مهرماه برپا می‌دارند.
مهردادی با اشاره به تلاش‌های شکارچیان غیرمجاز و سودجویان برای شکار گوزن‌ها در فصل گاو بانگی می‌گوید: شکارچیان متخلف با تقلید صدای گوزن‌ها سعی در شکار آن‌ها دارند که با برپایی چادرهای گاو بانگی تلاش داریم ازاین‌گونه باارزش و حمایت‌شده حفاظت کنیم.
نعره‌های گوزن نر که بیانگر میزان قدرت و جسارتش در تعیین قلمرو است در لابه‌لای درختان جنگلهای هیرکانی طنین‌انداز شده و زمان فرمانروایی قویی‌ترین نر گروه را اعلام می‌دارد. فصل گاو بانگی فرارسیده و آغاز رقابت برای از میدان به درکردن سایر گوزن‌های نر و در اختیار گرفتن قلمرو برای سلطه بر گوزن‌های ماده و بقای نسل بزرگ‌ترین گوزن ایران است
در حال حاضر حدود هزار رأس گوزن در جنگلهای شمال شمارش‌شده‌اند و پیش‌بینی کارشناسان بر این است که نسل این نماد جنگلهای خزری تا نیم‌قرن دیگر به شماره خواهد افتاد.