طراحی کلاس‌های «سندشناسی» ویژه دانش‌آموزان مازنی
کارشناسان و رئیس اسناد و کتابخانه ملی مازندران ظرفیت ها و الزامات مرکز اسناد را تشریح کردند.
به گزارش ونگ وا، چندی پیش «لطف‌الله محمدنژاد» نخستین رئیس مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران جای خود را به «رضا شکیبایی» داد تا این مرکز میزبان دومین مدیر باشد. چند روز پس از فعالیت‌های شکیبایی در مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران، نشستی با حضور تعدادی از فعالان مرتبط با این حوزه، دبیران آموزش و پرورش استان و اصحاب رسانه برگزار شد که شکیبایی در آن به بیان نقش اسناد در ادبیات و ظرفیت‌ها و الزامات مرکز اسناد و کتابخانه ملی مازندران پرداخت.
وی با تأکید بر لزوم برداشتن گام مثبت برای ارتقای سطح کیفی آموزش و ترویج فرهنگ تاریخی منطقه اظهار کرد: رکن اصلی فرهنگ ادبیات است. حوادث اتفاق افتاده در تاریخ و عمق فاجعه آن را نمی‌توان به تصویر کشید و اگر اقدامی برای ثبت و نگهداری از اطلاعات به جا مانده انجام نشود، آن گاه بی‌اطلاعی از منابع و گنجینه عظیم سندهای تاریخی دردناک است.
رئیس اسناد و کتابخانه ملی مازندران بر ضرورت آگاهی دانش‌آموزان و اهالی فرهنگ مازندران از خدمات سازمان اسناد و کتابخانه ملی اشاره کرد و افزود: لازم است افراد دارای اسناد تاریخی و نسخه خطی به مرکز معرفی شوند تا اطلاعات پنهان به جا مانده از تاریخ منطقه را ثبت کنیم و در اختیار پژوهشگران قرار دهیم. جوان‌های امروز باید با پیشینه تاریخی و فرهنگی خود آشنا شوند. «رضا شکیبایی» پیشنهاد برپایی نمایشگاه اسناد در مدارس متناسب با ایام مختلف را مطرح کرد و گفت: برگزاری نمایشگاه اسناد در مدارس استان متناسب با ایام مختلف هم دانش‌آموزان را با اسناد تاریخی آشنا می‌کند و هم به ترویج فرهنگ ارائه اسناد تاریخی کمک می‌کند. ما نیز با همین نیت قصد داریم برای برگزاری کلاس‌های سندشناسی و سندخوانی ویژه دانش‌آموزان مازندرانی برنامه ریزی ویژه‌ای داشته باشیم.
این مسئول، حفظ آثار پیشینیان و نسل حاضر را برای آیندگان از وظایف ملی دانست و یادآوری کرد: هر کشوری دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی متفاوتی با جوامع دیگر است و نگهداری آثار و اسناد مکتوب جایگاه والایی در هر کشور دارد. پیشینه فرهنگی و داشته‌های ملی و بومی نیز دارای اهمیت بسزایی است. بر همین اساس آرشیو ملی پل ارتباطی بین نسل گذشته، حال و آینده محسوب می‌شود. جمع‌آوری اسناد مکتوب از گذشته سبب استفاده بهینه نسل کنونی برای پژوهش‌ها شده و امروز آنها می‌توانند اطلاعات و معلومات این نسل را به نسل آینده انتقال دهند.
رئیس اسناد و کتابخانه ملی مازندران با اشاره به اینکه متأسفانه بسیاری از اطلاعات علمی و ادبی از بین رفته و در دسترس نیست اظهار کرد: از خانواده‌های مازندرانی می‌خواهیم که اسناد مکتوب نسل‌های گذشته را در منازل جمع‌آوری نکنند. گردآوری، ساماندهی، پردازش، حفظ، نگهداری و اطلاع‌رسانی پیشینه مکتوب از وظایف آرشیو ملی است که این وظیفه با کمک خانواده‌هایی که اسنادی را در اختیار دارند بهتر انجام خواهد شد. خوشبختانه آرشیو ملی در همه زمینه‌ها دارای سند است و هر سندی که در اختیار شخص یا اشخاصی باشد در طبقه و دسته خاص خودش به بهترین شکل نگهداری می‌شود.
شکیبایی یادآوری کرد: این گفتار است که به نوشتار تبدیل می‌شود و رجوع به اسناد برای پی بردن به ادبیات واقعی است. امروز از و برای حفظ این میراث ملی باید به فکر حفظ اسناد تاریخی خود باشیم. سند نویسی هنری است که صنایع ادبی هم در آن لحاظ می‌شود. به عبارتی هم اثری تاریخی محسوب می‌شوند و هم اثری فرهنگی و ادبی.
وی افزود: در حال حاضر اگر بخواهیم پیشینه دولت قاجار و صفویان را مورد بررسی قرار دهیم نیازمند اسناد موجود در آرشیو ملی هستیم. مجموعه اسناد دوره صفویه که به ثبت جهانی رسیده در آستان قدس رضوی نگهداری می شده است به دستور ظل السلطان نابود شده است. البته بیشترین اسناد در دیوانخانه اعلاء کاخ چهل‌ستون نگهداری می‌شود.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی مازندران با اشاره به اینکه اسناد دارای پیشینه پژوهشی هستند، گفت: اسناد منبع مهمی هستند که برای پژوهش‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. قدیمی‌ترین سند موجود در اسناد ملی سند ایلخانان است که در آرشیو ملی ایران نگهداری می‌شود و سند پیش از اسلام و قرون اولیه پس از اسلام وجود ندارد.
مازندران از غنی‌ترین استانهای کشور در زمینه اسناد است
استاد دانشگاه و مورخ مازندرانی هم در این نشست ضمن تسلیت به مناسبت درگذشت پدر ساز «للـه‌وا»ی مازندران اظهار کرد: استاد طیبی تنها سند زنده از هویت لَلِـه‌وا و احیا‌کننده نی محلی در مازندران با انواع مقام‌های آن بود که چند روز پیش ایشان را از دست دادیم.
دکتر «علی رمضانی پاجی» با اشاره به اینکه اسناد هویت یک فرهنگ و تمدن است، یادآوری کرد: اهمیت اسناد یعنی نگهداری از اصالت جامعه که دارای ارزش تاریخی است.
وی با تأکید بر نقش ادبیات در بازخوانی اسناد اظهار کرد: اساتید ادبیات می‌توانند با توجه به رشته تخصصی خود این اسناد را در جامعه پررنگ‌تر کنند و جذاب‌تر به دست مردم برسانند.
این پژوهشگر و همیار اسناد گفت: مرکز اسناد بهترین و امن‌ترین جایگاهی است که مردم می‌توانند اسناد خود را از آرشیوهای منزل در این مکان به ودیعه بگذارند تا میراث‌داران آینده بتوانند از آنها بهره کافی را ببرند. مازندران از غنی‌ترین استانهای کشور در زمینه اسناد است که باید این اسناد به همت مازندرانی‌ها از منازل جمع‌آوری شود.
عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان مازندران با اشاره به اینکه اهمیت و ارزش نسخ خطی چیزی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن عبور کرد، افزود: باید تاریخ و اسناد مهم از سوی اساتید ادبیات برای دانش‌آموزان بازخوانی شود. برگزاری کلاس‌های سندشناسی و سندخوانی برای دانش‌آموزان اتفاق خوبی است که در صورت رقم خوردن می‌تواند تاثیر زیادی در افزایش آگاهی فرهنگی و تاریخی نسل‌های جدید داشته باشد.
رمضانی به جمع‌آوری تعداد زیادی از اسناد در روستای پندر از توابع دودانگه شهرستان ساری اشاره کرد و گفت: در پژوهش‌های میدانی خود با اسنادی روبه‌رو می‌شویم که اهمیت تاریخی بسیار بالایی دارند و اتفاقا دارنده سند هم از اهمیت آن اطلاعی ندارد. فقط صرف اینکه این سند را در منزل نگه می‌دارد برای او رضایت‌بخش است. این درحالی است که اسناد تاریخی به خاطر عمر بالایی که دارند روز به روز با سرعت بیشتری رو به نابودی می‌روند و احتمال از بین رفتن آنها به ویژه در استان مازندران بسیار بالاست. این اسناد نباید در آرشیو منازل نگهداری شود. این اطمینان هم در دارندگان اسناد وجود داشته باشد که اسناد در مرکز با بهترین شیوه‌های علمی نگهداری و در صورت لزوم بازسازی می‌شوند.
وی اظهار کرد: امروز بخش مهمی از تاریخ منطقه مازندران در پستوی خانه‌ها و صندوقچه‌های قدیمی پنهان شده که خارج شدن این اسناد تاریخی و اهدا به مرکز اسناد، حتی اگر برای تصویربرداری از سند باشد، کمک زیادی به پژوهش‌های فرهنگی و تاریخی و دست یافتن به اطلاعات جدید از گذشته منطقه خواهد کرد.