فائزه عباسی: هرچند به خرداد پرحادثه عادت داریم اما تقریبا این ماجرا برای خانه ملت منتفی بوده است و حداقل در چند دوره اخیر، خرداد ماه حادثه‌ای برای هیات رئیسه مجلس به دنبال نداشته است؛ حالا که مجلس دهم به آستانه ورود به چهارمین سال آغاز کار خود نزدیک می‌شود و قرار است خرداد ۹۸ آخرین انتخابات هیات رئیسه برگزار شود، نمی‌توان چندان انتظار تغییر و تحول از آن داشت؛ البته از آن جهت که مجلس دهم بعد از سه دوره، دروازه ورود اصلاح‌طلبان به گود بهارستان محسوب می‌شود و شاید در مقایسه با مجلس نهم بتوان گفت هیات رئیسه مجلس دهم با حواشی بیشتری مواجه بود و حتی در سال اول و سال سوم یک رقابت تنگاتنگ سیاسی را پشت سر گذاشت. در تمام این سه دوره زنان تنها نمایندگانی بودند که با بی‌مهری مجلس دهمی‌ها مواجه شدند و حتی یک کرسی‌ هم از ۱۲ کرسی هیات رئیسه به آنها تعلق نگرفت.

به بهانه نزدیک شدن به آخرین انتخابات هیات رئیسه مجلس دهم نگاهی می‌کنیم به آنچه در طول سه سال گذشته اتفاق افتاد.

رویارویی عارف و لاریجانی

۸ خرداد ۹۵ بود که مجلس دهم با پیروزی لیست ائتلافی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان میانه‌رو رسما آغاز به کار کرد. از همان زمان که هنوز مجلس نهمی‌ها ترک خانه نکرده بودند این تصور وجود داشت که برای انتخابات هیات رئیسه قطعا رقابت سختی میان محمدرضا عارف سرلیست اصلاح‌طلبان در تهران و علی لاریجانی سر لیست اصولگرایان معتدل در قم شکل خواهد گرفت. ۱۰ خرداد بساط انتخابات هیات رئیسه موقت علم شد. گمانه‌زنی‌ها به واقعیت نشست و علی لاریجانی و محمدرضا عارف برای کرسی ریاست وارد رینگ رقابت شدند. اما نتیجه آرا نهمین سال ریاست را برای لاریجانی رقم زد. ۱۰۵ رای هم به گلدان عارف ریخته شد عددی که تا همین اواخر هم معیاری برای تخمین تعداد اعضای فراکسیون امید تلقی می‌شد.

در انتخابات هیات رئیسه موقت هرچند تغییری در کرسی ریاست رخ نداد اما حداقل در کرسی نواب رئیس با یک تحول مواجه شدیم. مسعود پزشکیان نماینده اصلاح‌طلب تبریز و محمد دهقان نماینده اصولگرای طرقبه به مصاف هم برای کرسی نائب رئیسی اول رفتند و علی مطهری و حمیدرضا حاجی‌بابایی( وزیر آموزش و پرورش احمدی‌نژاد) برای کرسی نائب رئیسی دوم ثبت نام کردند. در اینجا برای اولین‌بار نمایندگان اصلاح‌طلب و مستقلین با یکدیگر ائتلاف کردند و پزشکیان به عنوان نایب رئیس اول مجلس انتخاب شدند اما علی مطهری میدان را به محمد دهقان عضو ارشد فراکسیون نمایندگان ولایی واگذار کرد. البته در مورد کرسی دبیران پیروزی از آن اصولگرایان شد و فقط عبدالکریم حسین‌زاده توانست از میان اصلاح‌طلبان راهی سکوی هیات رئیسه شود.

چند روز بعد از انتخابات هیات رئیسه موقت نوبت به انتخابات دائم برای یک‌سال اول مجلس دهم رسید هرچند این‌بار محمدرضا عارف دیگر برای کرسی ریاست کاندیدا نشد اما مصطفی کواکبیان به جای عارف وارد رقابت شد البته او در دقایق آخر منصرف شد و با وجود آنکه اعلام کرد اما اسمش از میان کاندیداها حذف نشد و با این توصیف لاریجانی یکه‌تاز این انتخابات شد. در کرسی نواب اما علی مطهری چند رأی بیشتر از محمد دهقان کسب کرد و جای او را در کرسی نائب دوم گرفت ضمن آنکه در میان کرسی دبیران و ناظران کفه به سود اصلاح‌طلبان سنگین‌تر شد.

​

یک صحنه و دو بازی

انتخابات هیات رئیسه سال دوم مجلس دهم فقط چند روز بعد از دوازدهمین انتخابات ریاست جمهوری برگزار شد؛ انتخاباتی که حداقل در این سه سال مجلس می‌توان گفت یکی از پر حرف و حدیث‌ترین انتخابات‌ بود. با پیروزی حسن روحانی در انتخابات و تمدید دولتش، کاظم جلالی رئیس فراکسیون مستقلین به میان خبرنگاران آمد و گفت چون این انتخابات یک همدلی در کشور ایجاد کرده است می‌خواهیم آن را به سطح مجلس هم تسری بدهیم و ۱۲ کرسی هیات رئیسه به طور مساوات میان سه فراکسیون تقسیم شود. چند روز از این خبر نگذشته بود که زمزمه‌ها حکایت از جلسات مستقلین با اصولگرایان مجلس برای تثبیت کرسی ریاست و تقسیم کرسی نواب رئیس به گوش رسید. این حرف به معنای آن بود که مستقلین برای حفظ کرسی ریاست مجلس حاضر شدند تا با اصولگرایان برای حذف مطهری بر سر معامله بنشینند. موضوعی که بعد از مدتی از سوی مستقلین تکذیب و از سوی اصولگرایان تائید شد. هرچند امیدی‌ها می‌گفتند برای تقسیم کرسی‌های ریاست صحبتی با ما نشده است اما نهایتا یک‌ روز مانده به برگزاری دومین انتخابات هیات رئیسه مجلس دهم خبر آمد که هر سه فراکسیون قرار است ائتلافی به پیش بروند. یعنی کرسی ریاست برای لاریجانی باشد و بقیه کرسی‌ها میان سه فراکسیون تقسیم شود. البته این بازی باز تا دم در صحن بیشتر دوام نیاورد و وقتی اسامی کاندیداها معرفی شد تنها فراکسیون امید بود که بازی خورد؛ به طوری که نه مستقلین به عهد خود وفا کردند و نه اصولگرایان آنها فارغ از توافقی که با هم کرده بودند کاندیدا معرفی کردند و نتیجه آن شد که سهم اصلاح‌طلبان از کرسی‌های هیات رئیسه در سال دوم به کمترین میزانش رسید.

شگفتی سال سوم

انتخابات هیات رئیسه مجلس در سال سوم هیچ شباهتی با انتخابات‌های دوره قبلش نداشت. گویا ماجراهای انتخابات سال دوم هم امیدی‌ها و هم اصولگرایان را هشیارتر کرده بود و برای همین هر سه فراکسیون برای کرسی ریاست کاندیدا معرفی کردند به طوری که عارف از سوی اصلاح‌طلبان و حاجی‌بابایی از سوی اصولگرایان به رقابت با علی لاریجانی بلند شدند. رقابتی که در عین ناباوری لاریجانی را نفر دوم کرد و اگر حاجی‌بابایی نبود که به نفعش در مرحله دوم کنار بکشد احتمالا سال سوم به جای لاریجانی عارف بر کرسی ریاست می‌نشست. اما در نهایت حاجی‌بابایی از بلندگوی مجلس اعلام کرد که به نفع لاریجانی انصراف می‌دهد و در نتیجه آرای اصولگرایان به گلدان لاریجانی اضافه شد و در مرحله دوم علی لاریجانی برای یازدهمین سال رئیس مجلس شد. درمورد نواب هم باز پزشکیان و علی مطهری بر کرسی نواب تکیه زدند. در باقی کرسی‌ها هم اصلاح طلبان توانستند آبی که سال دوم از  جوی رفته بود را در سال سوم بازگردانند.

حال باید منتظر ماند و دید در سال انتخابات مجلس، آخرین رقابت برسر کرسی های مدیریت چه نتیجه ای خواهد داشت و کدام فراکسیون حائز بیشتر کرسی می شود