دانستنی‌های ترافیکی/

خیلی از موتورسیکلت‌سواران یا کلاه ایمنی خریداری نکرده و یا به خریدن کلاه‌های معمولی رضایت می‌دهند، درحالی که این کلاه‌ها به دلیل نداشتن استحکام لازم، موقع وارد شدن ضربه نمی‌توانند از آسیب دیدن جمجمه، صورت و فک موتورسوار جلوگیری کنند.

ونگ وا، سرویس اجتماعی؛ متاسفانه به‌دلیل هزینه بالای کلاه‌های استاندارد، خیلی از موتورسیکلت سواران یا کلاه ایمنی خریداری نکرده و یا به خریدن کلاه‌های معمولی رضایت می‌دهند، درحالی که این کلاه‌ها به دلیل نداشتن استحکام لازم، موقع وارد شدن ضربه نمی‌توانند از آسیب دیدن جمجمه، صورت و فک موتورسوار جلوگیری کنند.

کلاه‌هایی که استاندارد نیستند تنفس را برای راکبان سخت و آنها را کلافه کرده و در نتیجه موتورسواران آنها را تحمل نمی‌کنند.

این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا یک حادثه اتفاق و باعث بروز آسیب‌های جدی شوند، برای اینکه بدانید در هنگام تصادف با راکب موتورسیکلت بدون استفاده از کلاه ایمنی با کیفیت چه اتفاقی رخ می‌دهد، درباره آناتومی مغز و مکانیزم صدمات وارده به سر توضیحاتی را ارائه می‌کنم.

درک آناتومی سر در فهم مکانیزم صدمات سر و مغز مهم است، به طور خلاصه، اطلاعات مهم آناتومیکی سر در ذیل اشاره شده است؛
مغز توسط کاسه سر (جمجمه) سخت احاطه شده است، نواحی استخوان اساس جمجمه را تشکیل می‌دهند، رباط ستون فقرات از طریق حفره زیر مغز عبور می‌کند، در زیر مغز و چسبیده به استخوان، بافت سختی به نام سخت شامه قرار دارد که مغز را احاطه کرده است، بین مغز و سخت شامه فضایی وجود دارد که از مایع مغزی نخاعی پر شده و بافت مغز را از شوک‌های مکانیکی محافظت می‌کند، در مایع مغزی نخاعی، بسترهای مغز وجود دارد ولی آنها می‌توانند فقط یک میلی‌متر در یک جهت حرکت داشته باشند، جمجمه نیز توسط پوست فرق سر پوشیده شده که برخی حفاظت‌های اضافی را تامین می‌کند.

مکانیزم اساسی آسیب صدمات وارده به سر تماس مستقیم است؛ موتورسوارانی که از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند ریسک بالاتری در ضربه مغزی یا صدمات سر یا هر دو آنها دارند. کلاه ایمنی لایه اضافی را برای سر ایجاد کرده و انسان را از برخی اشکال خیلی شدید صدمات ضربه مغزی حفاظت می‌کند.

صدمات سر به دو نوع باز و بسته است؛نوع بسته: استخوان جمجمه سوراخ نشده و صدمه در اثر تماس ضربه به مغز در جمجمه ایجاد می‌شود که باعث خون مردگی، تورم، پارگی بافت‌های مغزخونی، اعصاب و عروق می‌شود و نوع باز شکستگی یا سوراخ شدگی جمجمه که منجر به صدمات مغزی می‌شود.

براساس اطلاعات آناتومیکی، وزن و چگالی سر از بقیه نقاط بدن بیشتر است، بنابراین در هنگام واژگونی نخستین نقطه‌ای از بدن که با زمین برخورد می‌کند سر است،پس همیشه در تصادفات با موتورسیکلت، سر راکب در معرض برخورد با جسم سخت یا جایی مانند زمین قرار دارد. در این حالت حداقل صدمه وارده بر سر، ضربه مغزی است و حتی می‌تواند منجر به فوت راکب شود.

بسیاری از صدمات آسیب‌‌زا به مغز از صدمات بسته سر ناشی می‌شوند که در آنها هیچگونه جراحت بازی در سر وجود ندارد. موتورسوارانی که از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند، در مقابل صدمات وارده به سر و آسیب‌های مغزی با خطر بیشتری مواجه هستند.

لطفا سرسری نگیریم؛ به این دلیل که کلاه ایمنی با کاهش اثر نیرو یا ضربه وارده به سر، خطر ناشی از صدمات جدی وارده به سر و مغز را کاهش می‌دهد و به چند طریق این عمل صورت می‌گیرد.

کلاه ایمنی به‌عنوان یک مانع فیزیکی عمل کرده و مانع برخورد جمجمه با شی می‌شود، مواد نرمی که در داخل کلاه ایمنی جاسازی شده است برخی ضربات را جذب کرده و در نتیجه سر به آرامی از حرکت خواهد ایستاد. این بدان معناست که مغز با نیروی زیاد به جمجمه برخورد نخواهد کرد.

کلاه ایمنی نیروی وارده را در سطح بیشتری پخش می‌کند، بنابراین نیروهای وارده در قسمتی خاص از جمجمه متمرکز نخواهند شد.

در پایان باید به این نکته اشاره کنم که آیا می‌دانید پزشکان به موتور سیکلت سوارانی که از کلاه ایمنی استفاده نمی‌کنند چه می‌گویند ؟ می‌گویند اهدا کننده عضو !!!

یادداشت از ستوانیکم مرتضی ابراهیمی.کارشناس اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور استان مازندران