نشریه امریکایی “نشنال اینترست” در گزارشی به این موضوع پرداخته که آیا حاکمیت یکجانبه دلار بر بازارهای مالی از 
طریق سازوکار اروپایی برای تجارت با ایران و تلاش‌های روسیه متزلزل خواهد شد یا خیر.
طریق سازوکار اروپایی برای تجارت با ایران و تلاش‌های روسیه متزلزل خواهد شد یا خیر. “فدریکا موگرینی” مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته اعلام کرد که اروپایی‌ها با همکاری روسیه و چین سازوکار تازه‌ای را برای اجازه دادن به تداوم تجارت با ایران ایجاد کرده‌اند؛ این در حالیست که آمریکا تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرده است. موگرینی اشاره کرد که به‌طور عملی این سازوکار بدان معناست که کشورهای عضو اتحادیه اروپا سازوکار قانونی برای تسهیل معاملات مالی قانونی با ایران را ایجاد میکنند و این امر به شرکت‌های اروپایی امکان ادامه تجارت با ایران را می‌دهد.
آمریکایی‌ها معتقدند که اروپا نمی‌تواند امیدوار باشد که بتواند از طریق سازوکار و مالی تازه خود تحریم های امریکا را دور بزند. همچنین، امریکایی‌ها باور دارند که اتحادیه اروپا اهرم جدی‌ای برای تهدید منافع و اهرم های اقتصادی امریکا در اختیار ندارد.
در سال ۲۰۱۸ میلادی دلار امریکا هنوز هم مطلوب‌ترین گزینه برای انجام تجارت و مبادلات مالی بین‌المللی است. سیستم مالی امریکا هنوز هم راحت‌ترین تامین‌کننده برای انجام معاملات است. علاوه بر این امریکا هنوز هم برترین فناوری‌های پیشرفته را در اختیار دارد. تحریم‌های امریکا برای قطع کردن توان و امکان ارتباط کشور تحریم شده به استفاده از دلار در معاملات است و برای از بین بردن انگیزه برای شرکت‌هایی است که در امریکا فعالیت میکنند و می‌خواهند با کشور تحریم شده تجارت و معامله داشته باشند.
آمریکا شرکت‌هایی که این قوانین را نادیده گیرند را مورد مجازات اقتصادی سنگین قرار می‌دهد. این یک رویکرد شدید و سخت‌گیرانه اقتصادی است. با این حال، همواره نمی‌تواند مرگبار باشد. برخلاف دور قبلی تحریم های بین المللی اعمال شده علیه ایران، این بار اتحادیه اروپا باور دارد تا زمانی که ایران طبق مفاد توافق هسته‌ای عمل کرده و به آن پایبند بوده هیچ دلیلی برای تجدید تحریم‌ها وجود ندارد.
علاوه بر این، در حالی که شرکت‌های بزرگ اروپایی به دلیل تجارت گسترده خود با امریکا از تحریم‌های آن کشور پیروی میکنند، می‌توان مشاهده کرد که شرکت‌های کوچک اروپایی تصمیم گرفته‌اند که کماکان تجارت خود را با ایران حفظ کنند. احتمالا این شرکت‌ها خود را از سیستم دلار و بازار امریکا جدا کرده‌اند.
در همین حال، مسکو در حال نزدیک شدن به تجربه ایران است و با موافقت با سازوکار اروپایی‌ها قصد دارد تا بازار دیگری برای خود به منظور کاستن از تبعات ناشی از تحریم‌های اقتصادی امریکا ایجاد کند. از سال ۲۰۱۴، روسیه تحت تحریم‌های امریکا، اتحادیه اروپا و کشورهای جی-۷ قرار دارد آن هم به دلیل سیاست‌هایش در قبال اوکراین و امریکا و اروپایی‌ها مجازات‌هایی را علیه آن کشور اعمال کرده‌اند.
همانند وضعیت ایران، امریکا روابط اقتصادی محدودشده‌تری با روسیه در مقایسه با اروپایی‌ها و متحدان‌اش در خاورمیانه و شرق آسیا دارد. در همان حال که آن کشورها خواستار مهار برخی از سیاست‌های روسیه هستند اما می‌خواهند مشوق‌هایی برای همکاری با روسیه در مناطقی که در راستای منافع‌شان است را حفظ و تقویت کنند.
روسیه در رابطه با برخی از شرکای اقتصادی اروپایی برخی از راه‌حل‌های خلاقانه را برای تحریم‌های موجود در صنعت انرژی مورد آزمایش قرار داده است. برای مثال، شرکت فرانسوی توتال مایل نبود از سرمایه‌گذاری سودآور خود در پروژه گازی روسیه عقب‌نشینی کند اما از سوی دیگر نیز نمی‌خواست خود را در معرض محدودیت‌های اتحادیه اروپا برای سرمایه گذاری در روسیه کند. تحریم‌های اروپا به موازات تحریم‌های دولت اوباما در مورد روسیه وضع شده بودند. در نتیجه، توتال سرمایه‌گذاری‌هایش را در پروژه انرژی با روسیه از طریق تامین مالی از بانک‌های چینی که با ارز یورو و یوان کار میکنند و خارج از سیستم مایل غرب هستند، انجام داد.
از بین بردن امکان دسترسی روسیه به فناوری‌های پیشرفته برای حوزه انرژی و توسعه ذخایر دریایی در قطب شمال، هسته اصلی تحریم غرب علیه روسیه بود. چندین سال است که برخی از فعالیت‌های اکتشافی در قطب شمال توسط روسیه متوقف شده است. تابستان گذشته اما روسیه توانست با دسترسی به تجهیزات پیشرفته این وسایل را در قطب مستقر کند. شرکت‌های نروژی با استفاده از نقاط ضعف موجود در محدودیت‌های تحریمی کنونی اروپا، توانستند در خدمات عرضه دریایی به یک مشتری چینی تحریم نشده شرکت کنند و به نوبه خود به طور غیر مستقیم با روس‌ها کار کنند.
هیچ‌کس بر این باور نیست که این راه‌حل‌ها ایده‌آل هستند. مسکو کماکان ترجیح می‌دهد دسترسی بدون محدودیت به بانک‌های غربی و موسسات مالی برای تامین مالی معاملات دلاری داشته باشد و شرکت‌های غربی به ارائه محصولات و خدمات حیاتی به روسیه بپردازند. استفاده از یوان برای تامین مالی گزینه ایده‌آلی نیست .همچنین نسخه‌های چینی محصولات غربی کیفیت پایین‌تری دارند و نمی‌توان به آن اعتماد کرد. مسکو اما می‌تواند به بقای خود ادامه دهد و اقتصاد‌اش به طور اهسته‌ای رشد اقتصادی را طی کند. در نتیجه، جای تعجبی ندارد که روسیه خواستار ایجاد سازوکاری برای کمک به تجارت با ایران است. چنین سازوکاری نیازمند قیمت‌گذاری نفت بر اساس یورو در کنار دلار است. علاوه بر این امکان استفاده از روپیه هندوستان همراه با یوان در تجارت انرژی ایران با هند و چین برای جلوگیری از تبعات تحریم دلاری امریکا موجب برهم خوردن وضعیت سلطه قاطعانه دلار در معاملات بین المللی خواهد شد. تعجب نکنید اگر همزمان با ساز و کار اتحادیه اروپا برای تجارت با ایران، روسیه به دنبال کار با نهادهای مالی‌ای باشد که با یورو، روپیه و یوان کار میکنند و در همان حال شرکت‌های همکاری‌کننده با ایران ممکن است بتوانند برای روسیه نیز کار کنند در صورتی که تحریم‌های تازه امریکا وضع شوند. در آن صورت ممکن است اروپایی‌ها معافیت‌هایی را برای همکاری شرکت‌های اروپایی با روسیه نیز در نظر گیرند.
درست است که تمام این‌ها گمانه‌زنی است. ما هنوز در مورد چگونگی اجرای سازوکار مدنظر موگرینی اطلاعات زیادی نداریم با این حال، امریکا باید به طور جدی به این موضوع بپردازد که این سازوکار تا چه اندازه می‌تواند از اروپایی‌ها برای تجارت با ایران حمایت کند. واقعیت آن است که علیرغم آنکه هنوز هم دلار حرف اول را در اقتصاد جهانی می‌زند اما روسیه نشان داده که حاضر به پرداخت هزینه‌های اضافی برای استفاده از ارزهای دیگر و خدمات شرکت‌های غیرغربی است تا قادر به نجات برخی از طرح‌های اقتصادی خود باشد.