پائیز به عنوان پرباران ترین فصل سال در مازندران امسال در حالی جای خود را به فصل زمستان داده است که بر اساس گزارش های رسمی ذخیره آب پشت سدهای استان حدود ۵۰ درصد کمتر از سال گذشته است .
خالی ماندن نیمی از ظرفیت سدهای مازندران به معنای در پیش بودن سالی سخت برای برنجکاری در این استان است ، محصولی که کشت آن مهم ترین راه تامین معیشت کشاورزان این استان محسوب می شود و تنها راه رونق بخشی به آن نیز وجود آب فراوان در پشت سدها ، آببندان ها ، تالاب ها و رودخانه هاست .
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران اعلام کرد که در حال حاضر ذخیره آب پشت سدهای استان به ۱۲۵ میلیون متر مکعب رسیده که به معنای آبگیری کمتر از ۵۴ درصدی در مقایسه با سال گذشته است .
ابراهیم یخکشی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : این مقدار آب ذخیره شده پشت سدهای مازندران نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱۰ میلیون متر مکعب کمتر است.
مازندران دارای ۲ سد بزرگ شهید رجایی و البرز و هشت سد کوچک با ظرفیت ۳۲۵ میلیون متر مکعب است.
این استان ۲۳۰ هزار هکتار زمین شالیزاری دارد که با تولید سالانه بیش از یک میلیون ۵۰ هزار تن برنج سفید ، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می کند .
** خداحافظی با کشت دوم
کشت اول برنج در مازندران با توجه به رواج کشت دوم در سال های اخیر از اواسط اسفند آغاز می شود و خالی ماندن ظرفیت آبگیری سدها به معنای ضربه پذیری کشت این محصول راهبردی در استان است .
کشت دوم برنج به دو شیوه پرورش ساقه یا ‘ دونوچ ‘ و کشت مجدد در ماههای تیر و مرداد و پس از برداشت کشت اول انجام می شود ، ولی با توجه به شرایط آبگیری سدها در سال زراعی جاری به نظر می رسد کشاورزان از هم اکنون باید با این کشت اضافی خداحافظی کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران گفت : هم اکنون ذخیره آب پشت سدهای شهید رجایی ۳۶ میلیون و سد البرز ۷۵ میلیون متر مکعب است.
وی افزود : با توجه به اینکه متوسط بارش فصل زمستان سال ۹۵ استان حدود ۱۳۰ میلی متر بود که نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۳۰ درصد و نسبت به فصل زمستان سال ۹۴ حدود ۳۳ درصد کاهش داشت ، احتمالا در سال زراعی جاری هم در خوشبینانه ترین حالت وضعیت مشابهی را تجربه خواهیم کرد.
وی تامین آب برای شالیزارهای استان را مهم ترین برنامه شرکت آب منطقه ای برشمرد و گفت : امیدواریم به رغم پیش بینی های هواشناسی ، با بارندگی بیشتر در فصل زمستان و بارش بموقع در فصل بهار بتوانیم مشکل کشاورزان بویژه برنج کاران را حل کنیم .
مازندران ۴۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی دارد و سالانه حدود هفت میلیون تن انواع محصول از آنها برداشت می شود .
۲۰ درصد از آب کشاورزی مازندران از طریق سدها و آب بندان ها و بقیه از آبهای سطحی و زیر زمینی تامین می شود.
استان مازندران ۸۰۰ قطعه آببندان با ظرفیت حدود ۳۷۰ میلیون متر مکعب دارد که نقش مهمی در تامین آب زمین های کشاورزی و پرورش ماهی دارد.
اگر چه بهره گیری از بارش های بهاری نقش زیادی در کشاورزی مازندران دارد ، ولی بارندگی در این فصل اگر بهنگام نباشد نه تنها برای کشاورزی از جمله برنجکاری مفید نیست بلکه سبب ایجاد خسارت برای کشاورزان می شود.
** کاهش روان آب علت خالی ماندن ظرفیت سدها
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران به کاهش یک متر مکعبی در ثانبه روان آب در ورودی سدهای استان در سال جاری اشاره کرد و گفت : بارندگی های آبان و آذر امسال به عنوان ۲ ماه پرباران سال زراعی در مازندران بسیار اندک بوده است.
سال زراعی از ماه مهر هر سال آغاز می شود و در پایان شهریور سال بعد خاتمه می یابد.
حدود نیمی از ۲۳۰ هزار هکتار زمین های شالیزاری مازندران در منطقه دشت هراز شامل شهرستان های آمل ، بابل ، محمودآباد ، فریدونکنار و بابلسر واقع است که اگر سد در حال ساخت هراز به بهره برداری برسد ظرفیت مهار آب سطحی استان از حدود ۱۱درصد فعلی به ۲۴درصد افزایش می یابد.
سد مخزنی هراز آمل از نوع خاکی با هسته رسی به ارتفاع ۱۵۰ متر و ۳۷۳ متر طول تاج سد به ظرفیت نهایی ۶۵۰میلیون مترمکعب بر روی رودخانه هراز درحال ساخت است و هفته گذشته عملیات خاک ریزی این سد آغاز شد.
بر اساس آمارهای رسمی ، توان بالقوه آب مازندران در حد ۶ میلیارد و ۶۰۰میلیون مترمکعب است که از این مقدار چهار میلیارد و ۹۰۰میلیون مترمکعب آب های سطحی و بقیه آب های زیرزمینی است .
به طور میانگین سالانه حدود یک میلیارد و ۵۵۰میلیون مترمکعب آب در بخش آب های سطحی و یک میلیارد و ۳۵۰میلیون مترمکعب در بخش آب زیرزمینی در مازندران بهره برداری می شود و بقیه آب سطحی طی سال به صورت هرز به دریا می ریزد.