نایب رئیس شورای شهر ساری گفت: ظرفیت نیروگاه زباله سوز ساری ۴۵۰ تن در روز و میزان زباله تولیدی ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن در روز است.

ونگ وا، سرویس اجتماعی فاطمه نوری: امروزه به دلیل گسترش فرهنگ شهرنشینی مقوله تأمین بهداشت جامعه شهری باید مورد توجه برنامه‌ریزان و مدیران شهری قرار گیرد. در این میان نقش شهرداری در بهداشت جامعه بسیار تعیین‌كننده است.
مدیریت پسماند از جدی‌ترین و مهم‌ترین کارهایی است که روزانه در هر شهر در حال انجام است. علاوه بر آن شهروندان نیز نقش مؤثری در مدیریت زباله‌های تولیدی خود دارند.
«علی‌اکبر زلیکانی» عضو کمیسیون بودجه و نایب رئیس شورای شهر ساری به چند پرسش ونگ وا،  درباره معضل زباله و پسماند مرکز استان پاسخ داده است.

  • زباله در چند ماه اخیر برای برخی شهرهای بزرگ استان چالش‌های اساسی ایجاد کرده است. خیلی‌ها بر این باورند که این مشکل به‌زودی گریبان شهرهای بزرگ دیگر استان را نیز می‌گیرد. در ساری وضع چگونه است؟

در متد جدید مدیریت پسماند ۸ عنصر موظف پیش از تولید، تولید، نگهداری، جمع‌آوری، انتقال، بازیافت، دفع بهداشتی و پس از دفع وجود دارد و برای هرکدام از این آیتم‌ها بسته‌ای شامل راهکار و برنامه نیاز است. برای حل این معضلات گزینه اجرایی نیروگاه زباله‌سوز در شهر ساری نهایی شده است. همیشه عناصر موظف در سیستم مدیریت پسماند پیش از تولید و تولید به هم وابسته هستند. نباید عناصر خشک از زباله‌ای جدا شود که ارزش حرارتی آن از ۶ هزار پایین‌تر آید، زیرا کاهش آن سودی برای نیروگاه زباله‌سوز ندارد. باید به گونه‌ای آنالیز کمی و کیفی صورت گیرد که زباله در مرحله آخر به مرحله اجرایی دفع برسد. برای کاهش حجم زباله در شهر ساری برنامه‌هایی در چارچوب طرح «تپش» یعنی تفکیک پسماند شهری آغاز شده است تا در آینده‌ای نه‌چندان دور آثار فرهنگسازی تفکیک زباله با آنالیز کمی و کیفی در حوزه گزینه اجرایی دفع را شاهد باشیم.

  • بر اساس قانون ساخت کارخانه تولید برق از زباله وظایف شهرداری است یا مدیریت دولتی؟

این‌که گزینه اجرایی و نهایی به صورت دفع، دفن، کارخانه کمپوست و نیروگاه زباله‌سوز باشد سیاستی است که به شهرداری به عنوان مجری و متولی این برنامه‌ها ابلاغ می‌شود. اما در حال حاضر منابع مالی و گزینه اجرایی پروژه دفع نیروگاه زباله‌سوز توسط دولت تامین می‌شود. اجرای چنین پروژه‌ای در شهر ساری به بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. این پروژه به صورت برنامه‌ای هدفمند و آینده‌نگر با تامین مالی دولت صورت گرفته که شهرداری ساری مجری آن است. از دلایل تاخیر در زمان تکمیل کارخانه زباله‌سوز هم تأخیر در تأمین منابع مالی آن توسط دولت است.

  • ساخت این نیروگاه زباله‌سوز در چه مرحله‌ای است؟

قرارداد این پروژه در سال ۸۸ بر اساس صورت وضعیت آن سال بسته شده است. آغاز پروژه‌ها بدون مطالعات فاز صفر و مقدماتی از اشکالات دولت قبل بود، زیرا این مطالعات لازمه اجرایی یک پروژه بزرگ مثل نیروگاه زباله‌سوز است که در حین فعالیت صورت می‌گیرد. سازمان حفاظت محیط زیست که آغازکننده این پروژه از سال ۸۸ تا به امروز بوده، همچنان در زمینه ارزیابی زیست‌محیطی دچار مشکل است و به صورت صددرصد رضایت ندارد. بستر ناپایدار و لجنی از دیگر مشکل این پروژه بوده که برای پایدارسازی، تمهیداتی در شمع‌کوبی آن صورت گرفت و تغییراتی در نحوه طراحی شمع‌کوبی به وجود آمد. همچنین اشکال شمع‌کوبی‌های درجا با کمک مشاور طرح برطرف شد و صرفه‌جویی ۵ تا ۶ میلیاردی در هزینه‌های اجرا، شمع ترکیبی، کوبشی و درجا به وجود آمد و ترکیب بستر انجام شد. تجهیزات وارد شده از چین کیفیت خود را در هوای مرطوب مازندران از دست داده و بسیاری از ادوات و آهن‌آلات زنگ زده‌اند. بعید می‌دانم این پروژه تا پایان سال ۹۶ به پایان برسد، اما تا پایان ۶ ماه نخست سال ۹۷ با تزریق منابع مالی از سوی دولت به پایان خواهد رسید. ظرفیت نیروگاه زباله‌سوز ساری ۴۵۰ تن در روز و میزان زباله تولیدی ۲۵۰ تا ۳۰۰ تن در روز است.

  • در ساری چقدر زباله تولید می‌شود؟ به عبارتی، سرانه تولید زباله ساروی‌ها چه میزان است؟

اطلاعات موجود نشان می‌دهد سرانه تولید روزانه زباله در ایران توسط هر نفر ۸۰۰ گرم است، اما با توجه به مسائل فرهنگی میزان تولید زباله کاهش نیافته و سرانه تولید زباله به ازای هر شهروند ساروی بالای یک و نیم کیلوگرم است.

  • چندی پیش در خبرها از قول برخی مسئولان آمده بود که زباله‌های عفونی در ساری از زباله‌های معمولی تفکیک نمی‌شوند. برای زباله‌های عفونی که در مطب‌ها و کلینیک‌ها تولید می‌شود چه اقدامی شده است؟

رهاسازی و دفن زباله‌های عفونی تهدید جدی برای سلامت جامعه محسوب می‌شود، اما هنوز سیاستگذاری ویژه در این زمینه صورت نگرفته است. شهرداری هیچ دخالتی در این حوزه ندارد و سیاستگذاری آن توسط کارگروه مدیریت پسماند استان و شهرستان صورت می‌گیرد. بر اساس قانون زباله‌های عفونی که جزء پسماند ویژه هستند، باید در محل تولیدشان پس از بی‌خطر‌سازی به صورت زباله و پسماند عادی منتقل و دفع شوند.
بنابراین تمام بیمارستان‌های دولتی و خصوصی ملزم به تهیه دستگاه بی‌خطرساز برای تفکیک زباله‌های عادی از عفونی هستند. اما این هزینه‌های سنگین به مراکز کلینیک‌ها و مطب‌های خصوصی تحمیل نمی‌شود. قرار است در آینده جلسه‌ای میان سازمان مدیریت پسماند و نظام پزشکی استان برگزار شود تا میزان هزینه‌های شهرداری مشخص شود و تمامی مطب‌ها، کلینیک‌ها و مجتمع‌های پزشکی ملزم به پرداخت هزینه به شهرداری شوند.

  • عده‌ای از منتقدان بر این باورند که عملکرد سازمان پسماند بیشتر تشریفاتی است تا عملیاتی. شما چه نظری دارید؟

به نظر من سازمان مدیریت پسماند شهرداری در ذات خود سازمانی تخصصی و پویاست. سیاستگذاری این حوزه به عهده شهرداری است.
این سازمان باید برای کاهش هزینه و پیامدهای زیست‌محیطی تصمیمات اساسی اتخاذ کند. اما طی سال‌های گذشته در حوزه سیاستگذاری کار خاصی انجام نداده است. در حال حاضر مدیریت پسماند دارای طرح جامع مصوبی نیست و طرح جامع مدیریت استان عملا وجود خارجی ندارد. من از عملکرد سازمان پسماند در چند سال گذشته به‌شدت ناراضی هستم و این سازمان را سازمان بسیار ضعیفی دیده‌ام. معتقدم سازمان پسماند باید دارای گروه مشاور قوی متخصص در حوزه مدیریت پسماند باشد تا تفکیک پسماند و جداسازی زباله خشک از مجموعه زباله‌ها مورد بررسی قرار گیرد و در چارچوب آنالیز کیفی و تغییر ارزش حرارتی راندمان نیروگاه زباله‌سوز کاهش نیابد.

  • اخیرا کیوسک‌هایی در شهر برای دریافت زباله‌های تفکیک شده قرار داده شده و افرادی به کار گرفته شده‌اند. این اقدام می‌تواند اثربخش باشد؟

زباله و بخش مهم آن مربوط به انتقال است. با افزایش حجم زباله هزینه بیشتری برای آن صرف می‌شود. به همین دلیل شهرداری سالی ۲۰ تا ۲۵ میلیارد تومان بابت حمل زباله به پیمانکار می‌پردازد. اجرای طرح تپش در شهر ساری میزان زباله را پیش از تولید و در عنصر موظف تولید کاهش داده و با کاهش زباله تولیدی هزینه کمتری برای انتقال آن صورت می‌گیرد.

  • یکی از پرسش‌ها و شاید انتقادات شهروندان افزایش نرخ عوارض شهری است. چرا نرخ عوارض افزایش یافته است؟

بر اثر فعالیت شهروندان عارضه‌ای به شهرداری وارد شده و باید هزینه آن از شهروندان وصول شود. سرجمع طلب شهرداری از شهروندان همان چیزی است که هزینه می‌شود. اشکال اساسی در پرداخت یکسان عوارض از سوی خانوارها وجود دارد و با عدالت همسو نیست. شهروندی که زباله بیشتری تولید می‌کند باید عوارض بیشتری بپردازد. افرادی که درآمد ماهیانه بیشتری دارند و زباله بیشتری تولید می کنند باید عوارض بالایی پرداخت کنند که سازوکار آن در بودجه امسال اندیشیده خواهد شد.