تالاب هورالعظیم؛ واقعا جان تازه ای گرفته است؟/توضیحات سازمان محیط زیست

تالاب هورالعظیم از زمان جنگ تحمیلی و به واسطه احداث جاده های عملیاتی، به ۵ حوضچه یا مخزن از شمال به جنوب تقسیم شد.

در سال ۱۳۸۹ وزارت نفت به منظور انجام فعالیت های حفاری و بهره برداری، با مسدود کردن دریچه های خروجی از مخزن شماره ۲ به شماره ۳ و نیز انحراف زه آب های کشاورزی وارد شده به حوضچه شماره ۴، عملاً حوضچه ها یا مخازن ۳، ۴ و ۵ را به طور کامل خشک کرد. این اقدام علاوه بر صدمات جبران ناپذیر به اکوسیستم تالاب، کانون های ریزگرد را هم فعال کرد.

از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ با دستور و حمایت ریاست سازمان حفاظت محیط زیست و پیگیری های معاون محیط زیست انسانی سازمان، علاوه بر طرح دعوی قضایی علیه مجریان میادین غرب کارون (میدان های واقع در تالاب هورالعظیم)، جلسات متعددی با حضور مقامات ارشد وزارت نفت برای بازگشایی دریچه های مخزن شماره ۲ به شماره ۳ برگزار شد.

به این ترتیب آبگیری حوضچه شماره ۳ در اوایل دی ماه ۱۳۹۳ آغاز شد. از سوی دیگر با هماهنگی و همکاری و جلسات متعدد با سازمان آب و برق خوزستان تامین حقابه تالاب نیز پیگیری شد که در نتیجه بنا به اعلام آن سازمان ورود یک میلیارد متر مکعب در سال آبی ۹۴- ۹۳ و ۸/۱میلیارد متر مکعب در سال آبی ۹۵- ۹۴ و ۲۱۵میلیون متر مکعب از اول مهرماه تا ۱۵ آبان ماه ۹۵ از طریق رودخانه کرخه به حوضچه های ۱ و۲ و۳ و بخشی از طریق زه آب های کشاورزی به حوضچه های ۴ و۵ وارد شده است.

در خصوص مساحت آبگیری شده لازم به ذکر است تا سال ۱۳۹۲، حوضچه ها یا مخازن ۱ و ۲ دارای حداقل آب و شرایط ماندابی و مرگ اکوسیستمی بوده و مخازن ۳، ۴ و ۵ نیز کاملاً خشک شده بود. در حالی که بعد از پیگیری های متعدد و فشرده سازمان حفاظت محیط زیست علاوه بر اینکه دریچه های مسدود شده بازگشایی شدند، با نصب ۴۰ پل (کالورت) بر روی جاده های احداث شده، لایروبی ورودی ها به تالاب و جلوگیری از خروج آب تالاب به خارج از مرز، رهاسازی برنامه ریزی شده آب از سد کرخه، هورالعظیم جان تازه ای گرفت. علاوه بر آبگیری ۱۰۰ درصدی مخازن ۱ و۲ که تا پیش از این به مانداب تبدیل شده بود، حداقل ۲۵هزار هکتار از مخازن ۳، ۴ و۵ که تا سال ۹۲ کاملا خشک شده بودند نیز آبگیری شد که حوضچه های شماره ۱، ۲ و۳ از آب شیرین کرخه و حوضچه های ۴ و۵ از مازاد آب کشاورزی منطقه آبگیری شده است.

اکنون تصاویر ماهواره ای تالاب هورالعظیم از مستندات غیرقابل انکاری است که به خوبی می تواند وضعیت تالاب را در مقایسه با قبل نشان دهد و از طریق آن می توان روند آبگیری را به صورت ماهیانه یا فصلی بررسی و مشاهده کرد.

تصاویر ماهواره ای سال ۹۲ کم آبی حوضچه های ۱ و۲ و خشکی کامل حوضچه های ۳، ۴ و ۵ را نشان می دهد. اما تصاویر آبان ۹۵ آبگیری ۱۰۰ درصدی حوضچه های ۱و۲ و بخش های گسترده ای از حوضچه های ۳،۴و۵ را گواهی می دهد.

همچنین لازم به ذکر است که در حال حاضر ۱۸متر مکعب در ثانیه آب از رودخانه کرخه وارد بخش شمالی تالاب شده و در بخش جنوبی نیز حداقل ۱۰متر مکعب بر ثانیه زه آب کشاورزی به حوضچه های ۴ و ۵ وارد می شود.

اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان آمادگی خود را برای میزبانی صاحب نظران، مسئولان و همه کسانی که دلسوز محیط زیست هستند، برای بازدید از تالاب هورالعظیم و اقدامات صورت گرفته اعلام می کند.

در تصاویر بالا ، بخش های به رنگ تیره، مناطق آبگیری شده است. خط موربی که از میانه عکس ها به صورت مستقیم به پایین کشیده شده، مرز ایران و عراق را نشان می دهد و معلوم است که بخش عمده آبگیری شده هورالعظیم در سال ۹۲ داخل خاک عراق است. مخازن ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ در تصویر سال ۱۳۹۵ معلوم و بخش های آبگیری شده در خاک ایران مشخص است.