از آغاز جنگ سرد تاکنون هیچ‌یک از سیاستمداران آمریکا به‌اندازه دونالد ترامپ نامزد جمهوری‌خواه طرفدار روسیه نبوده است. تنها چهار سال پس از اینکه میت رامنی روسیه را بزرگ‌ترین تهدید ژئوپلیتیک برای واشنگتن اعلام کرد، ترامپ پوتین را به‌عنوان رهبری شایسته و واقعی ستایش کرد.
به گزارش فرارو به نقل از نیوزویک، ترامپ همچنین این مسئله را که پوتین دشمنان سیاسی را به قتل می‌رساند رد کرد (ترامپ به MSNBC گفت: ” کشور ما هم قتل‌های زیادی انجام می‌دهد). وی گفت انضمام شبه‌جزیره کریمه به روسیه را در نظر می‌گیرد و حمایت آمریکا از اعضای ناتو که هزینه‌ها را پرداخت نمی‌کنند را زیر سؤال برد. هنگامی‌که در ماه جولای هکرهای روسی سرور ایمیل کمیته ملی دموکرات‌ها را هک کردند، ترامپ از روس‌ها خواست بازهم این کار را انجام دهند. مایکل مک فایل سفیر ایالات‌متحده در روسیه در سال‌های 2012 تا 2014 گفت: “ترامپ دارد برخلاف اصول سیاست خارجه جمهوری‌خواهان و تقریباً تمام متفکران سیاست خارجی جمهوری‌خواه رفتار می‌کند. او کاملاً در تضاد با رونالد ریگان عمل می‌کند که تاکنون هیچ نامزد حزب جمهوری‌خواه این کار را نکرده است.”
کاملاً واضح است که چرا پوتین ترامپ را یک نعمت خداداد می‌داند و چرا جاسوس‌های سایبری دارایی‌های رسانه‌ای خود را برای کمک به او بسیج کرد. به گفته تحلیلگران امنیتی ” ترامپ از سیاست‌های انزوا و کناره‌گیری آمریکا از رهبری دنیا حمایت می‌کند. او اهمیتی به ترویج دموکراسی و حمایت از حقوق بشر نمی‌دهد.”
مک فال می‌گوید: “کناره‌گیری آمریکا از اداره امور جهانی دقیقاً با منافع بین‌المللی پوتین در تناسب است.” پوتین در حمایت عمومی از ترامپ بسیار محتاط و کم‌حرف بود و وی را “رنگارنگ و بااستعداد” خوانده که در روسیه ستایش ضعیفی محسوب می‌شود. اما رسانه‌های تحت حمایت کرملین مانند Sputnik و RT کاملاً از او حمایت کرده‌اند و پیام‌های توییتری ضد کلینتون منتشر می‌کنند. آن‌ها از ادعای ترامپ که اوباما “داعش را تأسیس کرده” حمایت کردند و ارتش هکرهای روسیه با حمایت دولت، هیلاری کلینتون و حزب دموکرات را هدف قرار داده‌اند.
کاملاً مشخص است که روسیه پس از هک سرور دموکرات‌ها از این کار کاملاً در رضایت است و حتی غیرمستقیم از نقش جدیدش به‌عنوان مداخله کننده در سیاست‌های آمریکا لذت می‌برد. بعد از سال‌ها نفوذ ایالات‌متحده در امور روسیه به‌ویژه در دهه 1990، انتقام شیرینی برای کرملین است که باری دیگر به استاد جهانی خیمه‌شب‌بازی تبدیل شود. بعلاوه، پشتیبانی کرملین از ترامپ اساساً بخشی از یک استراتژی طولانی‌مدت برای ایجاد اختلال و اختلاف در غرب است. چه با حمایت از ملی‌گرایان فرانسه باشد، چه جدایی‌طلبان کاتالان و یا مبارزات برکسیت (خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا) یا افزایش شانس دونالد ترامپ با ایجاد لکه‌های سیاه در کارنامه دموکرات‌ها. کرملین معتقد است هرگونه آسیب و ضرری به غرب به نفع روسیه خواهد بود.
به گفته برایان ویتمور از رادیو آزاد اروپا/ رادیو آزادی، حمله سایبریِ روسیه به سرورهای حزب دموکرات یک “عملیات جاسوسی سایبری” بود. ویتمور در وبلاگ بانفوذِ Power Vertical نوشت: “یکی از اهداف مسکو این است که آمریکا را وادار به پذیرش روسیه به‌عنوان ابرقدرت برابر کند. ناگهان برای اولین بار پس از جنگ سرد، روسیه در انتخابات آمریکا مرکز صحنه را اشغال کرده است. ناگهان، خطر هکرهای روسیه در صدر اخبار جهان قرارگرفته‌اند.”
تحلیلگران هک سرور دموکرات‌ها به دو نکته اشاره دارند. اول اینکه دو گروه هکر معروف روس و مرتبط با سرویس‌ها اطلاعاتی کشور مسئول این نفوذ بودند و دوم؛ زمانی که اطلاعات از طریق ویکی لیکس منتشر شد، روس‌ها تلاش زیادی برای رد گم کردن و پنهانِ کردن دست خود در بازی نداشتند. گزارش مفصلی که در ماه جولای توسط CrowdStrike منتشر شد نوشت که گروه (Fancy Bear/APT 28) در ماه آوریل به پایگاه داده دموکرات‌ها دسترسی پیدا کرد.
گروه دیگر (Cozy Bear/ APT29) در اوایل ژوئن 2015 سرور را هک کرد. طبق گفته الکساندر کلیمبرگ کارشناس امنیت سایبری در مرکز مطالعات استراتژیک در لاهه و نویسنده کتاب “آینده تیره وب”، گروه APT 28 با سازمان اطلاعات نظامی روسیه (GRU) و APT 29 با سرویس امنیتی فدرال روسیه (FSB) مرتبط‌اند. دیمیتری الپروویچ کارشناس ارشد فناوری در CrowdStrike نوشت: “از میان تعداد متعدد خلاف‌کاران، هکرها و گروه‌های تروریستی که روزانه با آن‌ها روبرو می‌شویم؛ تیم ما این دو گروه را به‌عنوان یکی از بهترین حریف‌ها و دشمنان می‌شناسد. تجربیاتشان عالی و امنیت عملیاتی‌شان درجه‌یک است.”
سال گذشته، APT 28 وزارت امور خارجه، کاخ سفید و ستاد مشترک ارتش را هک کرد. همچنین در هک تلویزیون فرانسه و بحران ریخته‌گری فولاد آلمان در سال 2014 دست داشت. حمله به سرور دموکرات‌ها تنها یکی از تلاش‌های متعددی بود که سعی داشت قدرت سایبری روسیه را به رخ غرب بکشد. کلیمبرگ می‌گوید: “معمولاً برایشان مهم نیست دستشان رو شود. اینکه نشان دهند در حمله‌ای دست داشته‌اند کاملاً عمدی و بخشی از عملیات است.”
زمانی که CrowdStrike برای اولین بار انگشت اتهام را به‌سوی روس‌ها برد، یک کاربر اینترنت که خود را Guccifer 2.0 می‌نامید ادعا کرد که او مسئول این حمله است نه روس‌ها. Guccifer سعی کرد غیر روس بودن خود را با استفاده از یک اکانت هات میل فرانسوی نشان دهد. اما ابر داده‌هایی که در مدارکش دیده شد امضای روس‌ها را در خود داشت؛ ازجمله Felix EDmundovich که یکی از اولین نام‌های پلیس مخفی شوروی و مؤسس Felix Dzerzhinsky است.
درگذشته هم سازمان‌های اطلاعاتی خارجی در ستادهای سیاسی آمریکا جاسوسی کرده‌اند. در سال 2014، هکرهای چینی سرورهای رامنی را هک کردند. اما هک سرور دموکرات‌ها دخالت و جاسوسی‌های سیاسی را تا حد ترسناکی زیاد کرده. مک فال می‌گوید: “می‌خواهم تأکید کنم که این حمله بی‌سابقه است. استفاده از ترفندهای جاسوسی برای نفوذ در جریان انتخابات ریاست جمهوریِ آمریکا سطح جدیدی از مداخله را رقم زد.”
دلیل طرفداری پوتین از ترامپ مشخص است. اما سؤال گیج‌کننده این است که چگونه ترامپ به آدمِ پوتین در واشنگتن تبدیل شد. مایک مورل مدیر سابق سیا در نیویورک‌تایمز نوشت: “پوتین ترامپ را به‌عنوان مأمور بی‌هوش و اراده خود استخدام کرده است.” اما حقیقت به درک جزئیات بیشتری نیاز دارد.
طرفداری ترامپ از پوتین به حداقل سال 2007 برمی‌گردد که به CNN گفت مرد آهنین روسیه در بازسازی کشورش بسیار موفق بوده است. طبق گفته یک تاجر آمریکایی ساکن مسکو در آن زمان ترامپ در حال انجام معاملات ملکی در آنجا بود. تحسین ترامپ تنها در “منافع شخصی” ریشه داشت… او به دنبال یافتن دوست و شرکای تجاری در میان سران سیاسی روسیه بود. یک تاجر املاک و مستغلات که خواست نامش فاش نشود گفت: ” الیگارشی ها باکسی که رئیسشان را بدنام کند وارد معاملات تجاری نمی‌شوند.”
تمایل ترامپ به کرملین پس از آغاز فعالیت‌های سیاسی‌اش در سال 2014 بیشتر شد. ترامپ خود را غرق مشاورانی کرده که روابط محکمی با رژیم پوتین دارند. مشاور ارشد سیاست خارجی ترامپ “کارتر پیج” زمانی مسئول شعبه Merrill Lynch در مسکو و مشاور غول انرژی روسیه “گازپروم” (Gazprom) بود (که هنوز هم مالک بخشی از سهامش است). شرکت پیج به نام Golbal Energy Capital همچنان با سرمایه‌گذاران روسی همکاری می‌کند. سرگئی یاتسنکو معاون سابق رئیس امور مالی در گازپروم، اکنون به‌عنوان مشاور در GEC کار می‌کند. از آنجا که هر دو شرکت شدیداً از تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه روسیه متضرر شده‌اند، پیج اشتیاق زیادی برای لغو تحریم‌ها دارد و ترامپ گفته این کار را در نظر خواهد گرفت.
در هفتم ژوئیه، پیج مقداری از وقت تبلیغات ستاد را برای سخنرانی‌ای در مدرسه اقتصادی جدید مسکو به خود اختصاص داد. او در این سخنرانی از “تمرکز ریاکارانه آمریکا بر دموکراسی” انتقاد کرد و سیاست “عدم دخالت” و “احترام” روسیه به کشورهای همسایه را ستود. یکی از کارشناسان ارشد و حرفه‌ای مسکو که در این سخنرانی شرکت کرد گفت: “پیج از حدومرز حزب تخطی کرد. طبیعی است که تجار غربی در روسیه طرفدار پوتین باشند. اما به‌ندرت چنین حرفی را از فردی در رأس ستاد سیاسی جمهوری‌خواهان می‌شنوی.”
ژنرال مایکل فلین یکی از مشاوران ترامپ و رئیس سابق آژانس اطلاعات دفاعی یکی از مهمانان منظم در پایگاه خبری RT است که به کانال تبلیغاتی انگلیسی‌زبان و توطئه‌چین روسیه معروف است. او حاضر نشد بگوید آیا از RT دستمزد دریافت می‌کند یا خیر؛ اما سال گذشته فلین به مسکو پرواز کرد تا در جشن دهمین سالگرد تأسیس آن شرکت کند که در آن تنها دو صندلی دورتر از پوتین نشسته بود.
مایکل کاپوتو مشاور روابط عمومی که در فعالیت‌های انتخابات مقدماتی در نیویورک به ترامپ کمک کرد، در دهه 1990 در روسیه زندگی می‌کرده و بازوی رسانه‌ای گازپروم با او برای بهبود تصویر پوتین در آمریکا قرارداد بست. ریچارد برت سفیر سابق آمریکا در آلمان در دهه 1980 که به شک و تردیدهای قوی به تعهدات آمریکا به متحدانش در ناتو معروف است، گفته می‌شود حداقل در نوشتن یکی از سخنرانی‌های ترامپ درباره این موضوع نقش داشته است.
برت رئیس شورای مشورتی منافع ملی (CNI) است که یک اندیشکده شدیداً طرفدار روسیه در واشنگتن می‌باشد. CNI مدت‌ها است که با موسسه تحت حمایت کرملین برای دموکراسی و همکاری شریک شده است که هدف ترویج و افزایش منافع مسکو را دنبال می‌کنند. در ماه مه 2014، این دو نهاد در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک از موقعیت روسیه در اوکراین دفاع کردند. در ماه آوریل، ترامپ CNI را به‌عنوان محل برگزاری اولین سخنرانی مهم خود درباره سیاست خارجی انتخاب کرد و سرگئی کیسلیاک سفیر روسیه در آمریکا نیز در این سخنرانی حضور داشت.
پال مانافورت مدیر سابق ستاد ترامپ روابط دیرینه‌ای با رئیس‌جمهور سابق کرملین ویکتور یانوکوویچ دارد. “سرهی لشچنکو” نمانده اوکراینی پارلمان اسناد حسابداری‌ای فاش کرد که نشان می‌داد مبلغ 12.7 میلیون دلار از سوی حزب طرفدار روسیه به مانافورت داده‌شده است. مانافورت ارتکاب هرگونه خطایی را تکذیب می‌کند. گرچه ارتباطات تجاری‌اش با اوکراین قطعاً بر بحث‌های کناره‌گیری او از مدیریت ستاد ترامپ در ماه اوت تأثیر داشته است. او در طول فعالیتش در رأس فعالیت‌های انتخاباتی، نقش کلیدی‌ای در تغییر موضع سنتی و ضد روسیه حزب جمهوری‌خواه داشت.
ترامپ روابط تجاری دیرینه‌ای با روسیه دارد که به سال 1987 برمی‌گردد که به همراه همسر سابقش ایوانکا برای سرمایه‌گذاری در هتل لوکسی در مسکو به آنجا سفر کرد. این معامله به‌جایی نرسید. اما ترامپ در سال 1996 برای مذاکره بر سر یک پروژه مجتمع مسکونی به مسکو بازگشت. یک تاجر آمریکایی املاک و مستغلات که مستقیماً در جریان مذاکرات قرار داشت به یاد می‌آورد: “به روابط و افراد درگیر در زمینهٔ املاک و مستغلات آمریکا نیازی نبود. بلکه به ارتباطات سیاسی مسکو نیاز بود و ترامپ این روابط را نداشت.”
در سال 2005 ترامپ یک‌بار دیگر به امیدِ ساخت برج ترامپ در محوطه یک کارخانه سابق به روسیه رفت. او با گروه Bayrock شریک شد؛ گروهی مستقر در نیویورک که در ساخت هتل بین‌المللی ترامپ و برج ترامپ دخیل بوده است. “تویفیک عارف” مدیرعامل شرکت Bayrock بود که از اداره هتل‌های توریستی در ترکیه به یک سرمایه‌دار تبدیل شد. این معامله نیز شکست خود. به دلیل اینکه عارف، “فلیکس ساتر” متولد جماهیر شوروی را برای اجرای پروژه در مسکو انتخاب کرد. ساتر به دلیل زخمی کردن صورت مردی در سال 1991 زندانی‌شده بود. ترامپ در یکی از جلسات دادگاه گفت: ” او در یک‌بار مشروب‌فروشی دعوا کرد که ممکن است برای هرکسی اتفاق بیفتد.”
باوجود عدم موفقیت کسب‌وکار ترامپ در روسیه، فعالیت‌های سیاسی‌اش او را به بخش مهمی از استراتژی گسترده پوتین برای تضعیف غرب تبدیل کرده است. در ماه اوت، مسکو میزبان گرد هم‌آیی ملی‌گراها و فعالان جدایی‌طلب از تمام اروپا و آمریکا بود. این کار بخشی از تلاش‌های روسیه برای تشویق گروه‌های سیاسیِ ضد اتحادیه اروپا و ضد ناتو بود. “جو بایدن” معاون رئیس‌جمهور سال گذشته در واشنگتن هشدار داد: “پوتین این نیروهای سیاسی را ابزار مهمی می‌داند و آن‌ها را مورد بازی و دست‌کاری قرار می‌دهد تا در بدنه سیاسی اروپا شکاف ایجاد کند و سپس از آن بهره‌برداری کند.”
از دیدگاه پوتین، ستاد ترامپ راهِ مقابله با دخالت‌های واشنگتن و بروکسل در حیاط‌خلوت روسیه است: از تشویق به تظاهرات ضد پوتین در مسکو در سال 2011 تا دامن زدن به شورش طرفداران اروپا در کیف در سال 2013 که منجر به سرنگونی رئیس‌جمهور یانوکوویچ شد (و پال مانافورت موقتاً از کار بی‌کار شد.) گلب پاولوفسکی کارشناس سیاسی کرملین که تا سال 2011 یکی از مشاوران پوتین بود می‌گوید: “پوتین معتقد است آمریکا می‌خواهد او را سرنگون کند.”
یوجین رومر مدیر بنیاد “موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی” می‌گوید: “از دیدگاه سران روسیه، تجاوز غرب نباید بی‌پاسخ بماند. هک کردن کامپیوترهای دموکرات‌ها تنها تلافیِ گزارش‌های رسانه‌های غربی برای ایجاد فساد در روسیه است. این موضوع به روایت‌های روسیه مهر تائید می‌زند که پول و سیاست همه‌جا دست در دست هم دارند و اینکه روسیه نیز تفاوتی با آمریکا یا دیگر کشورهای غربی ندارد.”
میلیاردر دست‌نشانده
رفتار و خلق‌وخوی پوتین و ترامپ شباهت زیادی ندارد. پوتین فردی پولادین و خجالتی است که تمام زندگی خود را در نهادهای نظامی و منظم گذرانده. اما ترامپ یک تاجر هرزه گرد است که به ثروت، زنان زیبا، هر نوع هیاهو و جنجال تبلیغاتی و تحسین دیگران و مخاطبانش نیاز دارد. اما هر دو فرصت‌طلبان فوق‌العاده‌ای هستند که در مورد حقیقت نگرش بدبینانه‌ای دارند. ترامپ بیشتر شبیه به الیگارشی های روسیه و اکراین است؛ هرچند که از بسیاری از آن‌ها بدبخت‌تر است. زیرا یک جنبش سیاسی را ربوده تا به جاه‌طلبی‌های شخصی خود بپردازد و کسب‌وکار خود را رونق دهد.
ترامپ صرفاً یک دست‌نشانده مفید در برنامه بزرگ کرملین برای ایجاد تفرقه در ناتو، تحریک انزواطلبی آمریکا و فروپاشی اروپا است. در عمل، احتمال اینکه تمام تلاش‌های هکرهای روسی، اندیشکده ها و کانال‌های تبلیغاتی تأثیر واقعی داشته باشد بسیار کم است و در کل تنها به شانس ترامپ برای ورود به کاخ سفید آسیب‌زده است. اما این تلاش‌ها واقعی هستند. همان‌طور که کراس می‌گوید: “روسیه دارد به‌طور مؤثری از دموکراسی و دستگاه‌های قانونی ما علیه خودمان استفاده می‌کند… آمریکایی‌ها، منتظر جنگ باشید.”